‘Die eerste ontmoeting moet je kunnen blijven oproepen’

Wat is liefde?

“Dat is een moeilijke vraag. Proust heeft veel eenzijdige liefdesrelaties beschreven. Hij laat zien dat liefde iemands persoonlijkheid kan veranderen. Een bedeesde heer verandert in een jaloerse man, die de vrouw op wie hij verliefd is bespiedt. Liefde heeft te maken met jaloezie. Die twee horen bij elkaar. Maar dat is maar één onderdeel. Liefde is moeilijk te omschrijven.”



Een andere vraag die het Veritas Forum stelde was: maakt liefde gelukkig?

“Altijd ligt de nadruk op het begin van een relatie, op verliefdheid. Maar pas daarna begint het echt. Onherroepelijk kom je ellende tegen. Hoe ga je daarmee om, hoe blijf je trouw aan de liefde? Niet aan je partner, maar aan de liefde. Je kunt immers samen hebben afgesproken dat je vreemd mag gaan. Dat trouw blijven kost moeite, maar doordat je elkaar steeds beter leert kennen, ga je wel steeds beter bij elkaar passen. Aristoteles zegt: het doel van het leven is gelukkig te worden. Het hebben van een grote liefde kan daarbij zeker helpen.”



Hoe vaak moet een student op zijn gezicht gaan om erachter te komen dat het moeite kost om een relatie goed te houden?

“Ik heb vrienden, even oud als ik, die nog steeds met liefde bezig zijn zoals ze dat tijdens hun studententijd waren. Veel mensen zijn op zoek naar de ware, naar gemakkelijke liefde. Staar je je daarop blind, dan wordt het niks. Er is altijd wel een ander te vinden die nog mooier, liever of beter is.”



Dus als je maar volhoudt, dan kun je met je eerste liefde oud worden?

“Natuurlijk lukt het niet met iedereen. Die eerste ontmoeting, die begintijd samen, die moet je allebei kunnen blijven oproepen. Het is een spel om het goed te houden. Daarbij zijn er in iedere relatie momenten dat je echt weer voor elkaar moet kiezen. Doe je dat niet, dan gaat het over.”



Is liefde maakbaar?

“Dat gaat te ver. Liefde overkomt je. In het trouw blijven aan de liefde zit wel een zekere vorm van maakbaarheid, al blijft die gering. Je bent immers met zijn tweeën en er kan altijd een ongeluk gebeuren, of iets anders onverwacht. Het leven is niet maakbaar.”