Delftse klanken – Glitter met een groove

Het kwintet ontstond uit het vijf jaar geleden opgerichte Dames Jazz Dispuut van het Delftsch Studenten Corps. Een groepje dames wilde jazz toegankelijker maken voor vrouwelijke corpsleden, voor wie geen plaats is bij de big band van de vereniging. Workshops moesten helpen bij de realisatie daarvan, maar daar kwam weinig van terecht. Van Vliet: “Dat idee willen we nieuw leven inblazen, nu we vijf jaar bestaan.”
Het uit het dispuut voortgekomen bandje floreert daarentegen volop. “We zijn begonnen met een map vol standards. Nummers als ‘Take The A-Train’, ‘Route 66’ en ‘Summertime’, dat we in een ska-versie spelen. Nu zoeken we gerichter naar songs die het repertoire wat uitdagender maken.” ‘Fire’, van The Pointer Sisters bijvoorbeeld. “Je kunt aan zo’n nummer best iets toevoegen waardoor het semi-jazz wordt.”

Vaste repetitieavonden aanhouden blijkt lastig, iedereen heeft het druk. “Soms oefenen we drie weken niet, totdat er een optreden nadert. Dan doen we een paar powerrepetities; die werken stiekem heel goed.” Ze leveren knallende optredens op, volgens Van Vliet. Laatst nog, tijdens de Owee, in eigen huis. “Er was een dj met dancemuziek vóór ons. Wij dachten toen wij begonnen: dit is een te groot contrast, nu loopt de zaal leeg. Maar het werd juist steeds drukker.” Erg leuk was ook een optreden op een rondvaartboot, ter opluistering van de verhuizing van een bedrijf. Sinds kort staan ze ingeschreven als band van jazzvereniging Groover, vanwege de daar heersende muziekcultuur en promotiemogelijkheden. En optreden doen ze met hoedjes op, of anders wel in glittertuniekjes. “Lekker over the top, maar zo staan we graag op een podium.”

De industrie is geïnteresseerd in uw onderzoek. U hebt al lang aangetoond dat het mogelijk is zelfhelend beton te maken waarin bacteriën leven die kalksteen produceren. Dat geld heeft u toch eigenlijk helemaal niet nodig?
“Voor het ontwikkelen van zelfhelend beton heb ik het geld inderdaad niet nodig. Maar met nieuwe typen beton lossen we de problemen waar bestaande betonnen constructies nu mee kampen niet op. Stalen bewapeningen voorkomen weliswaar dat bijvoorbeeld bruggen door hoge trekkrachten doorbuigen. Maar in het beton zelf ontstaan altijd scheuren. Nu worden scheuren gevuld met mortel die veel sterker is dan het oude beton en anders uitzet bij wisselende temperatuur. Op de plekken die gerepareerd zijn ontstaat daardoor frictie. Met het geld van de Delft Design & Engineering Award wil ik onderzoeken of het mogelijk is om die constructies te repareren met bacteriën.”

Hoe doen die bacteriën dat, beton repareren?
“Als je een bepaalde alkaliresistente bodembacterie, een bacterie die tegen hoge pH-waarden kan, voorziet van water en calciumlactaat als voedsel, dan produceert hij calciumcarbonaat (het belangrijkste bestandsdeel van kalksteen, red.). Dat calciumcarbonaat sluit scheuren. Oud beton is poreus. Als je de vloeistof met bacteriën erop spuit, dan zal het er vanzelf intrekken door de capillaire werking.”

Welke tunnels en bruggen gaat u besprenkelen met bacteriën?
“Dit experiment moet gecontroleerd gebeuren. Dus ik zal zelf stukken beton maken. Ik hoef niet vijftien jaar te wachten voordat ik geschikte oude monsters heb. Ik versnel het verouderingsproces door het beton in het laboratorium snel achter elkaar bloot te stellen aan heel hoge en heel lage temperaturen. In januari wil ik beginnen.”

Zelfherstellend beton werkt weer op een iets andere manier. Kunt u uitleggen hoe?
“Bij zelfherstellend beton voegen we bacteriën in de vorm van sporen, als deze zich in een soort van slaaptoestand bevinden, toe aan het betonmengsel én bolletjes met het voedsel voor de micro-organismen. Als er een scheur in het beton ontstaat, en beton scheurt op den duur altijd, dan worden de bacteriën geactiveerd door het water dat binnen komt. Ze eten het calciumlactaat en er ontstaat calciumcarbonaat. Daardoor wordt het beton weer een stuk minder waterdoorlatend. En dat is goed tegen betonrot.”
 

U experimenteert nu ook in het veld met deze techniek. Hebt u betonnen parkeergarages of tunnels gemaakt die u nu monitort?
“Nee, al zijn dat wel de toepassingen waar we naartoe willen. We hebben stukken gescheurd beton in natte omgevingen gelegd.”

Hoe lang blijft zelfhelend beton zelfhelend?
“De sporen kunnen wel tweehonderd jaar in leven blijven. Dat bleek toen wetenschappers zandmonsters uit de woestijn onderzochten die twee eeuwen op een plank in een museum hadden gelegen.”