Golf van Bijbelse proporties laat nog even op zich wachten

De grootste golf die de mensheid ooit zag, zou de wereld teisteren als het eiland La Palma doormidden zou breken en deels in zee zou verdwijnen. Dat nieuws ging in 2001 de wereld rond na een studie van Britse wetenschappers naar de tektoniek rond het eiland. De ramp zou zich voordoen als de slapende vulkaan Cumbre Vieja op de zuidpunt van het Canarische eiland ontwaakte, schreven de wetenschappers in het tijdschrift Geophysical Research Letters. Aan de oostkust van Noord-Amerika moest men zich volgens de Britten voorbereiden op een golf van 40 à 50 meter hoog.

Maar van die berekeningen klopte geen snars, schreven Delftse onderzoekers in 2006. Het eiland is veel steviger dan de Britse studie deed vermoeden. Talloze aannames waren onjuist. En mocht er onverhoopt toch een stuk van het eiland loskomen, dan zou dat waarschijnlijk langzaam richting zee schuiven. Niet snel genoeg om een megatsunami te veroorzaken. Enkele andere studies van rond die tijd kwamen tot vergelijkbare conclusies.

Gespannen achter de buis
Maar goed, als het gaat rommelen onder het eiland, volg je toch wat gespannen het nieuws, al je berekeningen en simulaties ten spijt. Op 11 september was het zover: het eiland begon te schudden. En op 19 september kwam er voor het eerst sinds vijftig jaar op diverse plekken lava uit de Cumbre Vieja.

“Natuurlijk heb ik de situatie op La Palma de afgelopen dagen met grote belangstelling gevolgd”, zegt onderzoeker Robert Jan Labeur van de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG). Hij was in 2006 een van de Delftse wetenschappers die zich over de Cumbre Vieja en het risico op een tsunami bogen. “Ik ken de situatie rond het eiland goed. Er is een theoretische mogelijkheid dat de vulkaan explodeert en dat een deel van het eiland in zee schuift. Maar die kans is extreem gering. En ik denk dat hij nu nog kleiner is geworden doordat er wat druk van de ketel is.”

Onderzoekers van de universiteit van Madrid houden al jaren vanuit de ruimte, met satellieten, de grondbewegingen van de westelijke helling van de Cumbre Vieja (die de meeste kans maakt op instorten) in de gaten. Dat doen ze met een radartechniek die InSAR heet (Interferometric synthetic-aperture radar) en die grotendeels is ontwikkeld door hoogleraar aardobservatie Ramon Hanssen (CiTG). Ze concluderen dat de westelijke helling de laatste jaren juist stabieler lijkt te zijn geworden.

Over tienduizend jaar zijn de kaarten waarschijnlijk anders geschud, schreven de Delftenaren in 2006 in hun studie. Tegen die tijd is de vulkaan gegroeid waardoor de flanken minder stabiel zullen zijn.