EWI leek rijp voor de sloop, maar is nu voorgedragen als rijksmonument

Een belangrijk herkenningspunt en een opvallende kleurstelling. Mede met die termen draagt de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) donderdag voor als rijksmonument. Met die status zou het rood-blauwe pand kunnen rekenen op maximale bescherming, aldus de rijksdienst, zodat het behouden blijft voor toekomstige generaties.

Het met negentig meter op een na hoogste gebouw van Delft (de Nieuwe Kerk is 18,75 meter hoger) is volgens de monumentenorganisatie een belangrijk herkenningspunt voor de TU-campus: “De toren is vanuit de wijde omgeving goed zichtbaar en de klok in de zijgevel is zelfs vanuit het centrum van Delft afleesbaar.” Het gebouw werd in de jaren zestig ontworpen door Geert Drexhage. De laatste fase werd in 1972 opgeleverd en in 2009 werd het complex verklaard tot gemeentelijk monument.

‘Pioniersrol’

Ook symboliek en historie spelen een rol in de keuze voor EWI. Zo wijst de rijksdienst op de ‘pioniersrol’ die de Technische Hogeschool (TH, nu TU Delft) had ten tijde van de bouw in de jaren zestig. Door de geboortegolf na de Tweede Wereldoorlog gingen er in die periode steeds meer mensen studeren, waardoor de TH moest uitbreiden. EWI was daar het resultaat van.

‘Ik hoop dat de universiteit er blij mee is’

Wido Quist (universitair hoofddocent erfgoed en architectuur, Bouwkunde) zet zich als voorzitter van Docomomo ruim tien jaar in voor het behoud van het gebouw. “Dit wordt nu bekroond met de voordracht van EWI tot rijksmonument.” 

Waarom het volgens Quist behouden moet blijven: “Het is een van de eerste vormen van hoogbouw in deze stijl in Nederland. De vlakheid van de transparante buitengevel, de dubbele klimaatgevel, de bestrating buiten die binnen naadloos doorloopt, het vele glas tot aan de vloer…” Quist kan nog wel even doorgaan. “Ik hoop dat de universiteit er blij mee is en het ziet als erkenning. Een kans om de architectuur onder de aandacht te brengen.”

Post-65

Naast de TU-faculteit zijn nog veertien locaties voorgedragen als rijksmonumenten, waaronder het voormalig hoofdkantoor van verzekeraar Centraal Beheer in Amersfoort en het stadhuis van Terneuzen, dat erg doet denken aan de Aula van de TU Delft. Het zijn allemaal zogenoemde ‘Post-65’-werken, stammend uit de periode 1965-1990.

‘Voor veel panden uit die periode wordt nagedacht over sloop. Wij zeggen dan: wacht’

Het is het begin van een ‘geheel nieuwe generatie rijksmonumenten’, aldus de organisatie. In vergelijking met al bestaande rijksmonumenten zijn ze relatief nieuw. Desondanks is bescherming volgens de rijksdienst nodig om ze in de toekomst te blijven waarderen.

De gebouwen zijn veelal aan het einde van hun eerste levenscyclus, zo omschrijft een woordvoerder het. “Voor veel panden uit die periode wordt nagedacht over sloop. Wij zeggen dan: wacht. Eerst willen we de parels veilig stellen.” In totaal wil de dienst dat met zo’n 150 locaties doen. 

Tegen de vlakte

Draagvlak voor behoud is volgens de woordvoerder een absolute voorwaarde. Dat is in het geval van EWI niet altijd vanzelfsprekend geweest. Nog in 2019 besloot het college van bestuur juist dat het gebouw tegen de vlakte moest en zou worden ingeruild voor nieuwbouw. Dat ging niet door. Wel stonden enkele jaren later enkele verdiepingen van de hoge toren tijdelijk leeg, nadat was geconstateerd dat de brandveiligheid niet op orde was.

Of op de voordracht ook echt een toekenning volgt, is nog niet zeker

Een grootschalige renovatie volgde, waarna het hele gebouw weer in gebruik genomen werd. De sloop werd ten minste vijf jaar uitgesteld. Of van uitstel ooit formeel afstel is gekomen, is niet duidelijk. Wel stelt de TU-woordvoerder dat de sloopplannen al een ‘gepasseerd station’ waren. Overigens was het gebouw al die tijd al een gemeentelijk monument, wat betekent dat sloop zonder gemeentetoestemming sowieso niet mogelijk was geweest. Ook als EWI een rijksmonument wordt, blijft dat het geval. 

Nieuw proces begint nu

Of op de voordracht een toekenning volgt, is nog niet zeker. De lijst tot nu toe is een selectie, aldus de woordvoerder van de rijksdienst. “Nu begint er een nieuw proces waarin we met veel mensen in gesprek gaan. Het kan nog steeds zijn dat we op basis daarvan zeggen: we doen het toch niet.” EWI zou niet de eerste faculteit zijn die een rijksmonument wordt: buurgebouw Mechanical Engineering heeft die status al, net als Bouwkunde en de Aula.