Wetenschap

Ondergrondse veiligheid is meer dan nooduitgangen

Zevendejaars civieler Roel Schierbeek daalde voor zijn afstudeerproject af in de wereld van ondergrondse winkelcentra en stations. Zijn veiligheidsraamwerk moet bij toekomstige bouwprojecten als houvast dienen.

De nacht is anders dan de dag. Onder de grond gelden dan ook andere regels en wetten dan erboven. Het probleem is: we kennen ze vaak nog niet goed. Neem veiligheid. Het bouwen van veilige openbare ruimtes boven het maaiveld is al lastig, maar over ondergronds bouwen weten we helemaal weinig. Gewone normen en bouwvoorschriften blijken niet zomaar toepasbaar in het onderaardse. ,,Ondergronds moet alles ontdekt worden. Je moet de eisen aanpassen aan een nieuwe situatie”, zegt Roel Schierbeek. ,,In plaats van simpelweg de normen te volgen, moet je aantonen dat iets veilig is.”

Om te zorgen dat bij een bouwproject van de eerste tot de laatste fase voldoende gelet wordt op veiligheid, heeft Schierbeek een veiligheidsraamwerk ontwikkeld. In de beste poldertraditie brengt het alle betrokkenen bijeen: van opdrachtgever en aannemer tot gemeente en omwonenden. Vanaf de eerste fase wordt een veiligheidsstrategie vastgelegd: voor de aanleg, het gebruik, en – omdat je met het ergste rekening moet houden – de hulpverlening. De civiel ingenieur die tijdig praat met brandweer en ziekenhuispersoneel: het kan helpen de risico’s te minimaliseren.

Metro

Door de rel rond de afgesloten nooduitgangen in de Amsterdamse metro en de tunnelramp in het Oostenrijkse Kaprun staat veiligheid onder de grond flink in de belangstelling. ,,Kamerleden moesten wel reageren op de ophef rond de Amsterdamse metro”, zegt de zevendejaars civieler. Hij heeft krantenartikelen over de zaak opgenomen in zijn afstudeerrapport. Kamerleden eisen een onderzoek naar de veiligheid van de Nederlandse tunnels, de SP vraagt minister Netelenbos richtlijnen op te stellen voor het gebruik van nooduitgangen. Schierbeek vindt deze reacties ‘erg politiek’. ,,Veiligheid is meer dan het aantal en de plaatsen van de nooduitgangen.” Hij moet wel toegeven dat er nog veel onduidelijkheid is op dit gebied. Zo verschilt de afstand tussen de nooduitgangen in de Amsterdamse metro sterk van die van Rotterdam: toch ging de brandweer in beide gevallen akkoord. Financiële overwegingen zullen hierbij ook een rol spelen. Veiligheid ondergronds kost veel geld.

Schierbeek beperkte zich bij zijn onderzoek tot ondergrondse publieksruimtes als stations en winkelcentra, waar grote aandacht is voor sociale veiligheid. Hij hoopt dat zijn veiligheidsraamwerk in de toekomst toegepast wordt bij een groot, liefst ondergronds project. Dan zal het zijn nut moeten bewijzen.

Of Schierbeek zelf ‘de tunnels ingaat’ weet hij nog niet. Voor hij zich op de arbeidsmarkt stort, gaat hij eerst op vakantie: lekker bovengronds fietsen langs de noordkust van de Middellandse zee.

De nacht is anders dan de dag. Onder de grond gelden dan ook andere regels en wetten dan erboven. Het probleem is: we kennen ze vaak nog niet goed. Neem veiligheid. Het bouwen van veilige openbare ruimtes boven het maaiveld is al lastig, maar over ondergronds bouwen weten we helemaal weinig. Gewone normen en bouwvoorschriften blijken niet zomaar toepasbaar in het onderaardse. ,,Ondergronds moet alles ontdekt worden. Je moet de eisen aanpassen aan een nieuwe situatie”, zegt Roel Schierbeek. ,,In plaats van simpelweg de normen te volgen, moet je aantonen dat iets veilig is.”

Om te zorgen dat bij een bouwproject van de eerste tot de laatste fase voldoende gelet wordt op veiligheid, heeft Schierbeek een veiligheidsraamwerk ontwikkeld. In de beste poldertraditie brengt het alle betrokkenen bijeen: van opdrachtgever en aannemer tot gemeente en omwonenden. Vanaf de eerste fase wordt een veiligheidsstrategie vastgelegd: voor de aanleg, het gebruik, en – omdat je met het ergste rekening moet houden – de hulpverlening. De civiel ingenieur die tijdig praat met brandweer en ziekenhuispersoneel: het kan helpen de risico’s te minimaliseren.

Metro

Door de rel rond de afgesloten nooduitgangen in de Amsterdamse metro en de tunnelramp in het Oostenrijkse Kaprun staat veiligheid onder de grond flink in de belangstelling. ,,Kamerleden moesten wel reageren op de ophef rond de Amsterdamse metro”, zegt de zevendejaars civieler. Hij heeft krantenartikelen over de zaak opgenomen in zijn afstudeerrapport. Kamerleden eisen een onderzoek naar de veiligheid van de Nederlandse tunnels, de SP vraagt minister Netelenbos richtlijnen op te stellen voor het gebruik van nooduitgangen. Schierbeek vindt deze reacties ‘erg politiek’. ,,Veiligheid is meer dan het aantal en de plaatsen van de nooduitgangen.” Hij moet wel toegeven dat er nog veel onduidelijkheid is op dit gebied. Zo verschilt de afstand tussen de nooduitgangen in de Amsterdamse metro sterk van die van Rotterdam: toch ging de brandweer in beide gevallen akkoord. Financiële overwegingen zullen hierbij ook een rol spelen. Veiligheid ondergronds kost veel geld.

Schierbeek beperkte zich bij zijn onderzoek tot ondergrondse publieksruimtes als stations en winkelcentra, waar grote aandacht is voor sociale veiligheid. Hij hoopt dat zijn veiligheidsraamwerk in de toekomst toegepast wordt bij een groot, liefst ondergronds project. Dan zal het zijn nut moeten bewijzen.

Of Schierbeek zelf ‘de tunnels ingaat’ weet hij nog niet. Voor hij zich op de arbeidsmarkt stort, gaat hij eerst op vakantie: lekker bovengronds fietsen langs de noordkust van de Middellandse zee.

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.