Voor ontwerpwedstrijden had Hans Antonissen tijdens zijn studie geen tijd. Maar als afgestudeerd industrieel ontwerper won hij met de nieuwe TPG-brievenbus de prestigieuze IF award.
Delen
/strong>
Hans Antonissen staat bij de keukenla en houdt een zilverkleurig schijfje omhoog. ,,Het stelt niks voor, iedereen had het kunnen verzinnen, en toch is het briljant. Kijk…” Hij rolt het mysterieuze schijfje op alsof hij een sjekkie draait. Dan schuift hij het in een wijnfles waar het blijft klemmen tegen de binnenkant van de hals. Aha, het is een variant op de schenkkurk; de met een pijpje doorboorde kurk waarmee zonder knoei- en vlekkengevaar drank geschonken wordt. ,,Het werkt fantastisch, ziet er strak uit en is goedkoop te fabriceren: een geweldig product. Dit had ik zelf ook wel willen verzinnen.”
Antonissen werkt als senior designer bij NPK, een ontwerpbureau voor tandartsstoelen, wereldontvangers, vleeswarensnijmachines, bewegwijzeringssystemen, brievenbussen en tal van andere producten. Antonissen: ,,Elke klant die een idee wil ontwikkelen tot een product, kan bij ons terecht.” NPK ontwerpt daarbij niet alleen het uiteindelijke product. Antonissen: ,,In het proces van idee naar product stappen we het liefst zo vroeg mogelijk in. De klant komt met een bepaald idee. Vervolgens gaan we meedenken over marktkansen, producteisen, distributie en de wensen van de gebruikers. Alles wat belangrijk is om de uitgangspunten van het uiteindelijke product te bepalen. Pas dan gaan we over tot het ontwerpen.”
Zelf heeft Antonissen dit proces nu voor een aantal producten doorlopen. Zijn paradepaartje: de nieuwe tweelingbrievenbus van TPG. Vorig jaar werd onder grote media-aandacht een prototype onthuld op het Binnenhof in Den Haag. De komende vijf jaar worden er twintigduizend geplaatst in heel Nederland. NPK won met het brievenbusontwerp de IF award; voor industrieel ontwerpers net zo prestigieus als voor auto-ontwerpers de prijs voor de auto van het jaar. Ruim twee jaar heeft Antonissen zich verdiept in de wereld van de brievenbus. Rent hij inmiddels niet gillend weg als hij in de verte een rode vlek op de hoek van de straat ziet? Antonissen: ,,Nee, zeker niet. Doordat een ontwerpproces zoveel verschillende fasen kent, wordt het ook niet snel saai. Een brievenbus is daarnaast een icoon dat decennialang onderdeel van het straatbeeld is. Om je eigen product overal tegen te komen is voor een ontwerper natuurlijk geweldig.”
Ook binnenshuis loopt Antonissen wel eens een eigen ontwerp tegen het lijf. Voor het Nederlandse Euromate werkte hij mee aan het ontwerp van een luchtreiniger voor kantoren en horecagelegenheden. Zo’n luchtreiniger moet aan een groot aantal technische eisen voldoen. Antonissen: ,,Stof, rook, bacteriën en zelfs virussen moeten gefilterd worden. Dit wordt gedaan met behulp van een elektrostatisch filter dat de ongewenste deeltjes afvangt. UV-verlichting en geurpatronen als zomerbloesem en dennenbos zorgen vervolgens voor extra schone en frisse lucht.”
Speelt de vormgeving een grote rol bij een luchtreiniger? Het is toch vaak niet meer dan een simpele bak aan het plafond. Antonissen: ,,Je probeert je altijd te onderscheiden met de vormgeving. Daarmee kun je de concurrerende producten de loef afsteken.” Dit resulteerde in een modulair ontwerp. ,,Met standaard bouwstenen kunnen veel variaties op het eindproduct gemaakt worden. Dat is belangrijk, want in een kantoor verwacht je een ander uiterlijk voor een luchtreiniger dan in een bruin café.”
Barman
Antonissen geniet elke keer weer als het eerste prototype gereed is. ,,Eerst staan er een paar schetsen op papier, dan opeens heb je een functionerend product in handen. Een vreemde, maar erg leuke gewaarwording. Dat je je eigen ontwerpen ook nog eens in het wild tegenkomt, maakt het natuurlijk alleen maar leuker. Ik sprak laatst een barman. Hij vertelde me dat zijn café een stuk minder rokerig is sinds de aanschaf van de nieuwe luchtreiniger. Dat is natuurlijk fantastisch om te horen.”
Hoewel Antonissen de studie industrieel ontwerpen altijd leuk heeft gevonden, heeft hij nooit deelgenomen aan workshops of ontwerpwedstrijden. Een voor recruiters niet te missen ‘high-potential’ was hij dus niet. Antonissen: ,,Wat dat betreft heb ik niet het maximale uit de studie gehaald. Toen ik op zoek was naar een stageplaats en mijn portfolio bij NPK liet zien, werd er gezegd: dit kennen we wel, wat wil je hier eigenlijk komen doen? Blijkbaar heb ik toen het juiste antwoord gegeven, want ik ben wel aangenomen.”
Misschien dat NPK ook gecharmeerd was van zijn buitencurriculaire activiteiten. Antonissen deed een jaar bestuur bij Proteus-Eretes en coachte vijf keer per week roeiers van wie een aantal later internationale en olympische medailles veroverde. ,,Daar heb ik veel geleerd over werken in teamverband. Dat komt nu goed van pas, want in bijna alle projecten werk ik samen met verschillende designers en engineers.”
Na de stageperiode vroeg NPK Antonissen nog een paar maanden extra te werken. ,,In die tijd heb ik mijn visitekaartje afgegeven. Toen ik vlak voor mijn afstuderen een sollicitatiebrief stuurde, was het contract snel getekend.”
Antonissen beseft dat hij daarbij ook wat geluk heeft gehad. ,,Ik ben precies op het goede moment afgestudeerd. De markt is nu veel krapper. De economische achteruitgang is pijnlijk voelbaar in de ontwerpbranche. Er is al een aantal ontwerpbureaus failliet gegaan.” Toch denkt Antonissen dat de markt weer zal aantrekken. ,,Op het moment dat bedrijven het moeilijker hebben, worden productinnovaties uitgesteld. Dat werk stapelt zich op. Wanneer het weer wat beter gaat met de economie ontstaat opeens een grote vraag naar ontwerpcapaciteit. Ik zou niet graag in de schoenen willen staan van startende IO-studenten, maar er is zeker geen reden tot paniek.”
Keerzijde
Over zijn TU-scholing is Antonissen positief. ,,Bij industrieel ontwerpen heb ik goed geleerd welke stappen je theoretisch moet nemen om tot een goed ontwerp te komen, om er zeker van te zijn dat je niet bepaalde aspecten over het hoofd ziet.” Antonissen doelt op de bekende methodologie van marktonderzoek, producteisen stellen, concepten genereren en uiteindelijk tot een afgewogen eindontwerp komen. Eerst divergent denken, dan convergent denken. Deze procesbenadering heeft volgens Antonissen ook een keerzijde. ,,Voor de klant draait het voornamelijk om het eindproduct. Hoe functioneert het? Ziet het er goed uit? Wat kost het? Tijdens mijn studie waren dat soort vragen van ondergeschikt belang. De focus lag grotendeels op het proces, niet op het product.”
Vanuit marktoogpunt leidde dit tot vreemde resultaten. Antonissen: ,,Studenten die heel secuur alle analysestappen hadden doorlopen en tot een matig eindproduct kwamen, kregen toch een hoog cijfer. Aan de ene kant is dat logisch: het is belangrijk dat je leert hoe je op analytische wijze van idee tot product komt. Toch vind ik dat het eindproduct een grotere rol moet spelen in de beoordeling. Daar rekenen klanten je later in je werk tenslotte ook op af.”
Het is volgens Antonissen lastig om de onderwijsmethode bij industrieel ontwerpen aan de marktwensen aan te passen. ,,Ik vraag me af of docenten wel in staat zijn om te sturen op resultaat. Dat is toch een hele andere tak van sport dan procesbegeleiding.”
In zijn werk leert Antonissen dan ook veel van ontwerpers en constructeurs die hun scholing buiten Delft hebben gehad. ,,Er werd in mijn tijd door studenten van industrieel ontwerpen enigszins neergekeken op studenten van andere ontwerpopleidingen, bijvoorbeeld studenten van industrieel product ontwerpen van de Haagse Hogeschool of van de Design Academy Eindhoven. Ik heb inmiddels geleerd dat zo’n houding volkomen onterecht is. De brievenbus heb ik samen met een Canadese ontwerpster bedacht en met een hts’er uitgewerkt. Beiden leverden in het proces een andere input dan ikzelf. De Canadese ontwierp bijvoorbeeld veel meer op gevoel, kon dagen experimenteren met vormen, kleuren en materialen om net die juiste touch aan het product mee te geven. Zij had geleerd om op een andere manier aan een ontwerp te werken. Leer van elkaar, vul elkaar aan, dan kom je tot het beste resultaat.”
Naam: Hans Antonissen
Leeftijd: 30
Woonplaats: Delft
Verliefd/verloofd/getrouwd: samenwonend
Opleiding: industrieel ontwerpen
Afstudeerjaar: 1999
Afstudeeronderwerp: applicatieonderzoek voor QL-luminaire systemen (lampen met lange levensduur) bij Philips Turnhout
Huidige werkgever: NPK industrial design. Productontwerpbureau. Circa zestig werknemers in Leiden, kleinere vestigingen in Hamburg en Boston.
Voor ontwerpwedstrijden had Hans Antonissen tijdens zijn studie geen tijd. Maar als afgestudeerd industrieel ontwerper won hij met de nieuwe TPG-brievenbus de prestigieuze IF award.
Hans Antonissen staat bij de keukenla en houdt een zilverkleurig schijfje omhoog. ,,Het stelt niks voor, iedereen had het kunnen verzinnen, en toch is het briljant. Kijk…” Hij rolt het mysterieuze schijfje op alsof hij een sjekkie draait. Dan schuift hij het in een wijnfles waar het blijft klemmen tegen de binnenkant van de hals. Aha, het is een variant op de schenkkurk; de met een pijpje doorboorde kurk waarmee zonder knoei- en vlekkengevaar drank geschonken wordt. ,,Het werkt fantastisch, ziet er strak uit en is goedkoop te fabriceren: een geweldig product. Dit had ik zelf ook wel willen verzinnen.”
Antonissen werkt als senior designer bij NPK, een ontwerpbureau voor tandartsstoelen, wereldontvangers, vleeswarensnijmachines, bewegwijzeringssystemen, brievenbussen en tal van andere producten. Antonissen: ,,Elke klant die een idee wil ontwikkelen tot een product, kan bij ons terecht.” NPK ontwerpt daarbij niet alleen het uiteindelijke product. Antonissen: ,,In het proces van idee naar product stappen we het liefst zo vroeg mogelijk in. De klant komt met een bepaald idee. Vervolgens gaan we meedenken over marktkansen, producteisen, distributie en de wensen van de gebruikers. Alles wat belangrijk is om de uitgangspunten van het uiteindelijke product te bepalen. Pas dan gaan we over tot het ontwerpen.”
Zelf heeft Antonissen dit proces nu voor een aantal producten doorlopen. Zijn paradepaartje: de nieuwe tweelingbrievenbus van TPG. Vorig jaar werd onder grote media-aandacht een prototype onthuld op het Binnenhof in Den Haag. De komende vijf jaar worden er twintigduizend geplaatst in heel Nederland. NPK won met het brievenbusontwerp de IF award; voor industrieel ontwerpers net zo prestigieus als voor auto-ontwerpers de prijs voor de auto van het jaar. Ruim twee jaar heeft Antonissen zich verdiept in de wereld van de brievenbus. Rent hij inmiddels niet gillend weg als hij in de verte een rode vlek op de hoek van de straat ziet? Antonissen: ,,Nee, zeker niet. Doordat een ontwerpproces zoveel verschillende fasen kent, wordt het ook niet snel saai. Een brievenbus is daarnaast een icoon dat decennialang onderdeel van het straatbeeld is. Om je eigen product overal tegen te komen is voor een ontwerper natuurlijk geweldig.”
Ook binnenshuis loopt Antonissen wel eens een eigen ontwerp tegen het lijf. Voor het Nederlandse Euromate werkte hij mee aan het ontwerp van een luchtreiniger voor kantoren en horecagelegenheden. Zo’n luchtreiniger moet aan een groot aantal technische eisen voldoen. Antonissen: ,,Stof, rook, bacteriën en zelfs virussen moeten gefilterd worden. Dit wordt gedaan met behulp van een elektrostatisch filter dat de ongewenste deeltjes afvangt. UV-verlichting en geurpatronen als zomerbloesem en dennenbos zorgen vervolgens voor extra schone en frisse lucht.”
Speelt de vormgeving een grote rol bij een luchtreiniger? Het is toch vaak niet meer dan een simpele bak aan het plafond. Antonissen: ,,Je probeert je altijd te onderscheiden met de vormgeving. Daarmee kun je de concurrerende producten de loef afsteken.” Dit resulteerde in een modulair ontwerp. ,,Met standaard bouwstenen kunnen veel variaties op het eindproduct gemaakt worden. Dat is belangrijk, want in een kantoor verwacht je een ander uiterlijk voor een luchtreiniger dan in een bruin café.”
Barman
Antonissen geniet elke keer weer als het eerste prototype gereed is. ,,Eerst staan er een paar schetsen op papier, dan opeens heb je een functionerend product in handen. Een vreemde, maar erg leuke gewaarwording. Dat je je eigen ontwerpen ook nog eens in het wild tegenkomt, maakt het natuurlijk alleen maar leuker. Ik sprak laatst een barman. Hij vertelde me dat zijn café een stuk minder rokerig is sinds de aanschaf van de nieuwe luchtreiniger. Dat is natuurlijk fantastisch om te horen.”
Hoewel Antonissen de studie industrieel ontwerpen altijd leuk heeft gevonden, heeft hij nooit deelgenomen aan workshops of ontwerpwedstrijden. Een voor recruiters niet te missen ‘high-potential’ was hij dus niet. Antonissen: ,,Wat dat betreft heb ik niet het maximale uit de studie gehaald. Toen ik op zoek was naar een stageplaats en mijn portfolio bij NPK liet zien, werd er gezegd: dit kennen we wel, wat wil je hier eigenlijk komen doen? Blijkbaar heb ik toen het juiste antwoord gegeven, want ik ben wel aangenomen.”
Misschien dat NPK ook gecharmeerd was van zijn buitencurriculaire activiteiten. Antonissen deed een jaar bestuur bij Proteus-Eretes en coachte vijf keer per week roeiers van wie een aantal later internationale en olympische medailles veroverde. ,,Daar heb ik veel geleerd over werken in teamverband. Dat komt nu goed van pas, want in bijna alle projecten werk ik samen met verschillende designers en engineers.”
Na de stageperiode vroeg NPK Antonissen nog een paar maanden extra te werken. ,,In die tijd heb ik mijn visitekaartje afgegeven. Toen ik vlak voor mijn afstuderen een sollicitatiebrief stuurde, was het contract snel getekend.”
Antonissen beseft dat hij daarbij ook wat geluk heeft gehad. ,,Ik ben precies op het goede moment afgestudeerd. De markt is nu veel krapper. De economische achteruitgang is pijnlijk voelbaar in de ontwerpbranche. Er is al een aantal ontwerpbureaus failliet gegaan.” Toch denkt Antonissen dat de markt weer zal aantrekken. ,,Op het moment dat bedrijven het moeilijker hebben, worden productinnovaties uitgesteld. Dat werk stapelt zich op. Wanneer het weer wat beter gaat met de economie ontstaat opeens een grote vraag naar ontwerpcapaciteit. Ik zou niet graag in de schoenen willen staan van startende IO-studenten, maar er is zeker geen reden tot paniek.”
Keerzijde
Over zijn TU-scholing is Antonissen positief. ,,Bij industrieel ontwerpen heb ik goed geleerd welke stappen je theoretisch moet nemen om tot een goed ontwerp te komen, om er zeker van te zijn dat je niet bepaalde aspecten over het hoofd ziet.” Antonissen doelt op de bekende methodologie van marktonderzoek, producteisen stellen, concepten genereren en uiteindelijk tot een afgewogen eindontwerp komen. Eerst divergent denken, dan convergent denken. Deze procesbenadering heeft volgens Antonissen ook een keerzijde. ,,Voor de klant draait het voornamelijk om het eindproduct. Hoe functioneert het? Ziet het er goed uit? Wat kost het? Tijdens mijn studie waren dat soort vragen van ondergeschikt belang. De focus lag grotendeels op het proces, niet op het product.”
Vanuit marktoogpunt leidde dit tot vreemde resultaten. Antonissen: ,,Studenten die heel secuur alle analysestappen hadden doorlopen en tot een matig eindproduct kwamen, kregen toch een hoog cijfer. Aan de ene kant is dat logisch: het is belangrijk dat je leert hoe je op analytische wijze van idee tot product komt. Toch vind ik dat het eindproduct een grotere rol moet spelen in de beoordeling. Daar rekenen klanten je later in je werk tenslotte ook op af.”
Het is volgens Antonissen lastig om de onderwijsmethode bij industrieel ontwerpen aan de marktwensen aan te passen. ,,Ik vraag me af of docenten wel in staat zijn om te sturen op resultaat. Dat is toch een hele andere tak van sport dan procesbegeleiding.”
In zijn werk leert Antonissen dan ook veel van ontwerpers en constructeurs die hun scholing buiten Delft hebben gehad. ,,Er werd in mijn tijd door studenten van industrieel ontwerpen enigszins neergekeken op studenten van andere ontwerpopleidingen, bijvoorbeeld studenten van industrieel product ontwerpen van de Haagse Hogeschool of van de Design Academy Eindhoven. Ik heb inmiddels geleerd dat zo’n houding volkomen onterecht is. De brievenbus heb ik samen met een Canadese ontwerpster bedacht en met een hts’er uitgewerkt. Beiden leverden in het proces een andere input dan ikzelf. De Canadese ontwierp bijvoorbeeld veel meer op gevoel, kon dagen experimenteren met vormen, kleuren en materialen om net die juiste touch aan het product mee te geven. Zij had geleerd om op een andere manier aan een ontwerp te werken. Leer van elkaar, vul elkaar aan, dan kom je tot het beste resultaat.”
Naam: Hans Antonissen
Leeftijd: 30
Woonplaats: Delft
Verliefd/verloofd/getrouwd: samenwonend
Opleiding: industrieel ontwerpen
Afstudeerjaar: 1999
Afstudeeronderwerp: applicatieonderzoek voor QL-luminaire systemen (lampen met lange levensduur) bij Philips Turnhout
Huidige werkgever: NPK industrial design. Productontwerpbureau. Circa zestig werknemers in Leiden, kleinere vestigingen in Hamburg en Boston.
Comments are closed.