‘We zijn een theater in opbouw’

Mocht de gemeente binnen afzienbare tijd anders besluiten, dan dreigt het theater in een neerwaartse spiraal terecht te komen. Hoe het ook uitpakt, op de voorstellingen van het volgende seizoen, beschreven in het pas verschenen programmaboekje, heeft het geen invloed, verzekert ze.

Afgaande op de bezettingsgraad van vijfenzestig procent weet het publiek de weg naar Theater de Veste inmiddels aardig te vinden. ,,Het programma wordt kennelijk gewaardeerd”, reageert Helga van Bemmel. Of dit een voorbarige conclusie is, zal weldra aan het licht komen. In het najaar wordt onder de bezoekers namelijk een ’tevredenheidsenquête’ gehouden.

Dat een nieuw theater een aanlooptijd nodig heeft, blijkt vooral uit het stijgend aantal mensen dat toneelvoorstellingen bezoekt. ,,Kwam op theaterstukken in het begin niet zoveel publiek af”, zegt Van Bemmel, ,,nu komt er steeds meer. ‘Een sneeuw’ van Willem Jan Otten was bijvoorbeeld helemaal uitverkocht.”

Meer populaire genres, zoals cabaret, lopen naar verwachting ook uitstekend. Vreemd genoeg moet op sommige, succesvolle commerciële voorstellingen geld worden toegelegd. Dat komt omdat het theater voor deze producties meer moet betalen dan voor gesubsidieerde voorstellingen. Bij dit soort voorstellingen wreekt zich de relatief kleine omvang van de grote zaal. Zelfs al is de zaal helemaal uitverkocht, dan nog moet er soms geld bij.

De grote zaal wordt terecht geprezen vanwege zijn intieme sfeer. Toch kun je je afvragen of hij met het oog op de exploitatie niet beter een maatje groter had moeten zijn. Volgens Van Bemmel kun je dat van twee kanten bekijken. ,,Gezien de omvang van Delft is de grote zaal op schaal. Voor populaire, commerciële voorstellingen is hij inderdaad aan de kleine kant, maar dan zijn duizend zitplaatsen nog te weinig.”
Duvelskind

Ze noemt als voorbeeld een voorstelling van het clownsduo Mini & Maxi. ,,Het vroeg een vrij hoge uitkoopsom. Je doet dat, omdat je het publiek hun show niet wil onthouden en ook omdat één van de twee een Delftenaar is.” Voor het volgende seizoen heeft ze met Mini & Maxi een goede regeling getroffen, zodat de uitkoopsom lager is, en er geen geld meer bijhoeft. Hun nieuwste show, met de werktitel ‘Scenario’, wordt uitbracht in Theater de Veste. Dat betekent dat ze in Delft repeteren, try-outs geven en dat ook de landelijke première er plaatsvindt.

Naast Mini & Maxi staan er nog vele andere voorstellingen op stapel, in totaal zo’n honderdveertig. Het is een evenwichtig programma met de nadruk op kwaliteit en diversiteit. Behalvecommerciële producties, die meestal vanzelf lopen, dus ook een behoorlijk aantal bijzondere, meer gewaagde voorstellingen.

Er trekt weer een bonte stoet cabaretiers naar Delft. De herenigde Berini’s komen in een nieuwe formatie met zijn vieren. Jules Deelder maakt zijn opwachting in gezelschap van zijn eerste luitenant Ger ‘Sax’ van Voorden. En Hans Dorrestijn komt natuurlijk moederziel alleen, in de ijdele hoop dat hij na afloop in de foyer nog een jonge blom weet in te pakken. Er zit kortom van alles bij, van de Vlaamse Kamagurka tot oudgediende Seth Gaaikema, van duvelskind Hans Teeuwen tot de kordate Hester Macrander.

Even gevarieerd is het toneelaanbod. Gelukkig doet ook absurdist Alex d’Electrique Delft weer aan. Met iets minder geweld, maar wel zo leuk: Jim van der Woude en René van ’t Hof met ‘Desperado’. Veel humor garanderen ook Het Volk & De Gebroeders Flint, het Noord Nederlands Toneel met een stuk van Oscar Wilde en Orkater met ‘De Nietsfabriek’. Bijna alle grote gezelschappen die Nederland rijk is komen in Theater de Veste, dus ook Art & Pro, Het Nationale Toneel, De Trust, Theater van het Oosten en Het Zuidelijk Toneel. En wie laat zich de kans ontgaan om het hoogstpersoonlijk door Gerard Reve geprezen stuk ‘De Avonden’ door Het Vervolg te zien?

Ook de overige genres zijn ruimschoots vertegenwoordigd. Wat te denken van ‘Die Fledermaus’, de overbekende operette van Johann Strauss jr. in een uitvoering van de Hoofdstad Operette. Het kan allemaal. Rob de Nijs is ook weer terug. Raymond van het Groenewoud is nog nooit weggeweest en met de choreografieën van Piet Rogie komt ook de experimentele dans aan bod. Voor vroege vogels staat er een serie zondagochtendconcerten gepland met onder andere het Salomon Klezmorin en het Schubert Consort.
Consequenties

Op verzoek van de wethouder heeft Van Bemmel een ondernemingsplan gemaakt om openheid van zaken te geven. Daarin heeft ze twee begrotingen tegen het licht gehouden. In de eerste wordt uitgegaan van de huidige exploitatiesubsidie van 1,3 miljoen gulden per jaar. In de andere variant is de subsidie verminderd tot 1,12 miljoen, ogenschijnlijk weinig minder, maar wel met grote gevolgen voor de programmering.

Uiteraard opteert de directeur voor het hoogste bedrag. ,,Met minder geld krijg je een ander theater. Het aanbod zal onevenwichtig worden. Door een schrale programmering zullen de mensen weer vaker naar Den Haag gaan. Met minder geld kunnen we bovendien minder service verlenen, zodat bijvoorbeeld de kassa korter open is. We zijn een theater in opbouw. Wanneer je in de opbouwfase financieel wordt gekort, dan kom je snel in een neerwaartse spiraal terecht.”

Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Vergeleken met andere gemeenten van vergelijkbare omvang krijgt het theater niet buitensporig veel geld. Bovendien waren de bouwkosten verhoudingsgewijs zeer laag. ,,Het is verstandig geweest dat de gemeente voor een middelgroot theater heeft gekozen. Maar het is economisch niet zo aantrekkelijk. Dat betekent dat je de consequenties van die keus moet aanvaarden.”

Veel meer wil ze er vooralsnog niet over kwijt. ,,Ik wil deonderhandelingen niet frustreren en daardoor geen uitspraken doen. Gezien de resultaten, heb ik er alle vertrouwen in, dat de gemeente het huidige subsidieniveau zal handhaven.”

,,Het gaat heel erg goed”, zegt directeur Helga van Bemmel over Theater de Veste. Over de toekomst is ze ook optimistisch, mits de exploitatiesubsidie op hetzelfde niveau blijft. Mocht de gemeente binnen afzienbare tijd anders besluiten, dan dreigt het theater in een neerwaartse spiraal terecht te komen. Hoe het ook uitpakt, op de voorstellingen van het volgende seizoen, beschreven in het pas verschenen programmaboekje, heeft het geen invloed, verzekert ze.

Afgaande op de bezettingsgraad van vijfenzestig procent weet het publiek de weg naar Theater de Veste inmiddels aardig te vinden. ,,Het programma wordt kennelijk gewaardeerd”, reageert Helga van Bemmel. Of dit een voorbarige conclusie is, zal weldra aan het licht komen. In het najaar wordt onder de bezoekers namelijk een ’tevredenheidsenquête’ gehouden.

Dat een nieuw theater een aanlooptijd nodig heeft, blijkt vooral uit het stijgend aantal mensen dat toneelvoorstellingen bezoekt. ,,Kwam op theaterstukken in het begin niet zoveel publiek af”, zegt Van Bemmel, ,,nu komt er steeds meer. ‘Een sneeuw’ van Willem Jan Otten was bijvoorbeeld helemaal uitverkocht.”

Meer populaire genres, zoals cabaret, lopen naar verwachting ook uitstekend. Vreemd genoeg moet op sommige, succesvolle commerciële voorstellingen geld worden toegelegd. Dat komt omdat het theater voor deze producties meer moet betalen dan voor gesubsidieerde voorstellingen. Bij dit soort voorstellingen wreekt zich de relatief kleine omvang van de grote zaal. Zelfs al is de zaal helemaal uitverkocht, dan nog moet er soms geld bij.

De grote zaal wordt terecht geprezen vanwege zijn intieme sfeer. Toch kun je je afvragen of hij met het oog op de exploitatie niet beter een maatje groter had moeten zijn. Volgens Van Bemmel kun je dat van twee kanten bekijken. ,,Gezien de omvang van Delft is de grote zaal op schaal. Voor populaire, commerciële voorstellingen is hij inderdaad aan de kleine kant, maar dan zijn duizend zitplaatsen nog te weinig.”
Duvelskind

Ze noemt als voorbeeld een voorstelling van het clownsduo Mini & Maxi. ,,Het vroeg een vrij hoge uitkoopsom. Je doet dat, omdat je het publiek hun show niet wil onthouden en ook omdat één van de twee een Delftenaar is.” Voor het volgende seizoen heeft ze met Mini & Maxi een goede regeling getroffen, zodat de uitkoopsom lager is, en er geen geld meer bijhoeft. Hun nieuwste show, met de werktitel ‘Scenario’, wordt uitbracht in Theater de Veste. Dat betekent dat ze in Delft repeteren, try-outs geven en dat ook de landelijke première er plaatsvindt.

Naast Mini & Maxi staan er nog vele andere voorstellingen op stapel, in totaal zo’n honderdveertig. Het is een evenwichtig programma met de nadruk op kwaliteit en diversiteit. Behalvecommerciële producties, die meestal vanzelf lopen, dus ook een behoorlijk aantal bijzondere, meer gewaagde voorstellingen.

Er trekt weer een bonte stoet cabaretiers naar Delft. De herenigde Berini’s komen in een nieuwe formatie met zijn vieren. Jules Deelder maakt zijn opwachting in gezelschap van zijn eerste luitenant Ger ‘Sax’ van Voorden. En Hans Dorrestijn komt natuurlijk moederziel alleen, in de ijdele hoop dat hij na afloop in de foyer nog een jonge blom weet in te pakken. Er zit kortom van alles bij, van de Vlaamse Kamagurka tot oudgediende Seth Gaaikema, van duvelskind Hans Teeuwen tot de kordate Hester Macrander.

Even gevarieerd is het toneelaanbod. Gelukkig doet ook absurdist Alex d’Electrique Delft weer aan. Met iets minder geweld, maar wel zo leuk: Jim van der Woude en René van ’t Hof met ‘Desperado’. Veel humor garanderen ook Het Volk & De Gebroeders Flint, het Noord Nederlands Toneel met een stuk van Oscar Wilde en Orkater met ‘De Nietsfabriek’. Bijna alle grote gezelschappen die Nederland rijk is komen in Theater de Veste, dus ook Art & Pro, Het Nationale Toneel, De Trust, Theater van het Oosten en Het Zuidelijk Toneel. En wie laat zich de kans ontgaan om het hoogstpersoonlijk door Gerard Reve geprezen stuk ‘De Avonden’ door Het Vervolg te zien?

Ook de overige genres zijn ruimschoots vertegenwoordigd. Wat te denken van ‘Die Fledermaus’, de overbekende operette van Johann Strauss jr. in een uitvoering van de Hoofdstad Operette. Het kan allemaal. Rob de Nijs is ook weer terug. Raymond van het Groenewoud is nog nooit weggeweest en met de choreografieën van Piet Rogie komt ook de experimentele dans aan bod. Voor vroege vogels staat er een serie zondagochtendconcerten gepland met onder andere het Salomon Klezmorin en het Schubert Consort.
Consequenties

Op verzoek van de wethouder heeft Van Bemmel een ondernemingsplan gemaakt om openheid van zaken te geven. Daarin heeft ze twee begrotingen tegen het licht gehouden. In de eerste wordt uitgegaan van de huidige exploitatiesubsidie van 1,3 miljoen gulden per jaar. In de andere variant is de subsidie verminderd tot 1,12 miljoen, ogenschijnlijk weinig minder, maar wel met grote gevolgen voor de programmering.

Uiteraard opteert de directeur voor het hoogste bedrag. ,,Met minder geld krijg je een ander theater. Het aanbod zal onevenwichtig worden. Door een schrale programmering zullen de mensen weer vaker naar Den Haag gaan. Met minder geld kunnen we bovendien minder service verlenen, zodat bijvoorbeeld de kassa korter open is. We zijn een theater in opbouw. Wanneer je in de opbouwfase financieel wordt gekort, dan kom je snel in een neerwaartse spiraal terecht.”

Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Vergeleken met andere gemeenten van vergelijkbare omvang krijgt het theater niet buitensporig veel geld. Bovendien waren de bouwkosten verhoudingsgewijs zeer laag. ,,Het is verstandig geweest dat de gemeente voor een middelgroot theater heeft gekozen. Maar het is economisch niet zo aantrekkelijk. Dat betekent dat je de consequenties van die keus moet aanvaarden.”

Veel meer wil ze er vooralsnog niet over kwijt. ,,Ik wil deonderhandelingen niet frustreren en daardoor geen uitspraken doen. Gezien de resultaten, heb ik er alle vertrouwen in, dat de gemeente het huidige subsidieniveau zal handhaven.”