Protonenkliniek op Technopolis

De TU Delft richt samen met het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en het Leids Universitair Medisch Centrum, het Holland Particle Therapy Centre (HPTC) op, een protonenkliniek voor kankerpatiënten. De TU Delft is penvoerder van het project. Prof. Karel Luyben, decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, en prof. Tim van der Hagen zijn vanuit de TU Delft voorzitter en lid van de stuurgroep.

Tumoren bestralen met protonen is volgens Luyben een technologie in ontwikkeling. “Er zijn nog maar 35 faciliteiten in de wereld die dit doen of gaan doen. Er kan nog veel verbeterd worden aan de techniek.” Dat is de reden waarom de TU het project zo belangrijk vindt, aldus Luyben. “De protonenkliniek wordt een plek waar patiënten bestraald kunnen worden, en waar we optimaal gebruik kunnen maken van de onderzoeksexpertise van alle partners.”

In de toekomstige kliniek zal het bestralen met protonen gebeuren met een smalle bundel die specifiek de tumorcellen kapot straalt. In tegenstelling tot de huidige bestralingstechniek met fotonen, worden omringende organen en weefsel gespaard.

Bovenstaande techniek heeft verfijning nodig, vertelt Luyben. De straal protonen kan nog preciezer worden afgesteld, zodat het weefsel rondom een tumor nog minder kans loopt beschadigd te raken. Ook verwacht Luyben doorbraken te boeken met technieken waarmee de medici de precieze vorm en locatie van de tumor kunnen bepalen.

Het businessplan van het HPTC-project is net af, vertelt Luyben. Volgend jaar moet het groene licht komen voor aanbesteden en bouwen. De kliniek moet naast het Reactor Instituut Delft (RID) te komen staan. Dat is een ideale locatie, omdat bij het RID veel kennis over bestralings- en beeldvormingstechnieken zit en omdat er al een beveiligingsinfrastructuur is. Bovendien ligt de kliniek op een centrale plek in de Randstad, die gemakkelijk via de A13 te bereiken is.

De protonenkliniek krijgt een eigen stralingsbron en er komen verschillende onderzoekslaboratoria. Hoeveel patiënten er jaarlijks behandeld kunnen worden, hangt nog af van een beslissing over welke vormen van kanker er behandeld worden.

Het consortium is niet het enige in Nederland dat bezig is met het oprichten van een protonenkliniek. Ook in Groningen en Maastricht zijn er plannen. Volgens Luyben hebben de drie initiatieven een afstemmingsovereenkomst gesloten over welke vormen van kanker behandeld dienen te worden, over prijzen en over hoe ze overheid en verzekeraars benaderen.

De TU Delft richt samen met het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam, het Nederlands Kanker Instituut/Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis en het Leids Universitair Medisch Centrum, het Holland Particle Therapy Centre (HPTC) op, een protonenkliniek voor kankerpatiënten. De TU Delft is penvoerder van het project. Prof. Karel Luyben, decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen, en prof. Tim van der Hagen zijn vanuit de TU Delft voorzitter en lid van de stuurgroep.

Tumoren bestralen met protonen is volgens Luyben een technologie in ontwikkeling. “Er zijn nog maar 35 faciliteiten in de wereld die dit doen of gaan doen. Er kan nog veel verbeterd worden aan de techniek.” Dat is de reden waarom de TU het project zo belangrijk vindt, aldus Luyben. “De protonenkliniek wordt een plek waar patiënten bestraald kunnen worden, en waar we optimaal gebruik kunnen maken van de onderzoeksexpertise van alle partners.”

In de toekomstige kliniek zal het bestralen met protonen gebeuren met een smalle bundel die specifiek de tumorcellen kapot straalt. In tegenstelling tot de huidige bestralingstechniek met fotonen, worden omringende organen en weefsel gespaard.

Bovenstaande techniek heeft verfijning nodig, vertelt Luyben. De straal protonen kan nog preciezer worden afgesteld, zodat het weefsel rondom een tumor nog minder kans loopt beschadigd te raken. Ook verwacht Luyben doorbraken te boeken met technieken waarmee de medici de precieze vorm en locatie van de tumor kunnen bepalen.

Het businessplan van het HPTC-project is net af, vertelt Luyben. Volgend jaar moet het groene licht komen voor aanbesteden en bouwen. De kliniek moet naast het Reactor Instituut Delft (RID) te komen staan. Dat is een ideale locatie, omdat bij het RID veel kennis over bestralings- en beeldvormingstechnieken zit en omdat er al een beveiligingsinfrastructuur is. Bovendien ligt de kliniek op een centrale plek in de Randstad, die gemakkelijk via de A13 te bereiken is.

De protonenkliniek krijgt een eigen stralingsbron en er komen verschillende onderzoekslaboratoria. Hoeveel patiënten er jaarlijks behandeld kunnen worden, hangt nog af van een beslissing over welke vormen van kanker er behandeld worden.

Het consortium is niet het enige in Nederland dat bezig is met het oprichten van een protonenkliniek. Ook in Groningen en Maastricht zijn er plannen. Volgens Luyben hebben de drie initiatieven een afstemmingsovereenkomst gesloten over welke vormen van kanker behandeld dienen te worden, over prijzen en over hoe ze overheid en verzekeraars benaderen.