Hij maakte carrière in de offshore bij RDM. Daarna verruilde prof.ir. Sjoerd Hengst het bedrijfsleven voor de wetenschap, maar hij bleef met één been in de scheepsbouw staan.
Delen
/strong>
Boten, water, de zee % de rode draad door het leven van Sjoerd Hengst. Meer dan zestig jaar geleden nam zijn grootvader, die op een kleine werf houten jachten en scheepjes van particulieren onderhield, zijn kleinzoon bij de hand en leerde hem met kennersblik te kijken naar boeiers, tjotters en wherry’s. ,,Hij wees je op het gereedschap, de details en de schoonheid van het schip”, aldus Hengst.
Zulke scheepjes vielen in het niet naast het gevaarte van twaalfduizend ton waarop Hengst later als leerling-machinist meevoer naar Zuid-Amerika. Hij werkte om zijn studie scheepsbouw in Delft te kunnen betalen. ,,In mijn ogen was het schip gigantisch. Naar huidige maatstaven is het klein.”
Na de studie kwam de dienstplicht. Zijn collega-hoogleraar prof.ir. Arie Aalbers herinnert zich hoe hij als jongetje door luitenant derdeklasse Hengst, toen al gedetacheerd bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM), werd rondgeleid op het bevoorradingsschip de Poolster. Aalbers hoort na afloop zijn vader anekdotes vertellen over Hengst, ‘de ingenieur die alles durft.’
Hengst ging werken bij RDM. ,,Elke ochtend voer je met een stoomsleepboot van RDM de rivier over. Aan de andere kant van de rivier zag je het bedrijf liggen: de scheepswerf, het scheepsreparatiebedrijf, de gieterij en de smederij. Dat gaf me een bijzonder gevoel. Bedenken en maken stonden zo dicht bij elkaar op de scheepswerf. Het was precies zoals mijn grootvader zei: alle vakmanschap en kennis die je er in stopt, zie je er weer uitrollen. En je deed het met z’n allen.”
Springlevend
Na de recht-voor-z’n-raap cultuur van de scheepsbouwwereld was het gedemocratiseerde eilandenrijk van de universiteit even wennen. Toch is Hengst twintig jaar de ‘scheepvaarthoogleraar’ van de TU geweest. ,,In die tijd is maritieme techniek drie keer bijna opgeheven”, zegt hij.
Onlangs kreeg hij tijdens een bezoek van de nieuwe collegevoorzitter de klassieke vraag te horen: ,,Scheepsbouw in Nederland % maar dat bestaat toch niet meer?” Voor Hengst een teken dat de sector de succesverhalen beter naar buiten moet brengen. ,,Schaalvergroting, lichtere constructies, het terugbrengen van het brandstofgebruik met zestig procent in een halve eeuw % we vinden het vanzelfsprekend. Maar de technologische vooruitgang in de scheepsbouw kent in de transportsector geen gelijke.”
De maritieme sector in Nederland is groot en springlevend, is de boodschap van Hengst % ook de scheepsbouw. ,,Ja, tankers en containerschepen, alles wat groter is dan honderdduizend ton wordt nu gebouwd in Korea en Japan. Maar op de zeegaande vloot van zo’n tachtigduizend schepen is dat maar een kleine markt. Nederland is zich gaan richten op de kleinere schepen. Daar kun je je specialiseren.”
Door ‘slimmere’ schepen te bouwen kunnen de Nederlandse scheepsbouwers het opnemen tegen de concurrentie % binnen en buiten Europa. ,,Onvoorstelbaar hoeveel subsidie een land als Duitsland in de sector pompt om de werkgelegenheid nog enigszins in stand te houden”, aldus Hengst.
Dat subsidie de scheepsbouw meer kwaad dan goed kan doen, heeft Hengst in de jaren zeventig zelf bij de ondergang van scheeps- en machinebouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (RSV) ervaren. ,,Ik weet nog dat ik tussen de stakers stond. De man naast me vroeg: ‘Meneer Hengst, wie is die man op het podium?’ Het was de directeur.”
Hengst ziet een overeenkomst met de reorganisaties die de afgelopen jaren plaatsvonden op de TU. ,Het heeft veel geld gekost, maar wat het heeft opgeleverd is mij niet duidelijk. Je moet de mensen precies uitleggen wat je wilt en hoe je het wilt. Op de TU is er niet goed over nagedacht % dat zie je trouwens bij alle universiteiten. Het resultaat: mensen verliezen hun vertrouwen in de leiding. Desastreus.”
Ook ‘zwabberend’ politiek beleid heeft de werven destijds kapot gemaakt, vindt Hengst. ,,De mensen op de werkvloer konden er niets aan doen.” Hij vindt het nog steeds onbegrijpelijk dat in 1968 het kabinet-De Jong een stokje stak voor de export van onderzeeboten naar Zuid-Afrika. ,,Alsof je zoiets kon veranderen aan de apartheid! We moesten afhaken, en de volgende dag werden de schepen in Frankrijk besteld. Terwijl die Zuid-Afrikaners dat veel liever bij ons had gedaan. Met de vatenbouw voor kernenergie ging het in de jaren zeventig net zo: politiek zonder oog voor de effecten op de lange termijn.”
Ongeschikt
Hengst geldt niet als een mild man. ,,Als ik merk dat iemand de boel zit te verdraaien, explodeer ik. Daarnaast zal ik iemand er op aanspreken als hij iets niet goed doet, of ergens ongeschikt voor is. Dat moet niet persoonlijk worden opgevat. In negen van de tien gevallen waarderen mensen het. Soms maak je vijanden. Maar er bestaat geen leven zonder vijanden.”
De studenten van Sjoerd Hengst % ‘ik ben niet makkelijk voor die jongens geweest’ – schrokken toen ze vorige week in de aula zijn afscheidsrede hoorden. In plaats van een vlammend betoog, was het een keurig overzicht van vijfduizend jaar maritieme techniek. ,,Tijdens de receptie verweten een paar studenten me dat de scherpte er van af was”, zegt Hengst grijnzend. De hoogleraar adviseerde ze tussen de regels te lezen. Verstarde Egyptische hogepriesters die eindeloos bleven priegelen aan het hiëroglyfenschrift % daarin moet je een verwijzing zien naar de wetenschap van nu.
,,De wetenschap staat te ver af van de werkelijkheid”, zegt Hengst. ,,We moeten het fundamentele onderzoek niet verliezen, maar je moet wetenschappers afrekenen op de waarde van hun werk voor de samenleving. Nee, dat zou niet ten koste gaan van een vak als filosofie % filosofie is allesbehalve nutteloos, en dat valt ook goed uit te leggen.”
In de citatie-index ziet Hengst niets. ,,Als er iets makkelijk te organiseren is, is dat het wel. We komen elkaar elk jaar tegen op alle congressen en zorgen zo dat we geciteerd worden. I’ll scratch your back if you’ll scratch mine. Die kant moet de TU absoluut niet op.” Fel: ,,Ik hoop niet dat een opvolger van mijn collega Aalbers gevraagd zal worden of hij toevallig ook nog eens wat hoogwaardige wetenschappelijke publicaties heeft neergesodemieterd. Dat is voor het vak niet relevant! Als je iemand uit het bedrijfsleven wilt hebben, gaat het er om dat je een goede vent hebt.”
Hij maakte carrière in de offshore bij RDM. Daarna verruilde prof.ir. Sjoerd Hengst het bedrijfsleven voor de wetenschap, maar hij bleef met één been in de scheepsbouw staan.
Boten, water, de zee % de rode draad door het leven van Sjoerd Hengst. Meer dan zestig jaar geleden nam zijn grootvader, die op een kleine werf houten jachten en scheepjes van particulieren onderhield, zijn kleinzoon bij de hand en leerde hem met kennersblik te kijken naar boeiers, tjotters en wherry’s. ,,Hij wees je op het gereedschap, de details en de schoonheid van het schip”, aldus Hengst.
Zulke scheepjes vielen in het niet naast het gevaarte van twaalfduizend ton waarop Hengst later als leerling-machinist meevoer naar Zuid-Amerika. Hij werkte om zijn studie scheepsbouw in Delft te kunnen betalen. ,,In mijn ogen was het schip gigantisch. Naar huidige maatstaven is het klein.”
Na de studie kwam de dienstplicht. Zijn collega-hoogleraar prof.ir. Arie Aalbers herinnert zich hoe hij als jongetje door luitenant derdeklasse Hengst, toen al gedetacheerd bij de Rotterdamse Droogdok Maatschappij (RDM), werd rondgeleid op het bevoorradingsschip de Poolster. Aalbers hoort na afloop zijn vader anekdotes vertellen over Hengst, ‘de ingenieur die alles durft.’
Hengst ging werken bij RDM. ,,Elke ochtend voer je met een stoomsleepboot van RDM de rivier over. Aan de andere kant van de rivier zag je het bedrijf liggen: de scheepswerf, het scheepsreparatiebedrijf, de gieterij en de smederij. Dat gaf me een bijzonder gevoel. Bedenken en maken stonden zo dicht bij elkaar op de scheepswerf. Het was precies zoals mijn grootvader zei: alle vakmanschap en kennis die je er in stopt, zie je er weer uitrollen. En je deed het met z’n allen.”
Springlevend
Na de recht-voor-z’n-raap cultuur van de scheepsbouwwereld was het gedemocratiseerde eilandenrijk van de universiteit even wennen. Toch is Hengst twintig jaar de ‘scheepvaarthoogleraar’ van de TU geweest. ,,In die tijd is maritieme techniek drie keer bijna opgeheven”, zegt hij.
Onlangs kreeg hij tijdens een bezoek van de nieuwe collegevoorzitter de klassieke vraag te horen: ,,Scheepsbouw in Nederland % maar dat bestaat toch niet meer?” Voor Hengst een teken dat de sector de succesverhalen beter naar buiten moet brengen. ,,Schaalvergroting, lichtere constructies, het terugbrengen van het brandstofgebruik met zestig procent in een halve eeuw % we vinden het vanzelfsprekend. Maar de technologische vooruitgang in de scheepsbouw kent in de transportsector geen gelijke.”
De maritieme sector in Nederland is groot en springlevend, is de boodschap van Hengst % ook de scheepsbouw. ,,Ja, tankers en containerschepen, alles wat groter is dan honderdduizend ton wordt nu gebouwd in Korea en Japan. Maar op de zeegaande vloot van zo’n tachtigduizend schepen is dat maar een kleine markt. Nederland is zich gaan richten op de kleinere schepen. Daar kun je je specialiseren.”
Door ‘slimmere’ schepen te bouwen kunnen de Nederlandse scheepsbouwers het opnemen tegen de concurrentie % binnen en buiten Europa. ,,Onvoorstelbaar hoeveel subsidie een land als Duitsland in de sector pompt om de werkgelegenheid nog enigszins in stand te houden”, aldus Hengst.
Dat subsidie de scheepsbouw meer kwaad dan goed kan doen, heeft Hengst in de jaren zeventig zelf bij de ondergang van scheeps- en machinebouwconcern Rijn-Schelde-Verolme (RSV) ervaren. ,,Ik weet nog dat ik tussen de stakers stond. De man naast me vroeg: ‘Meneer Hengst, wie is die man op het podium?’ Het was de directeur.”
Hengst ziet een overeenkomst met de reorganisaties die de afgelopen jaren plaatsvonden op de TU. ,Het heeft veel geld gekost, maar wat het heeft opgeleverd is mij niet duidelijk. Je moet de mensen precies uitleggen wat je wilt en hoe je het wilt. Op de TU is er niet goed over nagedacht % dat zie je trouwens bij alle universiteiten. Het resultaat: mensen verliezen hun vertrouwen in de leiding. Desastreus.”
Ook ‘zwabberend’ politiek beleid heeft de werven destijds kapot gemaakt, vindt Hengst. ,,De mensen op de werkvloer konden er niets aan doen.” Hij vindt het nog steeds onbegrijpelijk dat in 1968 het kabinet-De Jong een stokje stak voor de export van onderzeeboten naar Zuid-Afrika. ,,Alsof je zoiets kon veranderen aan de apartheid! We moesten afhaken, en de volgende dag werden de schepen in Frankrijk besteld. Terwijl die Zuid-Afrikaners dat veel liever bij ons had gedaan. Met de vatenbouw voor kernenergie ging het in de jaren zeventig net zo: politiek zonder oog voor de effecten op de lange termijn.”
Ongeschikt
Hengst geldt niet als een mild man. ,,Als ik merk dat iemand de boel zit te verdraaien, explodeer ik. Daarnaast zal ik iemand er op aanspreken als hij iets niet goed doet, of ergens ongeschikt voor is. Dat moet niet persoonlijk worden opgevat. In negen van de tien gevallen waarderen mensen het. Soms maak je vijanden. Maar er bestaat geen leven zonder vijanden.”
De studenten van Sjoerd Hengst % ‘ik ben niet makkelijk voor die jongens geweest’ – schrokken toen ze vorige week in de aula zijn afscheidsrede hoorden. In plaats van een vlammend betoog, was het een keurig overzicht van vijfduizend jaar maritieme techniek. ,,Tijdens de receptie verweten een paar studenten me dat de scherpte er van af was”, zegt Hengst grijnzend. De hoogleraar adviseerde ze tussen de regels te lezen. Verstarde Egyptische hogepriesters die eindeloos bleven priegelen aan het hiëroglyfenschrift % daarin moet je een verwijzing zien naar de wetenschap van nu.
,,De wetenschap staat te ver af van de werkelijkheid”, zegt Hengst. ,,We moeten het fundamentele onderzoek niet verliezen, maar je moet wetenschappers afrekenen op de waarde van hun werk voor de samenleving. Nee, dat zou niet ten koste gaan van een vak als filosofie % filosofie is allesbehalve nutteloos, en dat valt ook goed uit te leggen.”
In de citatie-index ziet Hengst niets. ,,Als er iets makkelijk te organiseren is, is dat het wel. We komen elkaar elk jaar tegen op alle congressen en zorgen zo dat we geciteerd worden. I’ll scratch your back if you’ll scratch mine. Die kant moet de TU absoluut niet op.” Fel: ,,Ik hoop niet dat een opvolger van mijn collega Aalbers gevraagd zal worden of hij toevallig ook nog eens wat hoogwaardige wetenschappelijke publicaties heeft neergesodemieterd. Dat is voor het vak niet relevant! Als je iemand uit het bedrijfsleven wilt hebben, gaat het er om dat je een goede vent hebt.”
Comments are closed.