IO-studente ontwerpt urinoir voor vrouwen

Op de pot

De gelijke behandeling van mannen en vrouwen stopt tijdens de filmpauze. Dan begint het ondraaglijke wachten, want de rij voor de damestoiletten is vaak vele malen langer dan die voor de ‘heren’. In herentoiletten hangen immers altijd wel een paar urinoirs om de doorstroming te bevorderen. Marian Loth, negendejaars industrieel ontwerpen, besloot hier wat aan te doen. Afgelopen vrijdag presenteerde zij haar ontwerp voor een damesurinoir.

,,Het idee ontstond ongeveer anderhalf jaar geleden”, vertelt Loth. ,,Een vriendin moest tijdens het North Sea Jazz festival zo lang in de rij te staan, dat ze uiteindelijk maar een herenurinoir gebruikte. Dat ging verbazingwekkend goed, en ze vroeg mij waarom er eigenlijk geen urinoirs voor vrouwen bestonden. Nu was ik altijd al geïnteresseerd in keramiek, en zocht ik rond die tijd nog een leuke afstudeeropdracht. En dit was het.”

Loth stapte vervolgens naar sanitairfabrikant Sphinx, waar men het idee wel zag zitten. Een jaar geleden verhuisde Loth daarom naar Maastricht, en begon ze met haar afstudeerproject. Om de psychische en sociale problemen bij het urinoirgebruik in kaart te brengen, hield Loth een enquête onder 47 vrouwen.

Loth: ,,Het blijkt dat veel vrouwen zo’n hekel hebben aan openbare toiletten, dat ze een wc-bezoek zo lang mogelijk uitstellen.” Vooral de wc-bril is een onneembare hindernis. ,,Vrouwen willen de bril niet aanraken, dat zit er gewoon diep in. Als voorzorgsmaatregel hangen ze er dan boven. En dat terwijl de deurknop in openbare toiletten het viest is. Mijn conclusie was dan ook dat een bril op een damesurinoir geen zin heeft. Ik zit zelf overigens wel, hoor.”

Omdat de meeste vrouwen op openbare toiletten een ‘hanghouding’ aannemen, gebruikte Loth deze positie als uitgangspunt voor het ontwerp. Gebruiksters van het urinoir kijken door deze positie wel de toiletruimte in, dit in tegenstelling tot wat bij herenurinoirs gebruikelijk is. De verkoopafdeling had hier dan ook wat bedenkingen bij. Zou dit de privacy niet teveel aantasten?

Loth liet een groot aantal situatiefoto’s maken waaruit het tegendeel blijkt. ,,Wat voor kleding je ook draagt, je kruis kun je altijd bedekt houden. Je kijkt er dus niet zomaar in”, meent Loth. ,,Dit was een grote vrees van de verkopers, maar ten onrechte. Bovendien komt er nog een scherm om het urinoir.”

Tijdens het ontwerpen gebruikte Loth een zestal criteria, waarvan ze vooral met de hygiëne en acceptatie ‘gespeeld’ heeft. ,,De plashouding is natuurlijk belangrijk, maar een urinoir hoeft ook niet echt comfortabel te zijn”, verklaart zij. ,,Je gebruikt het tenslotte maar kort.” Om de kans op acceptatie van het productte vergroten, richtte Loth zich vooral op de ‘smoel’ van het ontwerp. ,,Ook in de openbare ruimte moet je het gevoel van privébezit weer even terugkrijgen. Ik heb daarom gezocht naar een persoonlijke uitstraling en een gevoel van geborgenheid. Het ontwerp mag bijvoorbeeld niet op een herenurinoir lijken. Dat roept namelijk bij veel vrouwen negatieve associaties op.”

Een groot aantal vormstudies leidde tot het uiteindelijke ontwerp, waarin halfronde vormen elkaar vinden in strakke grensvlakken. ,,Ik heb de mogelijkheden van het materiaal zo veel mogelijk uitgebuit”, verklaart Loth. ,,Wat dat betreft is keramiek gewoon beeldhouwen.”
Misselijk

Naar schatting zijn de productiekosten van Loths ontwerp 204 gulden, even hoog als die van een herenurinoir. Of Sphinx het damesmodel daadwerkelijk op de markt zal brengen is echter nog onduidelijk. ,,Ik heb wel het idee dat ze er mee door willen gaan. Over anderhalve week moet ik een bedrijfspresentatie houden en dan wordt het erop of eronder. De ontwikkeling vergt wel een investering van twee ton, maar het bedrijf kan zich er ook mooi mee profileren bij een belangrijke doelgroep: vrouwen.”

Wordt het damesurinoir daarmee ook een speerpunt van de vrouwenstrijd? ,,Ik heb wel altijd wat voor de positie van vrouwen willen doen”, geeft Loth toe. ,,Van die vrouwonvriendelijke cultuur aan de TU word ik namelijk echt kotsmisselijk. Maar feministische motieven hebben echt geen rol gespeeld bij dit project. Er lag gewoon een probleem, en dat wilde ik oplossen.”

Loth moet in mei nog één tentamen halen voordat ze zich ingenieur mag noemen. Daarna wil ze zeker een zijdelingse rol blijven spelen bij de verdere ontwikkeling van haar urinoir. ,,Mijn aandeel zit er nu op, ik ben geen marketing-mevrouw.” En vervolgt lachend: ,,Maar ik wil wel de messias van het damesurinoir worden.”

Op de pot

De gelijke behandeling van mannen en vrouwen stopt tijdens de filmpauze. Dan begint het ondraaglijke wachten, want de rij voor de damestoiletten is vaak vele malen langer dan die voor de ‘heren’. In herentoiletten hangen immers altijd wel een paar urinoirs om de doorstroming te bevorderen. Marian Loth, negendejaars industrieel ontwerpen, besloot hier wat aan te doen. Afgelopen vrijdag presenteerde zij haar ontwerp voor een damesurinoir.

,,Het idee ontstond ongeveer anderhalf jaar geleden”, vertelt Loth. ,,Een vriendin moest tijdens het North Sea Jazz festival zo lang in de rij te staan, dat ze uiteindelijk maar een herenurinoir gebruikte. Dat ging verbazingwekkend goed, en ze vroeg mij waarom er eigenlijk geen urinoirs voor vrouwen bestonden. Nu was ik altijd al geïnteresseerd in keramiek, en zocht ik rond die tijd nog een leuke afstudeeropdracht. En dit was het.”

Loth stapte vervolgens naar sanitairfabrikant Sphinx, waar men het idee wel zag zitten. Een jaar geleden verhuisde Loth daarom naar Maastricht, en begon ze met haar afstudeerproject. Om de psychische en sociale problemen bij het urinoirgebruik in kaart te brengen, hield Loth een enquête onder 47 vrouwen.

Loth: ,,Het blijkt dat veel vrouwen zo’n hekel hebben aan openbare toiletten, dat ze een wc-bezoek zo lang mogelijk uitstellen.” Vooral de wc-bril is een onneembare hindernis. ,,Vrouwen willen de bril niet aanraken, dat zit er gewoon diep in. Als voorzorgsmaatregel hangen ze er dan boven. En dat terwijl de deurknop in openbare toiletten het viest is. Mijn conclusie was dan ook dat een bril op een damesurinoir geen zin heeft. Ik zit zelf overigens wel, hoor.”

Omdat de meeste vrouwen op openbare toiletten een ‘hanghouding’ aannemen, gebruikte Loth deze positie als uitgangspunt voor het ontwerp. Gebruiksters van het urinoir kijken door deze positie wel de toiletruimte in, dit in tegenstelling tot wat bij herenurinoirs gebruikelijk is. De verkoopafdeling had hier dan ook wat bedenkingen bij. Zou dit de privacy niet teveel aantasten?

Loth liet een groot aantal situatiefoto’s maken waaruit het tegendeel blijkt. ,,Wat voor kleding je ook draagt, je kruis kun je altijd bedekt houden. Je kijkt er dus niet zomaar in”, meent Loth. ,,Dit was een grote vrees van de verkopers, maar ten onrechte. Bovendien komt er nog een scherm om het urinoir.”

Tijdens het ontwerpen gebruikte Loth een zestal criteria, waarvan ze vooral met de hygiëne en acceptatie ‘gespeeld’ heeft. ,,De plashouding is natuurlijk belangrijk, maar een urinoir hoeft ook niet echt comfortabel te zijn”, verklaart zij. ,,Je gebruikt het tenslotte maar kort.” Om de kans op acceptatie van het productte vergroten, richtte Loth zich vooral op de ‘smoel’ van het ontwerp. ,,Ook in de openbare ruimte moet je het gevoel van privébezit weer even terugkrijgen. Ik heb daarom gezocht naar een persoonlijke uitstraling en een gevoel van geborgenheid. Het ontwerp mag bijvoorbeeld niet op een herenurinoir lijken. Dat roept namelijk bij veel vrouwen negatieve associaties op.”

Een groot aantal vormstudies leidde tot het uiteindelijke ontwerp, waarin halfronde vormen elkaar vinden in strakke grensvlakken. ,,Ik heb de mogelijkheden van het materiaal zo veel mogelijk uitgebuit”, verklaart Loth. ,,Wat dat betreft is keramiek gewoon beeldhouwen.”
Misselijk

Naar schatting zijn de productiekosten van Loths ontwerp 204 gulden, even hoog als die van een herenurinoir. Of Sphinx het damesmodel daadwerkelijk op de markt zal brengen is echter nog onduidelijk. ,,Ik heb wel het idee dat ze er mee door willen gaan. Over anderhalve week moet ik een bedrijfspresentatie houden en dan wordt het erop of eronder. De ontwikkeling vergt wel een investering van twee ton, maar het bedrijf kan zich er ook mooi mee profileren bij een belangrijke doelgroep: vrouwen.”

Wordt het damesurinoir daarmee ook een speerpunt van de vrouwenstrijd? ,,Ik heb wel altijd wat voor de positie van vrouwen willen doen”, geeft Loth toe. ,,Van die vrouwonvriendelijke cultuur aan de TU word ik namelijk echt kotsmisselijk. Maar feministische motieven hebben echt geen rol gespeeld bij dit project. Er lag gewoon een probleem, en dat wilde ik oplossen.”

Loth moet in mei nog één tentamen halen voordat ze zich ingenieur mag noemen. Daarna wil ze zeker een zijdelingse rol blijven spelen bij de verdere ontwikkeling van haar urinoir. ,,Mijn aandeel zit er nu op, ik ben geen marketing-mevrouw.” En vervolgt lachend: ,,Maar ik wil wel de messias van het damesurinoir worden.”