Lost dit landelijke actieplan het kamertekort op?

Met speciale filmpjes op sociale media en persberichten naar alle landelijke media, wist het kabinet zich goed in de schijnwerpers te spelen tijdens de lancering van het Landelijk Actieplan Studentenhuisvesting. Het bijna veertig pagina’s tellende document belooft tot 2030 ruim 60.000 betaalbare studentenwoningen bij te bouwen. “Elke student verdient een plek, daarom ben ik ook zo blij met dit actieplan”, sluit minister Dijkgraaf een filmpje op sociale media af, terwijl er op de achtergrond een opbeurend deuntje klinkt.  

Het plan maakt echter niet duidelijk hoeveel kamers in welke stad het kabinet en de andere ondertekenaars – zoals gemeenten, sociale huisvesters, commerciële huisvesters en universiteiten – willen bijbouwen. Volgens gemeentelijke prognoses zal in Delft het studentenkamertekort in 2030 tussen de 5.260 en 6.111 eenheden liggen.
Naar aanleiding van het plan werken de gemeente, Duwo en de TU Delft níet aan nieuwe bouwplannen, laten ze alledrie weten. Wel wijst de gemeente op het coalitieakkoord dat de Delftse coalitiepartijen eerder dit jaar sloten. “In het akkoord staat de ambitie om bovenop de geplande toename van 2.500 studenteneenheden in Delft en omgeving tot 2026, nog eens duizend studenteneenheden extra toe te voegen tot 2030”, schrijft een woordvoerder.

Extra woonlagen

Duwo zoekt volgens directeur Tom Hoekveld naar nieuwe oplossingen om extra studentenwoningen in Delft te realiseren. “Maar daarvan is nog niks concreet. We onderzoeken bijvoorbeeld waar we woningen kunnen ‘verdichten’ en ‘optoppen’.” Met optoppen doelt Hoekveld op het bouwen van nieuwe woonlagen bovenop al bestaande Duwo-panden. Bij verdichten gaat het om het realiseren van extra studentenkamers in Duwo-panden. “Er zijn bijvoorbeeld plekken waar je van dertien kamers vijftien kamers kunt maken”, legt hij uit. Ook werken Duwo en de universiteit momenteel aan plannen voor 660 tijdelijke studentenwoningen aan het einde van de Heertjeslaan in Delft-Zuid.

 ‘Dit plan doet precies niks’

Hoewel Delft met het oplopende kamertekort een actieplan dus goed kan gebruiken, denkt onafhankelijk woningmarktanalist Maartje Martens dat de voorgestelde maatregelen weinig zullen uithalen. “Dit plan doet precies niks”, zegt ze. “Het is allemaal erg intentioneel. De betrokken partijen onderzoeken zus, onderschrijven zo. De urgentie van het woningtekort is groot, maar door de complexiteit van het probleem zijn er zo veel knoppen om aan te draaien dat ik niet heel enthousiast word van dit plan.”

Ze wijst op de schaarse bouwgrond in Delft en de alsmaar oplopende bouwkosten. “De hele markt zit op slot. Er is niet alleen een tekort aan studentenwoningen, maar ook een tekort aan sociale huurwoningen, huizen voor starters, woningen voor ouderen en ga zo maar door. In het plan wordt weinig over die problematiek gerept.”

‘Geen toverstokje’

Veel van de in het plan genoemde maatregelen en oplossingen gebeuren bovendien al in Delft. Zo moeten gemeenten, universiteiten en huisvesters structureel met elkaar gaan overleggen. Dat gebeurt al in Delft met het ‘bestuurlijk overleg studentenhuisvesting’ waar bestuurders van Duwo, de gemeente Delft en de TU Delft bij zitten.

Ook maatregelen zoals het zoeken van bouwlocaties in omliggende gemeenten, het voorlichten van internationale studenten over het kamertekort en het (tijdelijk) gebruiken van campusgrond voor studentenhuisvesting zijn niet nieuw. Duwo-directeur Tom Hoekveld. “We doen in Delft al veel van wat in het plan staat. Dit plan is geen toverstokje waarmee alles wordt opgelost.”  Toch denkt hij dat een landelijk actieplan verschil kan maken. “Dit plan geeft het studentenkamertekort meer urgentie. Het helpt ook enorm dat het is ondertekend door twee ministeries.”

TU Delft-beleidsadviseur Danko Roozemond is het met hem eens. “Op basis van dit plan kun je makkelijker lokale afspraken maken, want er liggen nu landelijke maatregelen onder. Drie jaar geleden was er een soortgelijk landelijk actieplan, waarna de gemeente Delft een projectleider studentenhuisvesting in het leven heeft geroepen. Op die manier kan een landelijk actieplan dus verschil maken.” Hij vervolgt: “Er staan een paar nieuwe maatregelen in waarvan ik veel verwacht. Zo onderzoekt het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties of zij het bouwen en verhuren van onzelfstandige eenheden aantrekkelijker kan maken.” 

Hospitaverhuur

Woningmarktanalist Martens vreest dat de aandacht voor studentenwoningen ten koste zal gaan van de bouw van andere woningen in Delft. “Bijvoorbeeld van die van sociale huurwoningen, waar ook een flink tekort aan is.” 

Een ander mogelijk voorbeeld van die verdringing is hospitaverhuur. Het stimuleren van deze woonvorm voor studenten is ook onderdeel van het plan, terwijl de gemeente Delft net is begonnen met het project ‘Kamers met Aandacht’. Dit project koppelt kwetsbare jongeren aan een hospita, waarbij de jongeren begeleiding krijgen van hun eigen jeugdhulpverlener. Hoe voorkomt de gemeente dat studenten deze kwetsbare jongeren zullen verdringen?

De gemeente Delft zegt dat ze daar geen specifieke maatregelen voor op het oog heeft. “Kamers met Aandacht en hospitaverhuur kunnen naast elkaar bestaan. Het is aan de hospita om te kiezen voor het soort huurder en eventueel het soort bemiddeling. De regels voor hospitaverhuur zijn in alle gevallen hetzelfde”, aldus de gemeentewoordvoerder.