Andere sferen

Daags na de Amerikaanse verkiezingen verzuchtte Terence Tao, een wiskundige aan UCLA en winnaar van een Fields Medal (de ‘Nobelprijs van de wiskunde’), of het wel zin had op zo’n dag een college complexe analyse te geven. Immers, zouden de studenten zich wel kunnen concentreren? En hoe belangrijk is het kunnen berekenen van een contourintegraal in het complexe vlak in het licht van de politieke actualiteit? Tao ziet toch een lichtpuntje: “De wiskunde heeft iets kostbaars dat bijna geen enkel ander vakgebied op dit moment heeft: een consensus over wat de fundamentele waarheid is, en hoe die te bereiken is. Hierdoor kunnen zelfs de grootste meningsverschillen in de wiskunde uiteindelijk worden opgelost, en kunnen fouten worden ingezien en gecorrigeerd.”

In een van zijn rally’s beloofde Trump een eind te maken aan ‘het misbruik van uw belastinggeld om de Amerikaanse jeugd te indoctrineren met allerlei dingen waarvan u niet wilt dat onze jeugd ze hoort’. Klinkt bekend, niet? In haar recente HJ Schoo-lezing noemde minister Dilan Yesilgöz het ‘wokisme’ in één adem met extremisme: bewegingen die de rechtsstaat bedreigen. “Te lang is de activistische woke-cultuur dominant geweest in de collegezalen en onderwijsinstellingen”, aldus Tweede Kamerlid Reinder Blaauw (PVV). Bezuinigen als wapen: “Alleen zo biedt het de onderwijsinstellingen een mogelijkheid om hun prioriteiten te heroverwegen. Willen onze onderwijsinstellingen politiek activisme op het menu of degelijk onderwijs en degelijk onderzoek?”

De aangekondigde bezuinigingen zijn niet legitiem, want er is sprake van contractbreuk

In een treffend opiniestuk in de NRC constateert Ingrid Robeyns dat ‘de geschiedenis ons telkens weer leert dat democratisch verkozen politici met autoritaire aspiraties proberen om publieke instituties te ondermijnen, omdat die cruciaal zijn voor waarheidsvinding en de bescherming van liberale grondrechten’. De aangekondigde bezuinigingen zijn niet legitiem, want er is sprake van contractbreuk: “Minister Dijkgraaf sloot in 2022 een bestuursakkoord met het hoger onderwijs voor tien jaar, wat rust en stabiliteit aan de universiteiten moest brengen. Dat akkoord wordt nu, zonder onderbouwing en zonder overleg, eenzijdig door de overheid opgezegd.” Het ging over zeer substantiële investeringen in hoger onderwijs en wetenschap: een jaarlijkse investering van ruim een miljard euro, overige middelen uit het coalitieakkoord voor hoger onderwijs en wetenschap meegerekend.

De KNAW protesteert tegen de bezuinigingen met een open brief – een unicum. Ook NWO en UNL hebben in scherpe bewoordingen stelling genomen. Een landelijke demonstratie werd verschoven. De LSVb riep op tot een staking. Onze collegevoorzitter trok een rode kaart.

Het is te hopen dat het niet enkel bij protesten blijft, maar dat er ook actie gevoerd zal worden via de rechter. Immers, de opzegging van het bestuursakkoord is door de Orde van Nederlandse Advocaten gekwalificeerd als zijnde ‘in strijd met de beginselen van rechtsstatelijkheid’.

Gelukkig lukt het mij soms om me af te sluiten van alle zorgen door mooie wiskunde te onderwijzen aan onze enthousiaste studenten. Sprekend met Tao: “Als mijn studenten hiervan kunnen leren en deze vaardigheden – zoals het onderscheiden van een te eenvoudige, maar wiskundig onjuiste ‘oplossing’ van een complexere, maar nauwkeurige werkelijke oplossing – kunnen meenemen naar andere gebieden die meer in contact staan met de echte wereld, dan hebben mijn wiskundelessen gevolgen. Zelfs – of misschien wel vooral – in tijden als deze.”