Practica in coronatijd

Practica geven in de anderhalvemetersamenleving? Met de covid-pandemie is het roeien met de riemen die je hebt, ervoeren natuurkundedocenten Rolf Hut, Eric Verschuur en Freek Pols.   

Eind juni stuurde Hut nog een paar honderd pakketjes met sensoren en elektronica rond naar eerstejaarsstudenten in het hele land die vanwege corona noodgedwongen thuis zaten. Daarmee konden ze sleutelen aan hun eindejaarspracticumopdracht: het ontwerp van een proefopstelling waarmee een 6vwo-natuurkundedocent een fysisch fenomeen aan de klas kan demonstreren. Denk bijvoorbeeld aan een vandegraaffgenerator waarmee een docent statische elektriciteit kan laten zien. Of een nevelvat, een instrument waarmee sporen van kleine deeltjes, zoals elektronen of alfadeeltjes, zichtbaar kunnen worden gemaakt.
Een mooie impressie van de experimenten is hier te zien.

De docenten werden door schade en schande wijs. Ze ontdekten dat zeer korte instructievideo’s het beste werken om de opdrachten toe te lichten. Om studenten en docenten optimaal met elkaar te laten communiceren bleek een communicatieplatform dat veel door gamers wordt gebruikt het beste te werken. Het drietal beschreef al de bevindingen over het geven van online practicumonderwijs vorige week in het blad Physics Education (Teaching a hands-on course during corona lockdown: from problems to opportunities)

‘Het was zeer houtje-touwtje’
Terwijl de studenten en docenten er afgelopen zomer noodgedwongen thuis het beste van moesten zien te maken, waren werklieden op de campus bezig een state of the art prakticumruimte op te tuigen. Deze week opende deze zogenaamde Makerspace haar deuren. In deze video toont Pols wat je er allemaal kunt verwachten. We zien onder meer een freesmachine, 3D-printers en soldeerstations.

Het is bijna niet voor te stellen, maar natuurkundestudenten hadden tot nu toe geen eigen maakruimtes tot hun beschikking. “Voor het tweedejaars vak konden we wel gebruik maken van ruimtes bij 3mE”, vertelt Pols. “Maar voor eerstejaarsstudenten betekende dit gemis dat ze eerst, zeer houtje-touwtje, hun eerste ontwerp moesten zien te maken met primitieve middelen. Werken aan een verbeterde versie zat er vaak niet in. Dat is natuurlijk niet ideaal. Het ontwerpproces moet iteratief zijn. Je moet meerdere proefversies kunnen maken en tussentijds aanpassingen kunnen doen om het beste resultaat te behalen. We zijn blij dat we nu onze eigen ruimte hebben.”

Intekenrooster
Maar is het qua timing niet een beetje apart, om tijdens een pandemie, terwijl iedereen zoveel mogelijk thuis moet blijven, een practicumruimte te openen? Pols vindt van niet. “In januari zijn we begonnen met het realiseren van deze ruimte. Lang dus voordat we wisten dat we op een pandemie afstevenden. De Makerspace had in eerste instantie al in april gereed moeten zijn. Maar door corona liep het project vertraging op. Met behulp van een intekenrooster is de ruimte nu prima te gebruiken. Studenten kunnen een half uur komen solderen en maken dan weer ruimte vrij voor het volgende groepje studenten.”

Maandag 5 oktober komen de eerste studenten van de ruimte gebruik maken. Het zijn tweedejaarsstudenten. Ze moeten meetinstrumenten maken, zoals een weegschaal, een geluidsmeter of een snelheidsmeter. En nu maar hopen dat covid geen roet in het eten gooit. Want freesmachines en 3D-printers naar alle studenten rondsturen wordt een ingewikkeld verhaal.