‘Computercriminaliteit is best vermakelijk’

Waar lopen mensen het meest tegenaan qua computercriminaliteit?

“Als het gaat om de frequentie is het spam, een vorm van overlast die je nauwelijks meer als criminaliteit ervaart. Toch zit daar een hele criminele economie omheen die langs een omweg toch weer vervelend terugkomt. Een van de redenen waarom die miljarden berichten verstuurd worden is dat het via onze eigen gehackte pc’s gaat. Een van de redenen waarom je een computervirus krijgt, is dat iemand iemand anders betaalt zodat die elke dag miljarden spamberichten de wereld in kan slingeren.”

En dat kan net zo goed mijn computer thuis zijn die daaraan meedoet?

“Ja, we hebben een onderzoek gedaan naar het besmettingsniveau in Nederland. Hele conservatieve metingen komen dan uit op 10 procent van alle huishoudens die minstens een keer per jaar een computer in een crimineel netwerk hebben zitten.”

Een ander bekend verschijnsel is phishing.

“Ja, dat is wel leuk. Daar begin ik ook mee. Mensen denken bij phishing aan vrij goed nagemaakte berichten van de bank die je vragen een beveiligingsupdate te doen. Dat klopt, die tak van sport bestaat. Maar je krijgt ook nog steeds berichten van een prins Abdullah uit Nigeria die 100 miljoen dollar aan goud in een kluis in Geneve heeft zitten en die met jouw hulp dat geld op wil halen. En dat is dan ook nog vaak heel raar Engels.”

Trappen mensen daar nog in?

“Dat is de vraag, en waarom zijn ze zo beroerd geschreven? Waarom maak je ze als crimineel niet iets geloofwaardiger? Maar zo lossen ze een ander probleem op. Je moet je realiseren dat die berichten naar iedereen op het internet gaan. Ze sturen vijf tot tien miljard berichten weg. Als 1 procent daarvan reageert heb je 100 miljoen reacties in je mailbox. Daar zit je dan lekker mee in het internetcafé in Lagos. Dan krijg je je mailbox niet eens meer geopend. Dus die criminelen richten zich op de meest goedgelovige 0,0001 procent van het internet. En daar gaan ze dan echt tijd insteken en een relatie met opbouwen. Want het is gewoon een babbeltruc uiteindelijk die er op neer komt dat er aan het eind een fee van de bank betaald moet worden zodat die 100 miljoen overgemaakt kan worden. En die betaling is de eigenlijke fraude natuurlijk.”

Wat kunnen mensen er tegen doen?

“Er is een soort basishygiëne die je moet handhaven: maak updates, klik niet op verdachte links, pas op met attachments in emails, geloof niet te gauw mensen die om geld vragen. Als je dat doet ben je tegen het meeste onheil wel gewapend. De banken vergoeden de schade, de virussen ruim je weer op, en als je bestanden versleuteld raken mag je hopen dat je een backup hebt gemaakt. Dat valt allemaal wel mee.”

Gaat het publiek opgeruimd naar huis?

“Dat hangt er vanaf. Vorige week had ik een zaal die zich erg zorgen maakte over cyberterrorisme. Ik vind dat een overschat probleem. Theoretisch kan het gebeuren dat ideologisch gemotiveerde types het elektriciteitsnet ontwrichten, zoals in Oekraïne gebeurd is. Maar dat land was al in oorlog met Rusland, dus in die context moet je dat zien. De kans dat de Russen of Chinezen dat hier doen schat ik niet hoog in, temeer omdat de Chinezen de halve economie hier hebben opgekocht. Mensen willen daar nog wel eens zwaarmoedig over worden, maar het is ook wel heel vermakelijk allemaal.”

• Zondag 25 september 2016, 11.00-12.00 uur in het Science Centre TU Delft aan de Mijnbouwstraat 120. Toegang gratis. Als u na afloop van de lezing een bezoek wilt brengen aan het Science Centre, krijgt u korting op uw entreebewijs.