Rattenvangen

,,Maar er zál er maar eens een doorbreken. Toen in december een paar kelders onderliepen, kregen de waterschappen al iedereen over zich heen.”

Het gevaar voor dijkbreuk is reëel volgens de civieler. ,,De beesten graven complete ondergrondse burchten. Voordat je het weet zit er een gat in de dijk en dan is er geen houden meer aan.” Er is ook al eens een boer gestorven, vervolgt Huisman. ,,Zijn trekker kantelde toen een gangenstelsel onder de akker instortte.”

Een groot probleem is dat de muskusrat in Europa geen natuurlijke vijanden heeft. Het is een exoot. Een ondernemende Tsjech importeerde rond 1900 een stel fraaie exemplaren uit Noord-Amerika voor de bonthandel. Een paar sluwe dieren ontsnapte en hun nakomelingen bereikten in de jaren zeventig Nederland. Vooral in de polders is het goed toeven voor de muskusrat. In ’topjaren’ telt ons land een half miljoen beesten.

Waterkonijn

Dijkexperts onderkenden al snel het gevaar van de muskusrat. Voor elke ingeleverde staart kregen stropers en vissers een leuk geldbedrag. Maar dat werkte niet. Huisman: ,,Rattenvangen werd een soort hobby. In slappe tijden gingen boeren en vissers beesten uitzetten om er meer te kunnen vangen.”

Inmiddels hebben provincies professionele rattenvangers in dienst. ,,Toen ik zeven jaar geleden in een landelijke commissie zat voor de bestrijding van de muskusrat ben ik nog naar Utrecht geweest om ambtenaren te overtuigen meer rattenvangers aan te stellen”, zegt Huisman. ,,De schade in die provincie valt mee. Maar elk rattenpaartje heeft vijf nesten per jaar. Het is echt bij de konijnen af. Die zijn zo in Zuid-Holland.”

Helaas blijkt het beroep van rattenvanger de laatste tijd niet meer zo in trek. Huisman: ,,Dat kan ik me voorstellen. Ik ben wel eens een dagje mee geweest. Klemmen onder bruggen zetten en met dode beesten slepen, ís zwaar werk.”

Dijken beschermen tegen het rattengegraaf is onbegonnen werk, aldus Huisman. ,,Ze graven om en onder alles heen.” Hij benadrukt dat bestrijding een zeer serieuze zaak is. ,,In 1731 liftte de paalworm mee met de schepen uit de Oost. Dat betekende het einde van de Hollandse wierdijken, rivierdijken van riet, biezen en hout. De paalworm vrat zich overal doorheen. Wierdijken zie je nu alleen nog op oude schilderijen.”

De dijkdeskundige kan zich ook opwinden over idioten die kooien enklemmen vernielen uit liefde voor de arme beesten. ,,In België noemen ze de muskusrat ook waterkonijn. Daar moet ik niks van hebben. Mensen vinden konijnen leuke beesten, ratten niet.”

In Drenthe en Zuid-Holland heerst een muskusrattenplaag door de zachte, natte winters van de laatste jaren. Een gevaar voor de dijken.

,,Nee, er is nog nooit een Nederlandse dijk bezweken door het gegraaf van muskusratten”, vertelt universitair hoofddocent Pieter Huisman van de sectie land- en waterbeheer desgevraagd. ,,Maar er zál er maar eens een doorbreken. Toen in december een paar kelders onderliepen, kregen de waterschappen al iedereen over zich heen.”

Het gevaar voor dijkbreuk is reëel volgens de civieler. ,,De beesten graven complete ondergrondse burchten. Voordat je het weet zit er een gat in de dijk en dan is er geen houden meer aan.” Er is ook al eens een boer gestorven, vervolgt Huisman. ,,Zijn trekker kantelde toen een gangenstelsel onder de akker instortte.”

Een groot probleem is dat de muskusrat in Europa geen natuurlijke vijanden heeft. Het is een exoot. Een ondernemende Tsjech importeerde rond 1900 een stel fraaie exemplaren uit Noord-Amerika voor de bonthandel. Een paar sluwe dieren ontsnapte en hun nakomelingen bereikten in de jaren zeventig Nederland. Vooral in de polders is het goed toeven voor de muskusrat. In ’topjaren’ telt ons land een half miljoen beesten.

Waterkonijn

Dijkexperts onderkenden al snel het gevaar van de muskusrat. Voor elke ingeleverde staart kregen stropers en vissers een leuk geldbedrag. Maar dat werkte niet. Huisman: ,,Rattenvangen werd een soort hobby. In slappe tijden gingen boeren en vissers beesten uitzetten om er meer te kunnen vangen.”

Inmiddels hebben provincies professionele rattenvangers in dienst. ,,Toen ik zeven jaar geleden in een landelijke commissie zat voor de bestrijding van de muskusrat ben ik nog naar Utrecht geweest om ambtenaren te overtuigen meer rattenvangers aan te stellen”, zegt Huisman. ,,De schade in die provincie valt mee. Maar elk rattenpaartje heeft vijf nesten per jaar. Het is echt bij de konijnen af. Die zijn zo in Zuid-Holland.”

Helaas blijkt het beroep van rattenvanger de laatste tijd niet meer zo in trek. Huisman: ,,Dat kan ik me voorstellen. Ik ben wel eens een dagje mee geweest. Klemmen onder bruggen zetten en met dode beesten slepen, ís zwaar werk.”

Dijken beschermen tegen het rattengegraaf is onbegonnen werk, aldus Huisman. ,,Ze graven om en onder alles heen.” Hij benadrukt dat bestrijding een zeer serieuze zaak is. ,,In 1731 liftte de paalworm mee met de schepen uit de Oost. Dat betekende het einde van de Hollandse wierdijken, rivierdijken van riet, biezen en hout. De paalworm vrat zich overal doorheen. Wierdijken zie je nu alleen nog op oude schilderijen.”

De dijkdeskundige kan zich ook opwinden over idioten die kooien enklemmen vernielen uit liefde voor de arme beesten. ,,In België noemen ze de muskusrat ook waterkonijn. Daar moet ik niks van hebben. Mensen vinden konijnen leuke beesten, ratten niet.”