Oh, oh, ben jij de wethouder

Overleg met de burgemeester en met ambtenaren; een riante kamer in het stadhuis en een eigen secretaresse. Hoe houdt Astrid Janssen (22) zich staande in deze grote-mensenwereld? Een kijkje achter de schermen bij de jongste wethouder van Nederland.

De teleurstelling bij CDA, VVD en Stadsbelangen was vorig jaar groot. Tijden lang hadden deze partijen de macht in handen in de Delftse politiek. Maar bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart ontstond een patstelling: rechts had geen meerderheid, en links ook niet. Die patstelling duurde niet lang. Studentenpartij Stip (twee zetels) hielp PvDA, D’66 en Groen Links aan een minieme meerderheid. Een rotstreek, vonden de oude collegepartijen. En ze namen geen blad voor de mond om hun ergernis te uiten: hier was sprake van een Mickey Mousevariant. Ze doelden op de piepjonge, nieuwe wethouder van integraal jongerenbeleid, cultuur, en informatie- en communicatietechnologie: Astrid Janssen van Stip. Janssen werd met haar 21 jaar de jongste wethouder van Nederland.

Het kokende bloed van CDA, VVD en Stadsbelangen is nog steeds niet tot rust gekomen. Hun onderhuidse onvrede laait op zodra daar maar even de kans voor is.

Zo maar een gemeenteraadsvergadering half november. In het statige, Delftse stadhuis zit burgemeester Van Oorschot, aan beide zijden geflankeerd door zijn wethouders. Daartegenover, in U-vorm, de heren en dames van de gemeenteraad. Velen van hen zaten vorig jaar nog aan de zijde van de burgervader.

Een voor een nemen de wethouders het woord. Af en toe kort onderbroken door een gemeenteraadslid. Vuurwerk blijft afwezig. Reden voor ex-wethouder Bonthuis (Stadsbelangen) zijn zetel te verlaten en wat door het stadhuis te paraderen. De geelgejasde Bonthuis – ras-Delftenaar in hart en tongval – werpt even een minzame blik op de publieke tribune, en sjokt weer terug naar zijn raadszetel. Mijn tijd komt zo, denkt Bonthuis.

Want Bonthuis mag als meeste ervarene in de Delftse politiek na afloop van de vergadering een toespraakje houden. Eén voor één neemt hij ze op de hak, de nieuwe wethouders. ,,De prijs voor de grootste verrassing”, tettert Bonthuis, ,,gaat naar mevrouw Janssûh van Stip.” Want Janssen gaf haar korte spreektijd kortgeleden zo maar cadeau aan een ander. Zoiets had Bonthuis in zijn lange carrière nog nooit gemaakt. Na Janssen krijgt ook het Stip-raadslid van Bonthuis nog een veeg uit de pan.
Verontwaardigd

Onschuldige plaagstootjes. Maar vorige maand rook de oppositie echt bloed. Het ging om het kunstwerk aan de wand van het failliete jongerencentrum De Eland. De constructie van neonkastjes, transformators en buizen, was destijds door de gemeente aan De Eland geschonken. Het had een aardige duit gekost.

Na het faillissement wilde de nieuwe huurder het kunstwerkniet meer hebben. Wethouder Janssen ging op zoek naar een nieuwe gemeentelijke locatie, maar niemand wilde het gevaarte hebben. Slopen dan maar, besloot Janssen.

Maar het kunstwerk was wel degelijk opnieuw te gebruiken, zei de kunstenaar vervolgens in een interview in de Delftsche Courant. Daarvoor zou het wat verkleind moeten worden, wat hij wel wilde doen. Maar de wethouder had hem nooit wat gevraagd.

VVD, CDA en Stadsbelangen reageerden furieus. Waarom wilde Janssen dat dure ding slopen? En waarom had zij beweerd wel met de kunstenaar gesproken te hebben over de zaak? Eindelijk konden ze Janssen pakken. De conclusies van de oppositie logen er niet om. ,,Dit college is nu ruim een half jaar bezig, dan moet de politieke vaardigheid er inmiddels zijn”, oordeelde de VVD in de Delftsche Courant. Het CDA gooide nog meer olie op het vuur: ,,Bij de behandeling van de museumnota afgelopen dinsdag was de wethouder ook al niet goed op de hoogte.” Zelf was Janssen op dat moment op vakantie, en kon dus niet reageren.

Niet boos, niet verdrietig, maar ‘verontwaardigd’ is Janssen over de hele zaak, zegt ze. Ze stuurde na thuiskomst direct een brief op poten naar een aantal raadsleden – ,,Hoewel het niet gebruikelijk is op krantenartikelen te reageren.” Maar zo veel onrecht moest ze rechtzetten. Er is wel degelijk met de kunstenaar overlegd, zegt Janssen. En het kunstwerk had misschien wel verkleind kunnen worden, maar daarvoor was toestemming nodig van de schepper. ,,En die wil die aanpassing natuurlijk zelf doen. En daar moet voor betaald worden”, zegt Janssen. Het laatste woord over deze stoot onder de gordel is nog niet gezegd, wat Janssen betreft: ,,Er gaat in de commissie absoluut nog over gesproken worden.”
Kamerverkiezingen

Een jaar geleden was Janssen nog een gewone civielstudente, net lid van Stip. Politieke ervaring: vrijwel nihil. ,,Toen ik net als wethouder begon, had ik wel last van stress. En ik kon soms lastig slapen”, erkent Janssen. ,,Er was geen draaiboek, geen functie-omschrijving. Mijn post was eigenlijk nieuw, en ik had dus geen echte voorganger. De andere wethouders zijn weliswaar ouder dan ik, maar kampten met hetzelfde probleem. Niemand was eerder wethouder geweest. We vroegen dus aan elkaar: joh, hoe doe jij dat nou?”

,,Maar gaandeweg leer je hoe je dingen moet aanpakken. Daardoor kreeg ik meer tijd om als wethouder de stad in te gaan. Zo bezoek ik alle jongerenhuizen, maar ook Theater de Veste, Speakers, de TU-bieb. Ik vind het werk daardoor steeds leuker worden.”

Wordt Janssen altijd direct als wethouder herkend? ,,Soms niet. Oh, oh, ben jij de wethouder, zeggen mensen dan met een strak gezicht. Maar daar ben ik wel een beetje op voorbereid. Sommige mensen vinden het juist leuk dat ik zo jong ben. Ze doen daardoor wat jovialer en wat minder officieel.”

Officieel is Janssen parttime-wethouder: vier dagen in de week. ,,Maar zet dat parttime maar tussen aanhalingstekens”, vindt Janssen. ,,Officieel werk ik van maandag tot en met donderdag. Maar omdat ik wethouder van cultuur ben, heb ik op vrijdag, zaterdag en zondagmiddag veel officiële openingen en recepties. Bovendien krijg ik op vrijdag een heel pak metstukken in de brievenbus. Dinsdag moet ik die gelezen hebben, voor de vergadering met burgemeester en wethouders.”

Politiek geïnteresseerd is Janssen al vanaf haar jeugd. ,,Sinds ik kan lezen, vanaf mijn zesde lees ik eigenlijk al de krant.” De vonk sloeg pas echt over op de middelbare school, waar ze deelnam aan een politieke werkgroep tijdens de Kamerverkiezingen van 1994. ,,Ik heb er vervolgens over gedacht om lid te worden van een politieke partij.” Dat kwam er echter nooit van. Tot ze in Delft ging studeren en studentenpartij Stip ontdekte: ,,Een partij die bij me past.”

Waarom? Onder meer omdat Stip noch links noch rechts is. De belangen van jongeren, daar wil Janssen voor opkomen. ,,En dat is eigenlijk pas met de komst van dit college in Delft een issue geworden”, meent Janssen.
Porno

Janssen is de eerste wethouder in de Delftse geschiedenis die zich specifiek met jongerenbeleid bezighoudt. Want in het verleden waren de jongeren versnipperd over meerdere wethouders. Janssen ziet het als een voordeel dat ze zelf zo jong is: ,,Ik stap daardoor veel makkelijker binnen in de jeugdkeet in de Wippolder dan iemand van vijftig. En de jongeren zeggen mij dingen eerder dan een ouder iemand, denk ik. Omdat ik beter begrijp wat ze bedoelen.”

Het is maandagmiddag tegen vijven als Janssen buurthuis Delft Noord binnenstapt. De beheerders staan al op haar te wachten; Janssen heeft haar komst ruim van tevoren aangekondigd. De wethouder krijgt een kleine rondleiding door het gebouw, waarbij ze af en toe geïnteresseerd een vraag stelt.

Na een minuut of tien belandt het gezelschap op de plaats van bestemming: het jongerenhol. Geblindeerde ramen, Feyenoord-vlaggen aan de muren, en house-muziek die prompt zachter wordt gezet als de hoge gast binnentreedt. Het is nog vroeg, en dus zit er slechts een handjevol jongeren. Of komt dat omdat het vanmiddag ‘aanloopmiddag voor tieners’ is, en er dus een alcoholverbod geldt?

Tussen de gesprekken met de beheerders door weet Janssen zich even los te maken voor een onderonsje met de jongeren aan de bar. Maar dat blijft van korte duur. Er moeten serieuze zaken besproken worden. Janssen informeert naar de laatste stand der computers. Het is er maar eentje zo blijkt, maar wel met internet-aansluiting. Janssen vindt dat dat er best meer mogen zijn en zegt dat zij daar wel een potje voor heeft. Waarom wil Janssen die computers zo graag? Dat heeft waarschijnlijk te maken met de probleemjongeren die de TU-bibliotheek onveilig maken. Meer computers in het buurthuis betekent wellicht minder jongeren in de TU-bieb.
Melketiers

,,Ja, ja, ook jongeren van hier zitten wel eens in die bibliotheek”, geeft de beheerder toe. Het probleem van de porno-plaatjes komt ter sprake. Extra internet-aansluitingen zijn wel bedoeld voor de geestelijke ontwikkeling van de jongeren en niet om de zinnen te prikkelen, vindt Janssen. Ach, dat geloer naar die porno-plaatjes gaat vanzelf over, meent de buurthuisbeheerder. ,,Op die ene computer hier zatenze er ook steeds naar te kijken. Maar na twee weken zie je toch ineens de homepage van de NS opstaan.”

Met koetjes en kalfjes vervliegt de tijd. Totdat een onderwerp ter sprake komt, dat de gemoederen in het buurthuis danig blijkt te verhitten. Janssen maakt zich al maanden sterk voor het zogenaamde Jos-project: jongerenwerkers op straat in plaats van de buurthuizen. Drie Melkertbaners zoeken jongeren op straat op en proberen overlast te verhelpen. Dit Jossers werken buiten de traditionele buurthuizen om.

Maar het personeel van Buurthuis Delft Noord blijkt helemaal niet van die Jossers te houden. Op zich hebben ze niks tegen deze onderbetaalde ‘melketiers’, maar ze moeten niet hun baantje afpakken. Dat doen ze niet, zegt Janssen. Maar ze weet haar gastheren niet te overtuigen. Die vinden het bovendien te gek voor woorden dat in dit buurthuis binnenkort een Jos-assistent stage gaat lopen. ,,Dat vind ik juist goed”, blijft Janssen het Jos-plan verdedigen.

De discussie blijkt venijniger dan gedacht. Overeenstemming zit er niet in. En na de derde herhaling van dezelfde standpunten verlaat Janssen, helaas zonder consensus, de deur van Jongerencentrum Delft Noord. ,,Bij de andere buurthuizen speelt deze discussie veel minder”, verbaast Janssen zich buiten. ,,Maar dit is dan ook een heel serieuze”, concludeert ze.

Overleg met de burgemeester en met ambtenaren; een riante kamer in het stadhuis en een eigen secretaresse. Hoe houdt Astrid Janssen (22) zich staande in deze grote-mensenwereld? Een kijkje achter de schermen bij de jongste wethouder van Nederland.

De teleurstelling bij CDA, VVD en Stadsbelangen was vorig jaar groot. Tijden lang hadden deze partijen de macht in handen in de Delftse politiek. Maar bij de gemeenteraadsverkiezingen in maart ontstond een patstelling: rechts had geen meerderheid, en links ook niet. Die patstelling duurde niet lang. Studentenpartij Stip (twee zetels) hielp PvDA, D’66 en Groen Links aan een minieme meerderheid. Een rotstreek, vonden de oude collegepartijen. En ze namen geen blad voor de mond om hun ergernis te uiten: hier was sprake van een Mickey Mousevariant. Ze doelden op de piepjonge, nieuwe wethouder van integraal jongerenbeleid, cultuur, en informatie- en communicatietechnologie: Astrid Janssen van Stip. Janssen werd met haar 21 jaar de jongste wethouder van Nederland.

Het kokende bloed van CDA, VVD en Stadsbelangen is nog steeds niet tot rust gekomen. Hun onderhuidse onvrede laait op zodra daar maar even de kans voor is.

Zo maar een gemeenteraadsvergadering half november. In het statige, Delftse stadhuis zit burgemeester Van Oorschot, aan beide zijden geflankeerd door zijn wethouders. Daartegenover, in U-vorm, de heren en dames van de gemeenteraad. Velen van hen zaten vorig jaar nog aan de zijde van de burgervader.

Een voor een nemen de wethouders het woord. Af en toe kort onderbroken door een gemeenteraadslid. Vuurwerk blijft afwezig. Reden voor ex-wethouder Bonthuis (Stadsbelangen) zijn zetel te verlaten en wat door het stadhuis te paraderen. De geelgejasde Bonthuis – ras-Delftenaar in hart en tongval – werpt even een minzame blik op de publieke tribune, en sjokt weer terug naar zijn raadszetel. Mijn tijd komt zo, denkt Bonthuis.

Want Bonthuis mag als meeste ervarene in de Delftse politiek na afloop van de vergadering een toespraakje houden. Eén voor één neemt hij ze op de hak, de nieuwe wethouders. ,,De prijs voor de grootste verrassing”, tettert Bonthuis, ,,gaat naar mevrouw Janssûh van Stip.” Want Janssen gaf haar korte spreektijd kortgeleden zo maar cadeau aan een ander. Zoiets had Bonthuis in zijn lange carrière nog nooit gemaakt. Na Janssen krijgt ook het Stip-raadslid van Bonthuis nog een veeg uit de pan.
Verontwaardigd

Onschuldige plaagstootjes. Maar vorige maand rook de oppositie echt bloed. Het ging om het kunstwerk aan de wand van het failliete jongerencentrum De Eland. De constructie van neonkastjes, transformators en buizen, was destijds door de gemeente aan De Eland geschonken. Het had een aardige duit gekost.

Na het faillissement wilde de nieuwe huurder het kunstwerkniet meer hebben. Wethouder Janssen ging op zoek naar een nieuwe gemeentelijke locatie, maar niemand wilde het gevaarte hebben. Slopen dan maar, besloot Janssen.

Maar het kunstwerk was wel degelijk opnieuw te gebruiken, zei de kunstenaar vervolgens in een interview in de Delftsche Courant. Daarvoor zou het wat verkleind moeten worden, wat hij wel wilde doen. Maar de wethouder had hem nooit wat gevraagd.

VVD, CDA en Stadsbelangen reageerden furieus. Waarom wilde Janssen dat dure ding slopen? En waarom had zij beweerd wel met de kunstenaar gesproken te hebben over de zaak? Eindelijk konden ze Janssen pakken. De conclusies van de oppositie logen er niet om. ,,Dit college is nu ruim een half jaar bezig, dan moet de politieke vaardigheid er inmiddels zijn”, oordeelde de VVD in de Delftsche Courant. Het CDA gooide nog meer olie op het vuur: ,,Bij de behandeling van de museumnota afgelopen dinsdag was de wethouder ook al niet goed op de hoogte.” Zelf was Janssen op dat moment op vakantie, en kon dus niet reageren.

Niet boos, niet verdrietig, maar ‘verontwaardigd’ is Janssen over de hele zaak, zegt ze. Ze stuurde na thuiskomst direct een brief op poten naar een aantal raadsleden – ,,Hoewel het niet gebruikelijk is op krantenartikelen te reageren.” Maar zo veel onrecht moest ze rechtzetten. Er is wel degelijk met de kunstenaar overlegd, zegt Janssen. En het kunstwerk had misschien wel verkleind kunnen worden, maar daarvoor was toestemming nodig van de schepper. ,,En die wil die aanpassing natuurlijk zelf doen. En daar moet voor betaald worden”, zegt Janssen. Het laatste woord over deze stoot onder de gordel is nog niet gezegd, wat Janssen betreft: ,,Er gaat in de commissie absoluut nog over gesproken worden.”
Kamerverkiezingen

Een jaar geleden was Janssen nog een gewone civielstudente, net lid van Stip. Politieke ervaring: vrijwel nihil. ,,Toen ik net als wethouder begon, had ik wel last van stress. En ik kon soms lastig slapen”, erkent Janssen. ,,Er was geen draaiboek, geen functie-omschrijving. Mijn post was eigenlijk nieuw, en ik had dus geen echte voorganger. De andere wethouders zijn weliswaar ouder dan ik, maar kampten met hetzelfde probleem. Niemand was eerder wethouder geweest. We vroegen dus aan elkaar: joh, hoe doe jij dat nou?”

,,Maar gaandeweg leer je hoe je dingen moet aanpakken. Daardoor kreeg ik meer tijd om als wethouder de stad in te gaan. Zo bezoek ik alle jongerenhuizen, maar ook Theater de Veste, Speakers, de TU-bieb. Ik vind het werk daardoor steeds leuker worden.”

Wordt Janssen altijd direct als wethouder herkend? ,,Soms niet. Oh, oh, ben jij de wethouder, zeggen mensen dan met een strak gezicht. Maar daar ben ik wel een beetje op voorbereid. Sommige mensen vinden het juist leuk dat ik zo jong ben. Ze doen daardoor wat jovialer en wat minder officieel.”

Officieel is Janssen parttime-wethouder: vier dagen in de week. ,,Maar zet dat parttime maar tussen aanhalingstekens”, vindt Janssen. ,,Officieel werk ik van maandag tot en met donderdag. Maar omdat ik wethouder van cultuur ben, heb ik op vrijdag, zaterdag en zondagmiddag veel officiële openingen en recepties. Bovendien krijg ik op vrijdag een heel pak metstukken in de brievenbus. Dinsdag moet ik die gelezen hebben, voor de vergadering met burgemeester en wethouders.”

Politiek geïnteresseerd is Janssen al vanaf haar jeugd. ,,Sinds ik kan lezen, vanaf mijn zesde lees ik eigenlijk al de krant.” De vonk sloeg pas echt over op de middelbare school, waar ze deelnam aan een politieke werkgroep tijdens de Kamerverkiezingen van 1994. ,,Ik heb er vervolgens over gedacht om lid te worden van een politieke partij.” Dat kwam er echter nooit van. Tot ze in Delft ging studeren en studentenpartij Stip ontdekte: ,,Een partij die bij me past.”

Waarom? Onder meer omdat Stip noch links noch rechts is. De belangen van jongeren, daar wil Janssen voor opkomen. ,,En dat is eigenlijk pas met de komst van dit college in Delft een issue geworden”, meent Janssen.
Porno

Janssen is de eerste wethouder in de Delftse geschiedenis die zich specifiek met jongerenbeleid bezighoudt. Want in het verleden waren de jongeren versnipperd over meerdere wethouders. Janssen ziet het als een voordeel dat ze zelf zo jong is: ,,Ik stap daardoor veel makkelijker binnen in de jeugdkeet in de Wippolder dan iemand van vijftig. En de jongeren zeggen mij dingen eerder dan een ouder iemand, denk ik. Omdat ik beter begrijp wat ze bedoelen.”

Het is maandagmiddag tegen vijven als Janssen buurthuis Delft Noord binnenstapt. De beheerders staan al op haar te wachten; Janssen heeft haar komst ruim van tevoren aangekondigd. De wethouder krijgt een kleine rondleiding door het gebouw, waarbij ze af en toe geïnteresseerd een vraag stelt.

Na een minuut of tien belandt het gezelschap op de plaats van bestemming: het jongerenhol. Geblindeerde ramen, Feyenoord-vlaggen aan de muren, en house-muziek die prompt zachter wordt gezet als de hoge gast binnentreedt. Het is nog vroeg, en dus zit er slechts een handjevol jongeren. Of komt dat omdat het vanmiddag ‘aanloopmiddag voor tieners’ is, en er dus een alcoholverbod geldt?

Tussen de gesprekken met de beheerders door weet Janssen zich even los te maken voor een onderonsje met de jongeren aan de bar. Maar dat blijft van korte duur. Er moeten serieuze zaken besproken worden. Janssen informeert naar de laatste stand der computers. Het is er maar eentje zo blijkt, maar wel met internet-aansluiting. Janssen vindt dat dat er best meer mogen zijn en zegt dat zij daar wel een potje voor heeft. Waarom wil Janssen die computers zo graag? Dat heeft waarschijnlijk te maken met de probleemjongeren die de TU-bibliotheek onveilig maken. Meer computers in het buurthuis betekent wellicht minder jongeren in de TU-bieb.
Melketiers

,,Ja, ja, ook jongeren van hier zitten wel eens in die bibliotheek”, geeft de beheerder toe. Het probleem van de porno-plaatjes komt ter sprake. Extra internet-aansluitingen zijn wel bedoeld voor de geestelijke ontwikkeling van de jongeren en niet om de zinnen te prikkelen, vindt Janssen. Ach, dat geloer naar die porno-plaatjes gaat vanzelf over, meent de buurthuisbeheerder. ,,Op die ene computer hier zatenze er ook steeds naar te kijken. Maar na twee weken zie je toch ineens de homepage van de NS opstaan.”

Met koetjes en kalfjes vervliegt de tijd. Totdat een onderwerp ter sprake komt, dat de gemoederen in het buurthuis danig blijkt te verhitten. Janssen maakt zich al maanden sterk voor het zogenaamde Jos-project: jongerenwerkers op straat in plaats van de buurthuizen. Drie Melkertbaners zoeken jongeren op straat op en proberen overlast te verhelpen. Dit Jossers werken buiten de traditionele buurthuizen om.

Maar het personeel van Buurthuis Delft Noord blijkt helemaal niet van die Jossers te houden. Op zich hebben ze niks tegen deze onderbetaalde ‘melketiers’, maar ze moeten niet hun baantje afpakken. Dat doen ze niet, zegt Janssen. Maar ze weet haar gastheren niet te overtuigen. Die vinden het bovendien te gek voor woorden dat in dit buurthuis binnenkort een Jos-assistent stage gaat lopen. ,,Dat vind ik juist goed”, blijft Janssen het Jos-plan verdedigen.

De discussie blijkt venijniger dan gedacht. Overeenstemming zit er niet in. En na de derde herhaling van dezelfde standpunten verlaat Janssen, helaas zonder consensus, de deur van Jongerencentrum Delft Noord. ,,Bij de andere buurthuizen speelt deze discussie veel minder”, verbaast Janssen zich buiten. ,,Maar dit is dan ook een heel serieuze”, concludeert ze.