Ook Radboud-filosoof gelooft in ufo’s

Vorige week kwam de Delftse docent lucht- en ruimtevaarttechniek in opspraak omdat hij gelooft dat buitenaardse wezens in ruimteschepen de aarde bezoeken. Coen Vermeeren, tevens hoofd van Studium Generale, programmeerde bovendien lezingen over graancirkels en het perpetuum mobile. De Delftse rector is maar eens met hem gaan praten: valt zijn belangstelling voor zulke kwesties voldoende te scheiden van zijn baan aan de TU Delft?



Maar dat is de verkeerde vraag, schrijft Taede Smedes van de Radboud Universiteit vandaag in de Volkskrant. “Waarom is het problematisch om ufo’s serieus te nemen en op te roepen tot bestudering ervan? Immers: in het buitenland gebeurt het al langer.”



Vermeeren trad misschien niet handig op, maar dat is geen reden om ufo-waarnemingen terzijde te schuiven, aldus Smedes. Wetenschap moet immers staan voor “intellectuele vrijheid” en “kritische vragen”.



Op de website van de Volkskrant krijgt hij veel bijval van lezers: “Ik zie zelf sinds een aantal jaren regelmatig ufo’s; zo regelmatig dat ik het heel gewoon ben gaan vinden”, schrijft er een. Een ander merkt op: “De gemiddelde wetenschapper is nou eenmaal oerconservatief en bevooroordeeld over hun vermeende alwetenheid en nog banger dan een politicus zijn baan te verliezen.”

In haar artikel ‘It is not easy being Green’ (vertaling uit Nature in Delta 04) gaf Katharine Sanderson aan welke dilemma’s heden ten dage spelen in de duurzame productie van medicijnen en materialen. Als docent groene chemie wil ik hier aan toevoegen dat de situatie verre van somber is en dat dit onderwerp juist in Delft springlevend is. De E (environmental)-factor – waarover in Nature uitgebreid wordt gesproken – is een Delftse uitvinding. Het is een uitstekend instrument om snel en doordacht processen te kunnen beoordelen. De E-factor werd door prof. Roger Sheldon in 1992 geïntroduceerd, kort na zijn aantreden aan de TU Delft. Zijn concepten, overtuigend gebracht in woord en geschrift, zijn van grote betekenis geweest voor het nieuwe groene denken en handelen in de chemische industrie. De E-factor is nog steeds een uitstekend alternatief voor een volledige ‘life cycle analysis’, waarvoor veel data vereist zijn. De E-factor behoort tot de verplichte onderwijsstof van de duurzaamheidsminor van de opleiding molecular science en technology (MST).
Terwijl het Nature-artikel slechts licht positief was over de ontwikkeling van groene processen, zie ik de situatie veel positiever in. Twee aspecten wil ik hierbij nader toelichten: de rol van hernieuwbare grondstoffen en de rol van (bio)katalyse. Het gebruik van hernieuwbare grondstoffen, sinds 1991 gepromoot door ‘groene chemici’, heeft juist de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. De stijgende olieprijzen en olietekorten noodzaken de ontwikkeling van biobrandstoffen. Behalve bewustwording, levert dit ook grote stromen biomassa-derivaten op die daadwerkelijk een boost geven aan veel onderzoek wereldwijd. Dit is het veld van de ‘witte biotechnologie’ waar met behulp van geavanceerde fermentatieprocessen, goed gedefinieerde chemicaliën kunnen worden geproduceerd uit allerhande biomassa. De politieke bewustwording in Nederland heeft geresulteerd in grote onderzoeksprogramma’s zoals BE-Basic (www.be-basic.com) en Catchbio (www.catchbio.nl), die zich richten op het ontwikkelen van producten uit biomassa, en die breed gedragen worden door diverse onderzoeksgroepen binnen de faculteit Technische Natuurwetenschappen.
Katalyse is daarbij een sleutelgebied dat onmisbaar is voor selectieve omzetting met een minimum aan afval. Zowel de metallische katalysatoren als de enzymen in de cel zijn daarbij van onschatbare waarde. In het Nature-paper wordt gerept over het elimineren van edelmetaal-gebaseerde katalysatoren. Waarom? Vanuit het cradle-to-cradle-concept, dat naadloos overgaat in het groene chemie concept, is het alleen noodzakelijk de hele keten van het edelmetaal te bewaken. Met een zeer effectief edelmetaal dat in één stap een chiraal medicijn kan maken is niets mis. Daarnaast zijn ook de enzymen als katalysator bezig een stevige opmars te maken. De kracht van enzymen is dat ze met de hedendaagse moleculair-biologische tools op maat worden ontworpen. Ook dit vakgebied is volop in ontwikkeling en zal – in combinatie met nieuwe technologieën voor down-stream-processing – zeker bijdragen tot groenere processen.

Prof.dr. Isabel Arends is hoogleraar biokatalyse en organische chemie aan afdeling biotechnologie aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen.