DUO heeft geen harder bewijs nodig voor fraudebeschuldiging

DUO hoeft voorlopig niet met zwaardere bewijzen te komen als de studiefinancier studenten beschuldigt van gesjoemel met de basisbeurs voor uitwonenden. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer.

Met huisbezoeken controleert DUO of studenten die een beurs voor uitwonenden ontvangen, ook daadwerkelijk op zichzelf wonen. Dat gebeurde vrijwel alleen bij studenten met een niet-westerse migratieachtergrond, bleek vorig jaar uit onderzoek van persbureau HOP, Investico en NOSop3. Bovendien baseert de dienst zich soms op flinterdunne buurtgesprekken en slordige huisbezoeken.

In een Tweede Kamerdebat vorige week verzochten Groenlinks-PvdA, SP en DENK de regering “om een nieuwe controlemethode te gaan hanteren waarbij de bewijslast minder bij studenten en meer bij DUO komt te liggen”. De motie werd verworpen.

Menselijke maat

Wel vindt een meerderheid dat getroffen studenten ‘persoonlijk’ een excuusbrief moeten krijgen. Ook vindt de Kamer dat de wetgeving op ‘menselijke maat’ getoetst moet worden en dat fraudebestrijding moet worden doorgelicht op discriminatie. DUO moet voortaan met wetenschappelijk onderbouwde algoritmes werken. Maar een meerderheid wil ‘risicogericht toezicht’ niet bij voorbaat uitsluiten.

Toen het nieuws van HOP, Investico en NOSop3 vorig jaar naar buiten kwam, stelde demissionair minister Dijkgraaf het algoritme waarmee DUO bepaalde wie er een huisbezoek kon verwachten, al buiten werking. Dat algoritme was indirect discriminerend en nooit goed onderbouwd. In het debat zei Dijkgraaf dat hij het systeem van controles verder tegen het licht wil houden.