Hogescholen sluiten prestatieakkoord

Delta, October 2007
‘When Smeulders visited an oilfield in Siberia a couple of years ago, the Russians showed him that their oil production rose if they allowed a seismic source to vibrate near the oil rig.’  

In the early 1990s, Shell researchers thought they had stumbled upon a new technique for facilitating oil production. Russian researchers had told them that they could retrieve more oil from a well after the Russian military had conducted underground nuclear explosions at a test site hundreds of kilometres away. The vibrations in the ground had to have something to do with this, the Russian researchers surmised.

“So Shell started to experiment with acoustic waves,” says Dr David Smeulders (faculty of Civil Engineering and Geosciences). “But they didn’t come up with any interesting results. Around the year 2000 the company asked me to look into this.” Is it possible to get the viscous oil flowing if you expose it to sound? Shell asked.

Now, ten years later, Dr Smeulders remains intrigued by the question. He has developed a small glass construction featuring two very thin glass channels. These capillaries, with a diameter of 1-millimetre, contained constrictions, just like pores in the ground. Dr Smeulders demonstrated that it was indeed possible to make little droplets of oil ‘jump’ from one side of a constriction to the other by exposing the droplets to high frequency noise, as the capillary forces were overcome by the acoustic waves.

Dr Smeulders, who in September 2010 became a professor in energy systems at TU Eindhoven, is now trying to get new research financed in order to discover if the same processes would occur in microscopic capillaries: “If you really want to understand what happens in the ground, you must simulate pores that are a hundred times smaller.”
The scientist thinks the technique can work in the petrochemical industry. “Yet the question is how much energy it costs,” he adds. In order for the acoustic waves to penetrate deeply enough into the ground, powerful low frequency waves must be used. Dr Smeulders: “If it takes nuclear explosions to retrieve the oil then it’s not going to happen.”

In 1995, the Russians showed Dr Smeulders that their oil production also rose if they allowed a seismic source to vibrate near the well. But Dr Smeulders believes their oil production rates may have risen simply because they had just cleaned the well.
The technique then is perhaps more promising for another application: cleaning the ground. “In the Netherlands there are 60,000 places where the soil is polluted,” Dr Smeulders notes. “It should be possible to shake lose the contaminants and then wash them out.”

Net als universitaire opleidingen gaan hogescholen hun eerstejaars studenten minstens twaalf contacturen in de week bieden, staat in het zogeheten ‘hoofdlijnenakkoord’ dat vanmiddag werd ondertekend door de HBO-raad en staatssecretaris Zijlstra. Maar opleidingen kunnen van die eis afwijken als ze aantonen dat hun onderwijs al intensief genoeg is. Verder zullen hogescholen maatregelen nemen om studie-uitval te beperken en studenten meer tempo te laten maken.

Vorige week sloot Zijlstra een vergelijkbaar akkoord met de universiteiten. Het moet dienen als kader voor de afspraken met afzonderlijke hogescholen. Per instelling zullen precieze prestatieafspraken worden gemaakt en wordt vastgelegd hoeveel geld daar tegenover staat.

Om de afspraken te realiseren is in 2016 een bedrag van zo’n 140 miljoen euro beschikbaar: dat is vijf procent van de totale financiering voor het hbo. Dan wordt ook gekeken of de instellingen hun afspraken ook echt zijn nagekomen. In dat geval wordt de financiering voortgezet. Zo niet, dan gaat het geld dat vrijkomt naar hogescholen die aan alle afspraken voldoen.

Overigens is het de vraag of de soep zo heet zal worden gegeten als hij wordt opgediend. Want hogescholen die hun eigen normen niet halen, kunnen een beroep doen op de ‘hardheidsclausule’ als ze dit wijten aan ‘onvoorziene omstandigheden’. Een commissie zal dan controleren of ze gelijk hebben.

Als de lat in het hbo omhoog gaat, zal het voor vwo’ers weer aantrekkelijk worden om een hbo-opleiding te kiezen. Speciaal voor hen worden er honoursprogramma’s opgezet en driejarige trajecten. Verder gaan de hogescholen meer korte associate degree- en hbo-masteropleidingen aanbieden. De aansluiting met universitaire masteropleidingen zal worden verbeterd.

In 2016 moet minimaal tachtig procent van de hbo-docenten een masteropleiding hebben afgerond. Dat streefcijfer stond ook al in de strategische agenda van staatssecretaris Zijlstra en hogescholen zijn er al mee bezig. Daarnaast gaan de hogescholen een ‘basiskwalificatie didactische bekwaamheden’ voor hun docenten invoeren.

In ruil voor deze afspraken krijgen de hogescholen ook wat vrijheid terug. Zo mogen ze gaan experimenteren met een bindend studieadvies voor ouderejaars en extra vooropleidingseisen stellen aan mbo’ers. In juni 2012 moeten de afspraken per hogeschool bekend zijn.