Baten en lasten 2010 in evenwicht

De TU wordt in de jaarrekening uitgesplitst door een driedeling te maken tussen ‘faculteiten en instituten, diensten en concern’. Die eerste groep leed een verlies van 17,6 miljoen euro, waar min 10,5 miljoen was begroot. Bijna alle faculteiten blijken bijgedragen te hebben aan dat slechte resultaat. Dit jaar zal niet beter worden. De faculteiten en instituten hebben voor 2010 een totaal begroting ingediend van min 19 miljoen.

De diensten hadden in 2009 op een nulbegroting uit moeten komen, het werd min 9,2 miljoen. Dat kwam onder meer omdat er 4,6 miljoen euro nodig was voor asbestverwijdering. Ook niet begroot was een afboeking van 7 miljoen voor de ontwikkel- en ontwerpkosten van diverse vastgoedprojecten. De universiteitsdienst hoopt in 2010 wel dicht bij de nul te eindigen.
Het concern – alles wat niet onder bedrijfsonderdelen als diensten en faculteiten valt – kwam op een positief resultaat van 1,9 miljoen euro uit, waar een negatief resultaat van 3,5 miljoen was begroot. Het verschil zit in een hogere rijksbijdrage. Dit jaar denkt het concern op plus 16 miljoen uit te komen.

Voor 2010 is een totaal negatief resultaat begroot van 13 miljoen euro. Om iedereen daaraan te houden, houdt het college van bestuur de geldstromen door middel van maandrapportages in de gaten.

Op dit moment zitten Bouwkunde en Technische Natuurwetenschappen 1 tot 1,5 miljoen boven hun begroting, meldt collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg. Volgens hem is de financiële realisatie in het eerste half jaar verder goed verlopen, zo goed dat de staat van baten en lasten in evenwicht is. “Op dit moment gaat iedereen heel voorzichtig met geld om”, is zijn verklaring. Maar, waarschuwt hij, het tweede half jaar moet nog komen.
Het college van bestuur spreekt vrijdag 3 september met de ondernemingsraad over de jaarrekening 2009.

Maandag 28 september, nog geen week na blij, tevreden en gerustgesteld teruggekeerd te zijn van de studentendemonstratie in Den Haag, noemde Wouter Bos het idee om de basisbeurs af te schaffen ‘een interessante optie’. De eis van studenten dat er niet op onderwijs wordt bezuinigd, is alweer vergeten. Het studentenprotest op de 22ste was aan dovemansoren gericht. Erger nog, de meeste sprekers lijken niet eens naar zichzelf geluisterd te hebben.

En dat terwijl er toch enkele nuttige dingen waren geopperd. Zo vergeleek collegevoorzitter Karel van der Toorn van de Universiteit van Amsterdam de bezuiniging op hoger onderwijs met het koken van een kikker. Als je eerst water kookt en dan de kikker erin gooit, springt deze eruit. Maar als je de levende kikker eerst in water op kamertemperatuur doet en dan het vuur langzaam verhoogt, blijft hij zitten totdat hij doodgaat. Sinds de jaren tachtig is het onderwijs in de pan gegooid en het vuur langzaam hoger gezet. Toentertijd was de studiefinanciering nog zeshonderd gulden en kon je een kamer huren voor tweehonderd gulden per maand. Anno 2009 zit geld overhouden er niet in. Je mag blij zijn als je niet in het rood staat na het betalen van je kamer. Maar ach, die bevriezing op studiefinanciering is toch maar peanuts, in de woorden van Tofik Dibi (Groenlinks). Het argument dat bezuinigingen op onderwijs een crisismaatregel is waar iedereen aan moet bijdragen, gaat in deze context volkomen niet op. Tenzij de oliecrisis van 1979 zich langer heeft voortgezet dan eerder gedacht.

In dezelfde tijd waarin de studiefinanciering kelderde, steeg het collegegeld netjes van 975 euro naar 1476 euro. Ook kan de student tegenwoordig rekenen op hogere studiekosten dan voorheen. De tijden zijn voorbij dat printkosten, studie-uitstapjes en maquettemateriaal worden vergoed door de universiteit. Een student bouwkunde moet rekening houden met achthonderd euro jaarlijkse studiekosten. En dat is nog voordat hij een laptop moet kopen, omdat er te weinig studieplekken zijn en er toch projectgebonden gewerkt moet worden. Het is dan ook niet gek dat de gemiddelde studentenschuld de afgelopen vier jaar verdubbeld is tot twaalfduizend euro. Een brief van minister Plasterk kan niet voorkomen dat deze trend zich nog even zal doorzetten, zeker niet als de studiefinanciering helemaal wordt afgeschaft.

Uit een onderzoek van de Landelijke Studentenvakbond blijkt dat door de omzetting van de studiebeurs naar een lening, circa dertig procent van de jongeren zou afzien van een hogere opleiding en direct zou gaan werken. Dertigduizend euro studieschuld, daar doen jongeren uit gezinnen met een laag inkomen het niet voor. Studeren wordt daarmee als vanouds een voorrecht voor de elite. Een buitengewoon ouderwetse stand van zaken, die helemaal niets te maken heeft met de alom geprezen kenniseconomie. Goed onderwijs is de sleutel tot meer welvaart en welzijn, zeker in tijden van crisis. Een slimme regering bezuinigt dus niet op studenten, maar zorgt voor toegankelijk en uitstekend hoger onderwijs. Afschaffing van de studiefinanciering leidt onvermijdelijk tot minder hoger opgeleiden. En dat leidt pas echt tot hogere kosten, niet alleen economisch, maar ook maatschappelijk.
Wouter Bos en co (VVD, D66 en Groenlinks) zijn eindelijk klaar, na meer dan een twee decennia lange periode van kleine bezuinigingen, om er een einde aan te maken. Het water kookt, toegankelijk hoger onderwijs sterft zonder verzet een stille dood.

Geert Roekaerts, student life science & technology en contactpersoon Rood Delft (jongerenorganisatie van de SP) en SP-Kamerlid Jasper van Dijk.