Wetenschap

De Rijn als heilige rivier

,,De Delftse ingenieur is teveel met zijn hoofd bezig en te weinig met zijn hart”, vindt prof.mr. Hans Wessel. Zíjn hart ligt bij het water: hij woont aan zee, weet de mooiste plekjes langs rivieren te vinden en is ook beroepsmatig met water bezig.

De Delftse hoogleraar bestuursrecht (WTM) en waterrecht en bestuur (CT) hield onlangs zijn afscheidsrede, over de dimensies van waterbeheer.


Figuur 1 Wessel: ,,De liefde voor het water zal terugkomen”

De oud-hoogleraar en huidig bestuurder van het River Basin Administration Centre (RBA) heeft een speciale relatie met water. ,,Ik houd van de Donau. Water is een bindende factor. Het speelt een essentiële rol in oneindig veel processen en is voor iedereen levensbepalend. Waterproblematiek behoeft hierdoor een andere aanpak dan het geval is bij olie. De mens bestaat nu eenmaal niet voor zestig procent uit olie.”

De problemen die met water te maken hebben zijn talrijk. Aan de ene kant is er het gebrek aan water in veel landen en een Sahara die door de toenemende droogte alsmaar groter wordt. Aan de andere kant zijn er overstromingen zoals in Bangladesh en vorig jaar in ons eigen kikkerlandje. De vervuiling van rivieren en de zee speelt samen met de zure regen ook een steeds grotere rol.

In de toekomst verwacht Wessel grote problemen op mondiaal niveau: ,,Als de bevolkingsgroei zich op deze manier voortzet, zullen de landbouw en de industrie moeten volgen. Zonder voldoende maatregelen zal de waterkwaliteit verslechteren.”

Niet alleen de kwaliteit van het water kan tot problemen leiden, ook de hoeveelheid. Tussen Egypte en Ethiopië is al een explosieve situatie onstaan met als inzet het water van de Nijl. Van oudsher is de oever van de Nijl een vruchtbaar gebied door de vele overstromingen van de rivier. Maar Ethiopië gebruikt steeds meer water om het land te irrigeren en houdt het water in stuwmeren vast. Hierdoor dreigde de waterhuishouding in het stroomafwaarts gelegen Egypte ontregeld te raken. Een tussentijds verdrag voorkwam een oorlog om het water tussen de twee landen.
Waarnemen

Een ander probleem zijn overstromingen. Het menselijk handelen levert daaraan volgens Wessel een flinke bijdrage. Door het wegkappen van bomen en de kaalslag van de grond wordt het water bij de bronnen van de rivier niet lang in de grond vastgehouden. En als kronkelige rivieren ten behoeve van de scheepvaart rechtgetrokken worden zal het water sneller afgevoerd worden naar de zee. Dit leidt tot een veel hogere waterstand en overstromingen.

Oplossingen van dergelijke problemen moeten in internationaal verband gevonden worden. Nederland heeft, door zijn ligging aan de monding van veel rivieren, een voortrekkersrol hierin. Volgens Wessel krijgen de samenwerkingen steeds meer vorm.,,Er wordt tegenwoordig getracht oplossingen te vinden in fluviaal verband: alle landen in het stroomgebied van een rivier moeten gezamenlijk de problemen van de betreffende rivier aanpakken.”

Op kleiner schaalniveau is waterbeheer al een zaak van vele en conflicterende meningen. Wessel vindt dat de Delftse ingenieurs in deze interdisciplinaire omgeving niet goed genoeg samenwerken. ,,Zij zijn getraind als individu met hun handen en hersens te werken, maar scoren slecht op communiatie in teamverband. TU-ers zijn teveel bezig met hun hoofd en te weinig met hun hart. Mijn ideale ingenieur is innovatief en creatief bezig met het vinden van duurzame, technische oplossingen. Dat is zijn bijdrage aan het team. Ik wil de Delftse ingenieur ook het advies geven om goed te bekijken wat het gevolg is van zijn handelen. Neem vooral eerst waar wat er is en besef wat je aanricht.”

Wessel wil de mensen graag leren hoe ze met water moeten omgaan. ,,Ze moeten zich realiseren dat water een levensconditionerende factor is en geen economisch goed. In India zien de inwoners de Ganges als een heilige rivier, waarmee ze zorgvuldig omgaan. Zo’n houding zou bij de Rijn ook moeten ontstaan. Ik zie behoefte aan een water-ethiek. Het aan individualisering inherente egoïsme moet worden teruggedrongen.”

,,Een van de basisideeën van de RBA is om de mens en de natuur een volwaardige plaats naast elkaar te geven. De mens moet niet de heerser over de schepping zijn.” Over de toekomst is Wessel positief: ,,Het klinkt heel soft, maar ik ga ervan uit dat de liefde voor het water en de natuur terugkomt.”


Figuur 2 Een gemaal in de Zuidhollandse polder. De waterhuishouding zorgt zowel lokaal als monidaal voor diverse problemen.

Marc ter Beek

,

,,De Delftse ingenieur is teveel met zijn hoofd bezig en te weinig met zijn hart”, vindt prof.mr. Hans Wessel. Zíjn hart ligt bij het water: hij woont aan zee, weet de mooiste plekjes langs rivieren te vinden en is ook beroepsmatig met water bezig. De Delftse hoogleraar bestuursrecht (WTM) en waterrecht en bestuur (CT) hield onlangs zijn afscheidsrede, over de dimensies van waterbeheer.


Figuur 1 Wessel: ,,De liefde voor het water zal terugkomen”

De oud-hoogleraar en huidig bestuurder van het River Basin Administration Centre (RBA) heeft een speciale relatie met water. ,,Ik houd van de Donau. Water is een bindende factor. Het speelt een essentiële rol in oneindig veel processen en is voor iedereen levensbepalend. Waterproblematiek behoeft hierdoor een andere aanpak dan het geval is bij olie. De mens bestaat nu eenmaal niet voor zestig procent uit olie.”

De problemen die met water te maken hebben zijn talrijk. Aan de ene kant is er het gebrek aan water in veel landen en een Sahara die door de toenemende droogte alsmaar groter wordt. Aan de andere kant zijn er overstromingen zoals in Bangladesh en vorig jaar in ons eigen kikkerlandje. De vervuiling van rivieren en de zee speelt samen met de zure regen ook een steeds grotere rol.

In de toekomst verwacht Wessel grote problemen op mondiaal niveau: ,,Als de bevolkingsgroei zich op deze manier voortzet, zullen de landbouw en de industrie moeten volgen. Zonder voldoende maatregelen zal de waterkwaliteit verslechteren.”

Niet alleen de kwaliteit van het water kan tot problemen leiden, ook de hoeveelheid. Tussen Egypte en Ethiopië is al een explosieve situatie onstaan met als inzet het water van de Nijl. Van oudsher is de oever van de Nijl een vruchtbaar gebied door de vele overstromingen van de rivier. Maar Ethiopië gebruikt steeds meer water om het land te irrigeren en houdt het water in stuwmeren vast. Hierdoor dreigde de waterhuishouding in het stroomafwaarts gelegen Egypte ontregeld te raken. Een tussentijds verdrag voorkwam een oorlog om het water tussen de twee landen.
Waarnemen

Een ander probleem zijn overstromingen. Het menselijk handelen levert daaraan volgens Wessel een flinke bijdrage. Door het wegkappen van bomen en de kaalslag van de grond wordt het water bij de bronnen van de rivier niet lang in de grond vastgehouden. En als kronkelige rivieren ten behoeve van de scheepvaart rechtgetrokken worden zal het water sneller afgevoerd worden naar de zee. Dit leidt tot een veel hogere waterstand en overstromingen.

Oplossingen van dergelijke problemen moeten in internationaal verband gevonden worden. Nederland heeft, door zijn ligging aan de monding van veel rivieren, een voortrekkersrol hierin. Volgens Wessel krijgen de samenwerkingen steeds meer vorm.,,Er wordt tegenwoordig getracht oplossingen te vinden in fluviaal verband: alle landen in het stroomgebied van een rivier moeten gezamenlijk de problemen van de betreffende rivier aanpakken.”

Op kleiner schaalniveau is waterbeheer al een zaak van vele en conflicterende meningen. Wessel vindt dat de Delftse ingenieurs in deze interdisciplinaire omgeving niet goed genoeg samenwerken. ,,Zij zijn getraind als individu met hun handen en hersens te werken, maar scoren slecht op communiatie in teamverband. TU-ers zijn teveel bezig met hun hoofd en te weinig met hun hart. Mijn ideale ingenieur is innovatief en creatief bezig met het vinden van duurzame, technische oplossingen. Dat is zijn bijdrage aan het team. Ik wil de Delftse ingenieur ook het advies geven om goed te bekijken wat het gevolg is van zijn handelen. Neem vooral eerst waar wat er is en besef wat je aanricht.”

Wessel wil de mensen graag leren hoe ze met water moeten omgaan. ,,Ze moeten zich realiseren dat water een levensconditionerende factor is en geen economisch goed. In India zien de inwoners de Ganges als een heilige rivier, waarmee ze zorgvuldig omgaan. Zo’n houding zou bij de Rijn ook moeten ontstaan. Ik zie behoefte aan een water-ethiek. Het aan individualisering inherente egoïsme moet worden teruggedrongen.”

,,Een van de basisideeën van de RBA is om de mens en de natuur een volwaardige plaats naast elkaar te geven. De mens moet niet de heerser over de schepping zijn.” Over de toekomst is Wessel positief: ,,Het klinkt heel soft, maar ik ga ervan uit dat de liefde voor het water en de natuur terugkomt.”


Figuur 2 Een gemaal in de Zuidhollandse polder. De waterhuishouding zorgt zowel lokaal als monidaal voor diverse problemen.

Marc ter Beek

,,De Delftse ingenieur is teveel met zijn hoofd bezig en te weinig met zijn hart”, vindt prof.mr. Hans Wessel. Zíjn hart ligt bij het water: hij woont aan zee, weet de mooiste plekjes langs rivieren te vinden en is ook beroepsmatig met water bezig. De Delftse hoogleraar bestuursrecht (WTM) en waterrecht en bestuur (CT) hield onlangs zijn afscheidsrede, over de dimensies van waterbeheer.


Figuur 1 Wessel: ,,De liefde voor het water zal terugkomen”

De oud-hoogleraar en huidig bestuurder van het River Basin Administration Centre (RBA) heeft een speciale relatie met water. ,,Ik houd van de Donau. Water is een bindende factor. Het speelt een essentiële rol in oneindig veel processen en is voor iedereen levensbepalend. Waterproblematiek behoeft hierdoor een andere aanpak dan het geval is bij olie. De mens bestaat nu eenmaal niet voor zestig procent uit olie.”

De problemen die met water te maken hebben zijn talrijk. Aan de ene kant is er het gebrek aan water in veel landen en een Sahara die door de toenemende droogte alsmaar groter wordt. Aan de andere kant zijn er overstromingen zoals in Bangladesh en vorig jaar in ons eigen kikkerlandje. De vervuiling van rivieren en de zee speelt samen met de zure regen ook een steeds grotere rol.

In de toekomst verwacht Wessel grote problemen op mondiaal niveau: ,,Als de bevolkingsgroei zich op deze manier voortzet, zullen de landbouw en de industrie moeten volgen. Zonder voldoende maatregelen zal de waterkwaliteit verslechteren.”

Niet alleen de kwaliteit van het water kan tot problemen leiden, ook de hoeveelheid. Tussen Egypte en Ethiopië is al een explosieve situatie onstaan met als inzet het water van de Nijl. Van oudsher is de oever van de Nijl een vruchtbaar gebied door de vele overstromingen van de rivier. Maar Ethiopië gebruikt steeds meer water om het land te irrigeren en houdt het water in stuwmeren vast. Hierdoor dreigde de waterhuishouding in het stroomafwaarts gelegen Egypte ontregeld te raken. Een tussentijds verdrag voorkwam een oorlog om het water tussen de twee landen.
Waarnemen

Een ander probleem zijn overstromingen. Het menselijk handelen levert daaraan volgens Wessel een flinke bijdrage. Door het wegkappen van bomen en de kaalslag van de grond wordt het water bij de bronnen van de rivier niet lang in de grond vastgehouden. En als kronkelige rivieren ten behoeve van de scheepvaart rechtgetrokken worden zal het water sneller afgevoerd worden naar de zee. Dit leidt tot een veel hogere waterstand en overstromingen.

Oplossingen van dergelijke problemen moeten in internationaal verband gevonden worden. Nederland heeft, door zijn ligging aan de monding van veel rivieren, een voortrekkersrol hierin. Volgens Wessel krijgen de samenwerkingen steeds meer vorm.,,Er wordt tegenwoordig getracht oplossingen te vinden in fluviaal verband: alle landen in het stroomgebied van een rivier moeten gezamenlijk de problemen van de betreffende rivier aanpakken.”

Op kleiner schaalniveau is waterbeheer al een zaak van vele en conflicterende meningen. Wessel vindt dat de Delftse ingenieurs in deze interdisciplinaire omgeving niet goed genoeg samenwerken. ,,Zij zijn getraind als individu met hun handen en hersens te werken, maar scoren slecht op communiatie in teamverband. TU-ers zijn teveel bezig met hun hoofd en te weinig met hun hart. Mijn ideale ingenieur is innovatief en creatief bezig met het vinden van duurzame, technische oplossingen. Dat is zijn bijdrage aan het team. Ik wil de Delftse ingenieur ook het advies geven om goed te bekijken wat het gevolg is van zijn handelen. Neem vooral eerst waar wat er is en besef wat je aanricht.”

Wessel wil de mensen graag leren hoe ze met water moeten omgaan. ,,Ze moeten zich realiseren dat water een levensconditionerende factor is en geen economisch goed. In India zien de inwoners de Ganges als een heilige rivier, waarmee ze zorgvuldig omgaan. Zo’n houding zou bij de Rijn ook moeten ontstaan. Ik zie behoefte aan een water-ethiek. Het aan individualisering inherente egoïsme moet worden teruggedrongen.”

,,Een van de basisideeën van de RBA is om de mens en de natuur een volwaardige plaats naast elkaar te geven. De mens moet niet de heerser over de schepping zijn.” Over de toekomst is Wessel positief: ,,Het klinkt heel soft, maar ik ga ervan uit dat de liefde voor het water en de natuur terugkomt.”


Figuur 2 Een gemaal in de Zuidhollandse polder. De waterhuishouding zorgt zowel lokaal als monidaal voor diverse problemen.

Marc ter Beek

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.