Zoals alleen een mens het kan

Delta zocht een nieuwe studentcolumnist. Dat roept toch de vraag op: is dit niet hét moment om over te stappen op AI gegenereerde columns?

Met mensen werken is maar lastig. Ze trekken hun eigen plan, hebben sterke meningen en halen niet altijd hun deadlines. Generatieve AI is veel makkelijker. Je voert het model een duidelijke vraag en een aantal documenten en drukt op een knop. Binnen een mum van tijd typt een tekst zichzelf. Nog even doorlezen en hij is klaar voor publicatie. Simpeler kan niet. Bovendien loopt de TU Delft graag voorop wat technologische vooruitgang betreft. Een AI-columnist zou helemaal in dat plaatje passen.

En toch zocht Delta een menselijke columnist.

Het zou kunnen dat hier enkel een traditie wordt voortgezet: er zijn altijd menselijke columnisten geweest, dus daar gaan we mee door. Maar er waren altijd menselijke columnisten omdat er geen andere optie was. Nu die optie er wel is, moet er een andere reden zijn om geen computercolumnist te zoeken. Hebben wij mensen toch iets te bieden?

AI-modellen schrijven al beter dan veel mensen en zijn nog lang niet uitontwikkeld. Dit verandert de rol van menselijke schrijvers ingrijpend. We kunnen parallellen trekken met het effect van fotografie op de schilderkunst. Tot de opkomst van de fotografie was de meeste Europese schilderkunst realistisch. Beelden werden precies en met veel details weergegeven; dat gold zelfs voor mythologische of bovennatuurlijke wezens. Maar geen schilderij kan de werkelijkheid zo natuurgetrouw weergeven als een foto.

Onze taak is nu om te schrijven wat AI niet schrijven kan

Je zou dus kunnen denken dat de komst van fotografie het einde van de schilderkunst betekende. Maar niets is minder waar. In plaats daarvan leerden fotografen en schilders over en weer van elkaar. Fotografen leerden over compositie en licht. Schilders gebruikten foto’s als input voor hun werk. Bovendien gingen ze experimenteren met dingen afbeelden die een camera-lens niet vatten kan: indrukken die de werkelijkheid bij hen achterliet of hun innerlijke wereld. In deze traditie staan bekende schilders als Claude Monet, Pablo Picasso en Frida Kahlo.

Zo werd fotografie geen vervanging van de schilderkunst maar een aanvulling. Op eenzelfde manier hoeft de ontwikkeling van AI-taalmodellen niet het einde van menselijke schrijvers te betekenen. Onze taak is nu om te schrijven wat AI niet schrijven kan. AI kan standaardteksten misschien beter en sneller schrijven. Maar mensen kunnen linkjes leggen buiten de bestaande eentjes en nulletjes. Wij kunnen taalspelletjes spelen en uit onverwachte hoeken komen. Onze meningen worden gevormd door meer dan alleen welk woord meestal op het vorige volgt.

We hebben nog iets belangrijks dat ons onderscheidt van generatieve AI: persoonlijkheid. Hoewel er voorbeelden te vinden zijn van mensen die geloofden dat AI-modellen bewustzijn hadden gekregen, gaan we er vooralsnog vanuit dat dat niet zo is. Mensen zijn wél een totaalplaatje, met complexe gedachten en ervaringen. Onze persoonlijkheid schijnt door in onze teksten. Daarom hoop ik dat er ruimte blijft voor handgemaakte teksten tussen al het gegenereerde gebabbel.

Voorlopig is die ruimte er, in ieder geval in Delta. De zoektocht naar nieuwe studentencolumnisten was succesvol. De komende tijd schrijven wij een roulerende column op dinsdag, zoals alleen een mens dat kan.