‘Van Bouwkundebrand valt nog te leren’

Van de bouwwijze, de materiaaltoepassingen en het brandverloop bij Bouwkunde had veel geleerd kunnen worden. Juist omdat er in Nederland veel soortgelijke panden staan. Dat zegt lector Brandpreventie René Hagen van het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid. Hij deed onder meer onderzoek naar de brand in Volendam.

De bouwwijze van Bouwkunde is ook toegepast bij gebouwen in de gezondheidszorg, zegt Hagen. “Je moet er toch niet aan denken dat dit in een ziekenhuis was gebeurd. Bij Bouwkunde had je veel jonge mensen die goed ter been waren. In dat opzicht valt er wel van te leren.”

Hagen reageert daarmee op het besluit van de Onderzoeksraad voor Veiligheid om geen onderzoek te doen naar de brand. Uit een vooronderzoek van deze raad van mr. Pieter van Vollenhoven bleek dat er ‘geen structureel veiligheidstekort’ was en dat het bij Bouwkunde om ‘een incident’ ging.

De politie gaat ervan uit dat lekkage bij de koffiecorner en kortsluiting de brand veroorzaakten. De technische recherche heeft geen onderzoek meer kunnen doen vanwege asbest en instortingsgevaar. “Op de vraag hoe de brand zich zo snel heeft kunnen verspreiden, hebben wij geen antwoord”, zegt een woordvoerster van de politie.

En dat is ‘jammer’, zegt Hagen. Hij leidde na de brand de reddingsoperatie voor de maquettes. “Ik had graag een onderzoek gedaan en heb dat gezegd tegen brandweercommandant Bron. Hij ging het er met de faculteitsdirectie en de gemeente over hebben, maar ik heb later gehoord dat de gemeente alleen opdracht heeft gegeven aan het COT.”

Het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement komt eind september met een rapport over vooral het crisismanagement, de communicatie en de nazorg van de gemeente.

Onderzoek naar het brandverloop kan volgens Hagen echter nog steeds. “Maar alleen op basis van getuigenverklaringen, om te kijken wat er is gebeurd. Er is nog wel een en ander te construeren.”

Hoe heeft het bijvoorbeeld mis kunnen gaan bij die koffiecorner? “Ik denk dat die ochtend iedere student op die koffieknop heeft gedrukt. Het apparaat begon automatisch te draaien, maar is zonder water misschien wel oververhit geraakt.”

Maar daarna? “Heeft de brand zich vanaf de koffiecorner via het hout in het pand verspreid? Of via kabelgoten? Wat ik begreep van Cees van Weeren (hoogleraar ontwerp van draagconstructies – red.) is dat er heel veel vuurbelasting was: veel schrootjes, veel kasten van hout, veel papier.”

“De houten bekisting van de vloeren is na de bouw blijven zitten. Dat heeft ook gebrand. De vraag is of dat heeft bijgedragen. Als dat zo is kun je kijken of dat bij cruciale andere gebouwen ook zo is en of je daar wat mee kunt doen.”

Van de bouwwijze, de materiaaltoepassingen en het brandverloop bij Bouwkunde had veel geleerd kunnen worden. Juist omdat er in Nederland veel soortgelijke panden staan. Dat zegt lector Brandpreventie René Hagen van het Nederlands Instituut Fysieke Veiligheid. Hij deed onder meer onderzoek naar de brand in Volendam.

De bouwwijze van Bouwkunde is ook toegepast bij gebouwen in de gezondheidszorg, zegt Hagen. “Je moet er toch niet aan denken dat dit in een ziekenhuis was gebeurd. Bij Bouwkunde had je veel jonge mensen die goed ter been waren. In dat opzicht valt er wel van te leren.”

Hagen reageert daarmee op het besluit van de Onderzoeksraad voor Veiligheid om geen onderzoek te doen naar de brand. Uit een vooronderzoek van deze raad van mr. Pieter van Vollenhoven bleek dat er ‘geen structureel veiligheidstekort’ was en dat het bij Bouwkunde om ‘een incident’ ging.

De politie gaat ervan uit dat lekkage bij de koffiecorner en kortsluiting de brand veroorzaakten. De technische recherche heeft geen onderzoek meer kunnen doen vanwege asbest en instortingsgevaar. “Op de vraag hoe de brand zich zo snel heeft kunnen verspreiden, hebben wij geen antwoord”, zegt een woordvoerster van de politie.

En dat is ‘jammer’, zegt Hagen. Hij leidde na de brand de reddingsoperatie voor de maquettes. “Ik had graag een onderzoek gedaan en heb dat gezegd tegen brandweercommandant Bron. Hij ging het er met de faculteitsdirectie en de gemeente over hebben, maar ik heb later gehoord dat de gemeente alleen opdracht heeft gegeven aan het COT.”

Het COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement komt eind september met een rapport over vooral het crisismanagement, de communicatie en de nazorg van de gemeente.

Onderzoek naar het brandverloop kan volgens Hagen echter nog steeds. “Maar alleen op basis van getuigenverklaringen, om te kijken wat er is gebeurd. Er is nog wel een en ander te construeren.”

Hoe heeft het bijvoorbeeld mis kunnen gaan bij die koffiecorner? “Ik denk dat die ochtend iedere student op die koffieknop heeft gedrukt. Het apparaat begon automatisch te draaien, maar is zonder water misschien wel oververhit geraakt.”

Maar daarna? “Heeft de brand zich vanaf de koffiecorner via het hout in het pand verspreid? Of via kabelgoten? Wat ik begreep van Cees van Weeren (hoogleraar ontwerp van draagconstructies – red.) is dat er heel veel vuurbelasting was: veel schrootjes, veel kasten van hout, veel papier.”

“De houten bekisting van de vloeren is na de bouw blijven zitten. Dat heeft ook gebrand. De vraag is of dat heeft bijgedragen. Als dat zo is kun je kijken of dat bij cruciale andere gebouwen ook zo is en of je daar wat mee kunt doen.”