Nieuw

Ik heb wel vaker een boek herlezen of een oude film opnieuw bekeken. Waarom willen we elke keer iets nieuws hebben?

En als ik er dan toch zo over nadenk: waarom bouwen we niet overal dezelfde huizen? Het lijkt er op dat een huis in jaren-dertigstijl erg populair is. Laten we vanaf vandaag gewoon altijd dat ene huis gebruiken. Dat doet McDonalds ook en het scheelt ze een hoop geld. Dezelfde prullenbakken op straat. Dezelfde tegels.

Hetzelfde speeltuintje door heel Nederland.

Waarom willen we anders en nieuw? Omdat ons brein het wil. Onze hersenen zijn afgesteld op de kick van nieuw. Nieuwe veters, nieuwe vriendin, gelukkig nieuwjaar. Van nieuwe ervaringen gaat ons beloningssysteem kwispelen, zeggen onderzoekers: hé, dit kennen we nog niet. Lijkt onze hippocampus te roepen: er op af, want daar zijn nieuwe zaden/noten/vlees/seks/beschutting (streep door wat niet van toepassing is). Onze grijze massa vindt nieuw spannend. Maar ergens zit er een schroefje los in de massa. Een collectief rammelend schroefje. Want elk jaar boeken honderdduizenden mensen hun zomervakantie op dezelfde Franse camping als altijd. Fuck de hippocampus, zeggen ze hardop voordat ze bij zoover.nl op ‘boeking bevestigen’ klikken. Ook ik ga niet vrijuit. Ik ga regelmatig uit eten in hetzelfde eetcafé waar ik honderd procent garantie krijg op een grijsgedraaide menukaart: superburger, kipsaté, zalmmoot.

The Voice is wederom een knallend succes. Jurassic Park 4 bracht meer geld in het laatje dan zijn drie voorgangers. Ligt dat ook aan ons brein? Ja natuurlijk. Datzelfde brein dat in een roes raakt bij fonkelnieuw, wordt minstens zo dronken van oude wijn in nieuwe zakken. Maar steeds dezelfde oude zak, daar kom je niet mee weg (5 december uitgezonderd). Dan haakt het brein af en gaat je pesten met déjà-vu’s en tip-of-the-tongue-ervaringen. En zo houden de hersenen ons bezig. De hele economie draait op deze breinparadox. Onze hersenen willen nieuw dus bedenken we steeds wat nieuws. Een nieuw kantoorontwerp. Een nieuwe smartphone. Een nieuw formaat knoopcelbatterij. Nieuws bedenken is hard werken en zo verdienen we ons geld. Hard werken vraagt om ontspanning op bekend terrein.

Dus geven we ons geld uit aan filmsequels en eetcafés. Aan vertrouwde vakanties en Bigmac-menu’s (nu, met vernieuwde receptuur!). We zijn slaven van een oneindige strijd tussen hersenschors en reptielenbrein. En nu ik hard heb gewerkt aan een splinternieuwe column, vind ik dat ik wel een stukje appeltaart heb verdiend. Zelfgebakken appeltaart. Volgens een oeroud recept.