VVD en SP botsen over prestatieafspraken

“Wat kan de politiek doen als bestuurders er evident een zootje van maken?”, vroeg SP-kamerlid Jasper van Dijk tijdens het betoog van zijn VVD-collega Anne-Wil Lucas over hoger onderwijs. “Bent u het met mij eens dat we dan in laatste instantie de bestuurders naar huis moeten kunnen sturen?”

Daar wilde Lucas niet rechtstreeks op antwoorden, want op de achtergrond van het debat spookte het omstreden grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs, en daar wil regeringspartij VVD voorlopig niet aan tornen. Maar, erkende ze, als belastinggeld niet goed wordt besteed, moet de overheid kunnen ingrijpen.

Een paar minuten later stond Van Dijk zelf achter het spreekgestoelte en haalde hij keihard uit naar het ‘georganiseerde wantrouwen’ van het kabinet. Al die prestatieafspraken die het kabinet in gedachten heeft, daar moet de SP niets van hebben. Onderwijs draait immers om vertrouwen. “Deze regering slaat door in een afrekencultuur”, vond hij.

Dat viel helemaal verkeerd bij de VVD. Want Van Dijk wilde toch zo graag hard kunnen ingrijpen als bestuurders de plank misslaan? De SP vraagt keer op keer spoeddebatten aan als er iets misgaat in het hoger onderwijs, maar wil kennelijk niet doorpakken. “Wilt u iedere keer een Inhollandje maken of wilt u dat er echt wat verandert in het hoger onderwijs?’, vroeg Lucas.

“Dat is een staaltje ‘creatief met de geschiedenis omgaan’ van mevrouw Lucas”, antwoordde Van Dijk. Hij was immers altijd voorstander van hoge eisen aan het eindexamen en van centrale toetsing in het hoger onderwijs, legde hij uit. Maar het kabinet wil daar allerlei prestatieafspraken bovenop stapelen. Hij hekelde de ‘rendementsafspraken’, waarbij hij naar Inholland verwees: daar was men tot voor kort te sterk gericht op het verstrekken van diploma’s. Hij vond het verkeerd dat het mbo straks werd afgerekend op de tevredenheid van het bedrijfsleven en dat in het hbo studenttevredenheid een maatstaf wordt.

Daar dacht Lucas heel anders over. “Ik wil heel graag af van de incidentenpolitiek van de SP”, sneerde Lucas. “Ik heb liever dat het in één keer goed geregeld wordt.”

Volgens Van Dijk wordt het onderwijs straks “gemonitord tot op de laatste millimeter”. Het deed hem denken aan de DDR. “Ik zou wat meer aan uw eigen ideologie denken als ik u was”, zei hij tegen de liberaal Lucas. Gegeven de links-radicale wortels van de SP leidde die opmerking tot enige hilariteit in de kamerbankjes.

Overigens hekelde ook de VVD bestuurders die “zand in de ogen strooien” en de “pr-machines op volle toeren laten draaien”.

 

Het voorstel was: haal wat geld weg bij de stichting Kennisnet, het platform Bèta/Techniek en nog een paar fondsen en zorg daarmee dat bètastudenten geen verhoogd collegegeld hoeven te betalen als ze een tweede masteropleiding willen volgen. De regeringspartijen zagen niets in dat voorstel van D66 en verwierpen het.

Principieel
De ene bètapost wordt gedekt met de andere, typeert minister Marja van Bijsterveldt het D66-amendement. Maar ze maakt ook principieel bezwaar. De overheid heeft wat haar betreft een speciale verantwoordelijkheid voor het onderwijs en de zorg. Om die reden mogen tweede masteropleidingen in die sectoren tegen een laag collegegeldtarief
gevolgd worden. Maar voor bètaopleidingen geldt die bijzondere verantwoordelijkheid niet, stelt ze, “zodat er geen reden is om ook deze sector uit te zonderen”.

Nuttig
D66’er Boris van der Ham licht desgevraagd toe dat de organisaties waar hij het geld vandaan wilde halen zeker nuttig zijn. “Maar als ik moet kiezen tussen hun subsidie of voor het collegegeld van studenten die een tweede bètamaster willen volgen, dan kies ik voor het laatste. Eigenlijk zou D66 liever 2,5 miljard extra in onderwijs investeren, maar het heeft geen enkele zin om daar nu een amendement voor in te dienen.”

Ook andere amendementen voor langere masteropleidingen, financiering
van het steunpunt studerende moeders en buitenlandbeurzen voor
wetenschappers zijn gestrand in de Tweede Kamer.