‘Steeds meer promovendi krijgen dubieus contract’

Bijna vijftienhonderd vacatures voor promovendi nam het PNN onder de loep: hoeveel jaar mogen de promovendi aan hun proefschrift werken, hoeveel onderwijs moeten ze geven, hoeveel dagen in de week krijgen ze betaald?

Eén op de zeven vacatures is “dubieus”, staat in het onderzoek over het gehele kalenderjaar 2016 dat morgen wordt gepresenteerd op de National PhD Day. De promovendus krijgt bijvoorbeeld maar drie jaar de tijd of moet zich behelpen met een deeltijdaanstelling.

Vuilnisman

PNN-voorzitter Rolf van Wegberg, promovendus aan de TU Delft, is verontwaardigd. “Een vuilnisman geef je toch ook geen contract voor twintig uur in de week als hij dertig uur werkt? En van hem eis je ook niet dat hij nog een paar maanden doorgaat met vuilnis ophalen terwijl zijn contract al is afgelopen en hij al in de WW zit? Het moet mogelijk zijn om je werk te doen in de tijd die je krijgt.”

In 2015 kreeg één op de tien volgens jullie een dubieus contract, in 2016 was dat één op de zeven. Zijn jullie verbaasd over de toename?

“Eerlijk gezegd wel. Vorig jaar hebben we erover gesproken met de rectoren van de universiteiten en die wilden er iets aan doen. Toen was het weliswaar al september 2016, maar de trend baart ons toch zorgen.”

De advertenties stonden allemaal op academictransfer.nl. Zijn ze representatief?

“We kregen vorig jaar inderdaad weleens kritiek. ‘Wij werven niet via Academic Transfer’, zeiden ze dan, ‘wij doen alles ondershands.’ Maar wij hebben geen andere bron en het is toch een flink aantal van bijna vijftienhonderd advertenties. Bij één op de zeven kun je eigenlijk van tevoren al weten dat de promovendus zwaar moet overwerken of zijn proefschrift niet op tijd af heeft.”

Strafbaar

“Wij horen met enige regelmaat dat universiteiten tegen promovendi zeggen: je hebt nog drie maanden WW waarin je je proefschrift kunt afmaken. Maar als je een uitkering krijgt, moet je beschikbaar zijn voor een baan en dat ben je niet als je nog aan een proefschrift werkt. Dus moeten promovendi liegen tegen uitkeringsinstantie UWV. Dat is nog strafbaar ook.”

Als je een tweejarige researchmaster heb gedaan, kun je dan niet in drie jaar promoveren?

“In bijvoorbeeld de geneeskunde is het heel normaal om in drie jaar te promoveren. Daar kan ik geen oordeel over vellen, want ik ben geen arts. Maar de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen zegt niet voor niets dat vier jaar de standaard zou moeten zijn voor een promotie. Daar gaan wij vanuit.”

Een deel van de studenten krijgt geen salaris, maar een studiebeurs.

“Zulke promotiestudenten vallen tussen wal en schip: daar horen we vrij weinig over. Daar is vast van alles aan de hand, maar ze durven niet aan de bel te trekken. Ga maar na, als je met een beurs voor vier jaar uit Indonesië of China komt en je bent niet op tijd klaar of je hebt problemen met je promotor, wat doe je dan?”

Vertraging

Moet iedereen dan doorbetaald krijgen zolang hij bezig is?

“Ik zeg niet dat je altijd een contract voor vijf jaar moet krijgen als je toevallig vijf jaar over je proefschrift doet. Met promovendi en universiteiten moeten we streven naar een reële arbeidsduur. We hopen dat het vier jaar kan zijn, maar nu is dat nog niet zo. Slechts een kwart van de promoties is in vier jaar afgerond. Daar moet je rekening mee houden. Nu komt de rekening voor vertraging bijna altijd bij promovendus terecht.”

Promoveert u zelf fulltime?

“Nee, ik kan mijzelf niet als voorbeeld gebruiken. Ik werk twee dagen bij TNO en promoveer drie dagen in de week bij de TU Delft en daarnaast doe ik van alles voor PNN. Ik merk wel dat er steeds meer gedaan moet worden in steeds minder tijd. Maar dat geldt niet alleen voor promovendi, dat geldt voor de hele academie.

HOP, Bas Belleman

Lees ook: Hoe voorkomen we een promotiefabriek?

En: Vier Delftse wetenschappers over hun werkdruk