Spijkerpistolen en blinkende bijlen

Nu de commotie is verdwenen en het boek als goedkope pocketuitgave in de boekhandel ligt, brengt regisseuse Mary Harron het verhaal onder de aandacht van het bioscooppubliek.

Het had een haartje gescheeld of de film had er heel anders uitgezien. Nadat regisseuse Mary Harron (‘I Shot Andy Warhol’) Christian Bale (Velvet Goldmine, Metroland) had gecast voor de hoofdrol, bood filmmaatschappij Lions Gate een slordige twintig miljoen dollar aan Leonardo DiCaprio voor dezelfde rol. DiCaprio zag geen brood in het script en sloeg het aanbod af – tot groot genoegen van Harron, die in Bale de geknipte kandidaat zag voor de rol.

Hoewel het boek begin jaren negentig werd veroordeeld omdat het vrouwonvriendelijk zou zijn (om van het zieke brein dat dergelijke moorden kon bedenken maar niet te spreken), kan Harron er nu, bijna tien jaar na de verschijning, de humor wel van inzien. Al heeft ze het boek toen ze het de eerste keer las, wel een maand lang weg moeten leggen, om bij te komen van de beschreven gruwelen, zegt ze in het Amerikaanse Premiere Magazine van maart dit jaar. Maar toen ze het boek na een maand weer oppakte, begon ze het minder te zien als een verhaal over een man die ziek genoeg is om seks te hebben met een afgehakt hoofd, maar meer als een satire op de materialistische jaren tachtig.

Uiterlijk vertoon

Harron legde in haar bewerking van het boek dan ook de nadruk op dit materialisme en uiterlijk vertoon, al fascineert de bloederige kant van het verhaal, de ‘instinctieve angsten’ zoals zij die omschrijft, haar uitermate. ,,Ik denk niet dat je een satire kunt maken zonder een beetje verliefd te zijn op hetgene waarmee je de draak steekt”, aldus de regisseuse.

In de film American Psycho zien we hoofdpersoon Patrick Bateman (Christian Bale) tijdens zijn bijna rituele douchebeurten, waarin hij een ziekelijke volgorde aanhoudt in het opbrengen van een verschillende scrub- of gezichtscreme voor ieder -voor ons onzichtbaar- vlekje of rimpeltje. We zien hem in zijn kantoor, waar hij naar Jeopardy kijkt met de nieuwste ‘eighties’ hits op zijn walkman, of zijn al even materialistische en lege collega’s aftroeft met een visitekaartje dat er exact hetzelfde uitziet als dat van hen. We zien Bateman thuis op de bank met een pornofilm op de achtergrond, maar bovenal zien we zijn spiegelbeeld, bijvoorbeeld tijdens een weinig opwindend, maar eerder lachwekkend triootje met twee hoertjes.

Blinkende bijl

Achter deze inhoudsloze geest gaat echter een brute moordenaar schuil, die schijnbaar doordacht een blinkende bijl in het hoofd van een zakenrivaal plaatst, zwervers en hoertjes toetakelt en als souvenir eens een afgehakt hoofd in zijn superdeluxe koelkast bewaart.

Terwijl hij op de hielen wordt gezeten door agent Donald Kimball (Willem Dafoe), sleurt Bateman het publiek mee in zijn steeds surrealistischer wordende psychose, die alleen zijn secretaresse (mooie rol van Chloe Sevigny, bekend van onder andere Palmetto, Boys don’t cry, Julien Donkey Boy en Gummo) en een prostituee (Cara Seymour) doorzien.

Dat het een psychose betreft, blijkt pas voorzichtig wanneer tijdens een vergadering iemand Bateman vraagt wat hij doet, en deze antwoordt dat hij in ‘murders and executions’ zit, terwijl de vrager gewoon ‘mergers and acquisitions’ verstaat.

Harron nam een groot risico door juist dit boek te verfilmen, niet in de minste plaats omdat American Psycho, net toen de filmopnamen waren begonnen, op het nachtkastje werd gevonden van de beruchte Canadese moordenaar Paul Bernardo, wat voor een hoop protest onder de Canadese bevolking zorgde. Bovendien is Harron niet de eerste die zich aan de verfilming van American Psycho waagt. Ook Oliver Stone, David Cronenberg en zelfs Bret Easton Ellis zelf deden een poging, die op niets uitliep. Het is dan ook geen simpele opgave om een film te maken op basis van een boek zonder duidelijke verhaallijn, zoals in de meeste boeken van Ellis (zoals de jaren negentig hit Glamourama) het geval is.

Inktzwarte komedie

Ellis zelf is echter blij met het resultaat, schrijft hij in een eigen recensie van de film. ,,Voor degenen die bang zijn dat de film een ondraaglijk wrede ervaring zal zijn, zoals bij het boek veelal het geval is – zij komen bedrogen uit. (…) De film is een inktzwarte komedie over mannelijk narcisme en Harron heeft erop gelet dat het geweld de komedie niet in de weg staat.” Hoewel scènes uit het boek letterlijk in de film zijn overgenomen, denkt Ellis niet dat de film saai zal zijn voor mensen die het boek al hebben gelezen. ,,Wel moet je een bepaald temperament, een bepaalde kijk op het leven hebben, de mix van komedie en pijn in het leven zien, om de film te begrijpen.”

American Psycho ging vorige week donderdag in première en is de komende maanden in diverse bioscopen in Nederland te zien.

Bret Easton Ellis schokte in 1991 de wereld met zijn boek American Psycho, over een psychotische yuppie massamoordenaar in de materialistische jaren tachtig. Nu de commotie is verdwenen en het boek als goedkope pocketuitgave in de boekhandel ligt, brengt regisseuse Mary Harron het verhaal onder de aandacht van het bioscooppubliek.

Het had een haartje gescheeld of de film had er heel anders uitgezien. Nadat regisseuse Mary Harron (‘I Shot Andy Warhol’) Christian Bale (Velvet Goldmine, Metroland) had gecast voor de hoofdrol, bood filmmaatschappij Lions Gate een slordige twintig miljoen dollar aan Leonardo DiCaprio voor dezelfde rol. DiCaprio zag geen brood in het script en sloeg het aanbod af – tot groot genoegen van Harron, die in Bale de geknipte kandidaat zag voor de rol.

Hoewel het boek begin jaren negentig werd veroordeeld omdat het vrouwonvriendelijk zou zijn (om van het zieke brein dat dergelijke moorden kon bedenken maar niet te spreken), kan Harron er nu, bijna tien jaar na de verschijning, de humor wel van inzien. Al heeft ze het boek toen ze het de eerste keer las, wel een maand lang weg moeten leggen, om bij te komen van de beschreven gruwelen, zegt ze in het Amerikaanse Premiere Magazine van maart dit jaar. Maar toen ze het boek na een maand weer oppakte, begon ze het minder te zien als een verhaal over een man die ziek genoeg is om seks te hebben met een afgehakt hoofd, maar meer als een satire op de materialistische jaren tachtig.

Uiterlijk vertoon

Harron legde in haar bewerking van het boek dan ook de nadruk op dit materialisme en uiterlijk vertoon, al fascineert de bloederige kant van het verhaal, de ‘instinctieve angsten’ zoals zij die omschrijft, haar uitermate. ,,Ik denk niet dat je een satire kunt maken zonder een beetje verliefd te zijn op hetgene waarmee je de draak steekt”, aldus de regisseuse.

In de film American Psycho zien we hoofdpersoon Patrick Bateman (Christian Bale) tijdens zijn bijna rituele douchebeurten, waarin hij een ziekelijke volgorde aanhoudt in het opbrengen van een verschillende scrub- of gezichtscreme voor ieder -voor ons onzichtbaar- vlekje of rimpeltje. We zien hem in zijn kantoor, waar hij naar Jeopardy kijkt met de nieuwste ‘eighties’ hits op zijn walkman, of zijn al even materialistische en lege collega’s aftroeft met een visitekaartje dat er exact hetzelfde uitziet als dat van hen. We zien Bateman thuis op de bank met een pornofilm op de achtergrond, maar bovenal zien we zijn spiegelbeeld, bijvoorbeeld tijdens een weinig opwindend, maar eerder lachwekkend triootje met twee hoertjes.

Blinkende bijl

Achter deze inhoudsloze geest gaat echter een brute moordenaar schuil, die schijnbaar doordacht een blinkende bijl in het hoofd van een zakenrivaal plaatst, zwervers en hoertjes toetakelt en als souvenir eens een afgehakt hoofd in zijn superdeluxe koelkast bewaart.

Terwijl hij op de hielen wordt gezeten door agent Donald Kimball (Willem Dafoe), sleurt Bateman het publiek mee in zijn steeds surrealistischer wordende psychose, die alleen zijn secretaresse (mooie rol van Chloe Sevigny, bekend van onder andere Palmetto, Boys don’t cry, Julien Donkey Boy en Gummo) en een prostituee (Cara Seymour) doorzien.

Dat het een psychose betreft, blijkt pas voorzichtig wanneer tijdens een vergadering iemand Bateman vraagt wat hij doet, en deze antwoordt dat hij in ‘murders and executions’ zit, terwijl de vrager gewoon ‘mergers and acquisitions’ verstaat.

Harron nam een groot risico door juist dit boek te verfilmen, niet in de minste plaats omdat American Psycho, net toen de filmopnamen waren begonnen, op het nachtkastje werd gevonden van de beruchte Canadese moordenaar Paul Bernardo, wat voor een hoop protest onder de Canadese bevolking zorgde. Bovendien is Harron niet de eerste die zich aan de verfilming van American Psycho waagt. Ook Oliver Stone, David Cronenberg en zelfs Bret Easton Ellis zelf deden een poging, die op niets uitliep. Het is dan ook geen simpele opgave om een film te maken op basis van een boek zonder duidelijke verhaallijn, zoals in de meeste boeken van Ellis (zoals de jaren negentig hit Glamourama) het geval is.

Inktzwarte komedie

Ellis zelf is echter blij met het resultaat, schrijft hij in een eigen recensie van de film. ,,Voor degenen die bang zijn dat de film een ondraaglijk wrede ervaring zal zijn, zoals bij het boek veelal het geval is – zij komen bedrogen uit. (…) De film is een inktzwarte komedie over mannelijk narcisme en Harron heeft erop gelet dat het geweld de komedie niet in de weg staat.” Hoewel scènes uit het boek letterlijk in de film zijn overgenomen, denkt Ellis niet dat de film saai zal zijn voor mensen die het boek al hebben gelezen. ,,Wel moet je een bepaald temperament, een bepaalde kijk op het leven hebben, de mix van komedie en pijn in het leven zien, om de film te begrijpen.”

American Psycho ging vorige week donderdag in première en is de komende maanden in diverse bioscopen in Nederland te zien.