Natuurkunde is een mannenwereld

,,Vrouwen kunnen die steun in de rug wel gebruiken.”

,,Veel vrouwen denken na vier jaar promotieonderzoek: Dat was erg interessant, maar nu wil ik weer wat verder en breder kijken”, zegt dr.ir. Liesbeth Venema. Ook zij maakte die ervaring en wil nu verder in de wetenschapsjournalistiek. Ze promoveerde begin dit jaar bij de sectie quantumtransport van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, en mocht onlangs ook de twee-jaarlijkse Minervaprijs voor ‘beste publicatie door een vrouwelijke fysicus’ van onderzoeksfinancier FOM in ontvangst nemen.

Zij kreeg de prijs voor een artikel in het gerenommeerde blad Science. In haar winnende artikel laat Venema zien dat een koolstof nanobuisje een heel mooie ééndimensionale geleider is, een tekstboekvoorbeeld van de zogenaamde ‘ééndimensionale kwantum-put’. Zij maakte daarvoor gebruik van Scanning Tunneling Microscopie (STM), een zeer gevoelige vorm van microscopie, waarmee enkele atomen zichtbaar gemaakt kunnen worden.

,,Het winnende artikel hebben we eigenlijk eerst naar Nature gestuurd”, vertelt Venema. ,,Daar worden de artikelen altijd gelezen door drie referees, die beoordelen of ze voldoen aan de standaard van het blad. Twee daarvan waren positief en één was negatief, dus het artikel is afgewezen. Daarna hebben we het volledig herschreven en naar Science opgestuurd.”

Discriminatie

De Minervaprijs is bedoeld om vrouwelijke fysici zichtbaar te maken en ze te stimuleren verder te gaan met natuurwetenschappelijk onderzoek. De jury was blij verrast door het grote aantal inzendingen, wel 27. Ook over de kwaliteit van de artikelen was de jury zeer tevreden. Vandaar dat de eerste prijs dit jaar zelfs twee keer is uitgereikt.

,,Ik vind het heel goed dat de FOM iets doet voor vrouwelijke fysici”, meent Venema. ,,Vrouwen kunnen die extra steun in de rug wel gebruiken. Daardor durven ze mischien wel verder te gaan in het onderzoek. Maar bij mij heeft die prijs alvast niet geholpen”, lacht ze.

Natuurkunde is volgens Venema wel een mannenwereld. ,,De vrouwen zijn toch sterk in de minderheid. Ik heb er geen moeite mee, maar na verloop van tijd merk je toch subtiele verschillen”, legt ze uit. ,,De manier van discussiéren en van denken is bijvoorbeeld anders. Mannen zijn vaak zelfverzekerder over hun ideeën. Daardoor laten vrouwen zich in een discussie wel eens overrompelen.”

Venema zegt veel geluk te hebben gehad met haar promotieonderzoek. ,,Ik was op het goede moment, op de goede plek en ik had goede begeleiding. En de nanobuizen, waar ik onderzoek naar deed stonden de laatste jaren zeer in debelangstelling. Dat heeft me de kans gegeven veel naar conferenties te gaan. Daardoor heb ik ook op gebieden als communiceren over het onderzoek en schrijven en communiceren in het Engels veel geleerd.”

Koninginnedag

Aan het begin van haar promotieonderzoek was het eigenlijk helemaal niet de bedoeling om aan nanobuizen te meten. ,,Het idee was om STM toe te passen op polymeren. We wilden de geleiding van één enkel molecuul meten. We wisten alleen nog niet op wat voor moleculen we die metingen gingen uitvoeren. Toen ik ongeveer een jaar bezig was, kwamen de ineens de nanotubes op. Die bleken heel interessant te zijn, dus daar ben ik meteen ingedoken.”

Het meten aan nanobuizen was meteen erg succesvol. Al na zestien maanden deed Venema de metingen die uiteindelijk leidden tot het prijswinnende artikel. Ze weet het nog precies: ,,Dat was op Koninginnedag, de enige dag dat de meetapparatuur vrij was voor ons om te kunnen meten. Uit de meetgegevens die we die dag hebben verzameld hebben we heel veel informatie gehaald.”

,,Ik heb er geen spijt van dat ik me tijdens mijn promotie-onderzoek zo heb gespecialiseerd, maar nu wil ik toch wel weer wat anders”, meent Venema. Ze oriënteert zich nu op de wetenschapsjournalistiek. ,,Ik ben daar al zo’n twee jaar mee bezig, onder andere heb ik een stuk geschreven in ‘Natuur en Techniek’ over mijn promotieonderzoek om te kijken hoe dat beviel.” Daarnaast deed ze ook een cursus wetenschapsjournalistiek bij de Hogeschool van Utrecht.

,,Dat ging wel goed. Maar nu ben ik aan het kijken of ik liever zelf tekst wil genereren of wil werken bij wetenschappelijke uitgeverijen als editor. In zo’n baan kun je ook bijhouden waar interessante ontwikkelingen zijn in de wetenschap.”

.chap Minervaprijswinnares was op het goede moment op de goedeplaats

Om zichtbaar te maken dat vrouwen in de natuurkunde goed werk verrichten reikt onderzoeksfinancier FOM eens in de twee jaar de Minervaprijs uit. ,,Vrouwen kunnen die steun in de rug wel gebruiken.”

,,Veel vrouwen denken na vier jaar promotieonderzoek: Dat was erg interessant, maar nu wil ik weer wat verder en breder kijken”, zegt dr.ir. Liesbeth Venema. Ook zij maakte die ervaring en wil nu verder in de wetenschapsjournalistiek. Ze promoveerde begin dit jaar bij de sectie quantumtransport van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, en mocht onlangs ook de twee-jaarlijkse Minervaprijs voor ‘beste publicatie door een vrouwelijke fysicus’ van onderzoeksfinancier FOM in ontvangst nemen.

Zij kreeg de prijs voor een artikel in het gerenommeerde blad Science. In haar winnende artikel laat Venema zien dat een koolstof nanobuisje een heel mooie ééndimensionale geleider is, een tekstboekvoorbeeld van de zogenaamde ‘ééndimensionale kwantum-put’. Zij maakte daarvoor gebruik van Scanning Tunneling Microscopie (STM), een zeer gevoelige vorm van microscopie, waarmee enkele atomen zichtbaar gemaakt kunnen worden.

,,Het winnende artikel hebben we eigenlijk eerst naar Nature gestuurd”, vertelt Venema. ,,Daar worden de artikelen altijd gelezen door drie referees, die beoordelen of ze voldoen aan de standaard van het blad. Twee daarvan waren positief en één was negatief, dus het artikel is afgewezen. Daarna hebben we het volledig herschreven en naar Science opgestuurd.”

Discriminatie

De Minervaprijs is bedoeld om vrouwelijke fysici zichtbaar te maken en ze te stimuleren verder te gaan met natuurwetenschappelijk onderzoek. De jury was blij verrast door het grote aantal inzendingen, wel 27. Ook over de kwaliteit van de artikelen was de jury zeer tevreden. Vandaar dat de eerste prijs dit jaar zelfs twee keer is uitgereikt.

,,Ik vind het heel goed dat de FOM iets doet voor vrouwelijke fysici”, meent Venema. ,,Vrouwen kunnen die extra steun in de rug wel gebruiken. Daardor durven ze mischien wel verder te gaan in het onderzoek. Maar bij mij heeft die prijs alvast niet geholpen”, lacht ze.

Natuurkunde is volgens Venema wel een mannenwereld. ,,De vrouwen zijn toch sterk in de minderheid. Ik heb er geen moeite mee, maar na verloop van tijd merk je toch subtiele verschillen”, legt ze uit. ,,De manier van discussiéren en van denken is bijvoorbeeld anders. Mannen zijn vaak zelfverzekerder over hun ideeën. Daardoor laten vrouwen zich in een discussie wel eens overrompelen.”

Venema zegt veel geluk te hebben gehad met haar promotieonderzoek. ,,Ik was op het goede moment, op de goede plek en ik had goede begeleiding. En de nanobuizen, waar ik onderzoek naar deed stonden de laatste jaren zeer in debelangstelling. Dat heeft me de kans gegeven veel naar conferenties te gaan. Daardoor heb ik ook op gebieden als communiceren over het onderzoek en schrijven en communiceren in het Engels veel geleerd.”

Koninginnedag

Aan het begin van haar promotieonderzoek was het eigenlijk helemaal niet de bedoeling om aan nanobuizen te meten. ,,Het idee was om STM toe te passen op polymeren. We wilden de geleiding van één enkel molecuul meten. We wisten alleen nog niet op wat voor moleculen we die metingen gingen uitvoeren. Toen ik ongeveer een jaar bezig was, kwamen de ineens de nanotubes op. Die bleken heel interessant te zijn, dus daar ben ik meteen ingedoken.”

Het meten aan nanobuizen was meteen erg succesvol. Al na zestien maanden deed Venema de metingen die uiteindelijk leidden tot het prijswinnende artikel. Ze weet het nog precies: ,,Dat was op Koninginnedag, de enige dag dat de meetapparatuur vrij was voor ons om te kunnen meten. Uit de meetgegevens die we die dag hebben verzameld hebben we heel veel informatie gehaald.”

,,Ik heb er geen spijt van dat ik me tijdens mijn promotie-onderzoek zo heb gespecialiseerd, maar nu wil ik toch wel weer wat anders”, meent Venema. Ze oriënteert zich nu op de wetenschapsjournalistiek. ,,Ik ben daar al zo’n twee jaar mee bezig, onder andere heb ik een stuk geschreven in ‘Natuur en Techniek’ over mijn promotieonderzoek om te kijken hoe dat beviel.” Daarnaast deed ze ook een cursus wetenschapsjournalistiek bij de Hogeschool van Utrecht.

,,Dat ging wel goed. Maar nu ben ik aan het kijken of ik liever zelf tekst wil genereren of wil werken bij wetenschappelijke uitgeverijen als editor. In zo’n baan kun je ook bijhouden waar interessante ontwikkelingen zijn in de wetenschap.”