Komend studiejaar krijgt iedere Delftse student in plaats van de huidige collegekaart een chipkaart. De functies van de kaart staan nog niet vast, maar centraal staat een betere identificatie.
De Rijksuniversiteit Groningen experimenteert al twee jaar met de chip. In die tijd ging er zo veel mis, dat onlangs besloten is de kaart af te schaffen. Wat ging er fout in Groningen, en waarom denkt de TU dat het in Delft wel goed zal gaan? Op bezoek bij boze Groningse studenten.
Groningen: hoofdstad van het Noorden. Martinitoren voor de oudere generatie, tegenwoordig vooral beroemd en berucht vanwege het Groninger Museum. Hoofdkwartier van KPN, maar voor studerend Nederland is Groningen synoniem voor het waterhoofd dat regelmatig van naam verandert, en tegenwoordig als IB-Groep door het leven gaat.
Dit laatste feit is voor de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) niet onbelangrijk. Het zal geen toeval zijn dat de RUG twee jaar geleden werd uitverkoren door een consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-Groep om als proeftuin te fungeren voor de studentenchipkaart. Namens het hbo deed de Hanzehogeschool, ook in de noordelijke hoofdstad gevestigd, mee aan de proef. De Universiteit Twente kreeg lucht van het revolutionaire plan (een dergelijke multi-functionele kaart bestond nog nergens ter wereld) en monsterde ook aan.
Zo kregen zevenduizend letteren- en rechtenstudenten aan de RUG, en de totale studentenpopulatie van de Hanzehogeschool en TU Twente in september 1995 de studentenchipkaart: een collegekaart met een aantal extra functies. De RUG deed voornamelijk mee vanwege de betalingsfunctie. Studenten zouden met de kaart elektronisch kunnen betalen in kantines en bij kopieerapparaten, en zo zouden vele duizenden guldens per jaar aan de aanschaf van kleingeld kunnen worden bespaard.
Naast deze betalingsfunctie verscheen vrij snel een aantal zogenaamde IBG-zuilen op het toneel waarmee studenten hun gegevens bij de IB-Groep kunnen inzien en zonodig veranderingen kunnen doorgeven. De kaart biedt ook mogelijkheden voor elektronische identificatie. Een functie waar in eerste instantie slechts weinig toepassingen voor bedacht werden.
De theorie leek mooi, maar de praktijk had de nodige verrassingen in petto. De betalingsfunctie vereiste aanpassingen aan het kassasysteem in kantines. Omdat alledrie de pilot-instellingen een eigen kassaleverancier hadden, gingen deze leveranciers de technische uitdaging op eigen houtje aan. Problemen deden zich overal voor, maar in Twente en aan de Hanzehogeschool was het ergste leed vrij snel geleden.
Aan de RUG daarentegen bleek met het nieuwe betalingssysteem een doos van Pandora te zijn opengetrokken. De ene storing na de andere manifesteerde zich: saldi werden gewist, kaarten opgegeten, het systeem ging plat wanneer een student niet voldoende geld op zijn kaart had om zijn kroketje te kunnen betalen, en er bleek een zogenaamde spookkaart in omloop waarmee onbeperkt kosteloos gegeten kan worden (deze kaart circuleert nog steeds).
Ergernissen alom en boze studenten in overvloed. De studenten keerden de chip alras massaal de rug toe. Ook andere functies, zoals het bekijken van de eigen gegevens via de IBG-zuil, konden zich niet in veel populariteit verheugen. Niet in de laatste plaats omdat de apparaten meestentijds buiten werking waren.
Zinloos
Sinds november vorig jaar (bijna anderhalf jaar na introductie) werkt het betalen met de chipkaart eindelijk naar behoren. Sinds kerst zijn ook de IBG-zuilen de meeste kinderziektes ontgroeid. Maar bij de houders van de chipkaart – de letteren- en rechtenstudenten – heeft de kaart een dermate slechte naam dat slechts een enkeling er nu gebruik van maakt. Daar komt bij dat de betaalfunctie van de chipkaart door de praktijk is achterhaald. Chipper en chipknip kunnen hetzelfde, maar hebben een veel breder bereik dan een paar universitaire kantines.
Onder aanvoering van de Studenten Fractie Groningen (aan de RUG zijn de beide studentenpartijen een aantal jaren geleden met succes gefuseerd) wist de universiteitsraad in februari het college van bestuur te overtuigen dat een derde jaar experimenteren met de kaart zinloos is. Vanaf september 1997 heeft iedere Groningse student weer een normale collegekaart met naam, pasfoto en barcode. En dat terwijl studenten aan zes andere universiteiten en een groot aantal hogescholen vanaf september juist voor het eerst kennis zullen maken met de chipkaart. Hebben de anderen niet willen leren van het Groningse voorbeeld, of haakt Groningen af op een moment dat juist alle kinderziektes uit de kaart zijn verdwenen?
Onverschillig
Het weer is prachtig op deze maandagmorgen begin maart. Voor het Harmoniegebouw in Groningen (thuisbasis van de faculteiten Rechten en Letteren) koesteren studenten zich met hun bekertje koffie in de prille lentezon. Rijen passeren binnen de kassa. Maar het chipkaart-apparaat blijft onbenut. Iedereen betaalt de cassière gewoon contant. ,,Jawel hoor, af en toe betaalt er wel eens iemand met die kaart”, vertelt de dame even later. Maar volgens cijfers van de universiteit betaalt slechts 6,7 procent van de houders met de chipkaart.
Het verdwijnen van de kaart laat ze onverschillig, de studenten die nu in de zon aan hun koffie nippen. Weinigen zeggen het erg te vinden dat ze in september weer met een gewone kaart op zak lopen. ,,Ik gebruik de chip nergens voor”, is het meest gehoorde commentaar. Het lenen van boeken in de bibliotheek met de collegekaart is een gemak dat de Groningse student al jaren kent. Maar hiervoor is geen chipnodig. Ook studenten met de gewone kaart is dit voorrecht gegund door middel van de barcode op hun collegekaart.
Een jaar geleden deed de chipkaart ook dienst als OV-jaarkaart. Over deze functie waren veel studenten wel enthousiast (minder ballast in de portemonnee). Maar sinds enige maanden is de OV-functie afgeschaft.
Naast het Harmoniegebouw is de chipkaart ook te gebruiken in de kantine van het Academiegebouw. Aan de muur hangen twee grijze apparaten waarmee de kaart opgeladen kan worden. De minimum inleg is 25 gulden. Volgens critici ook een reden dat de kaart mislukt is. Voor studenten zou deze drempel net iets te hoog zijn, temeer omdat vanwege de participatie van PTT-Telecom aan het project aan de kassa ook betaald kan worden met een telefoonkaart. Deze laatste heb je voor een tientje.
De toegang tot de apparaten wordt geblokkeerd door een groep converserende studenten. ,,Dat ding werkt nooit”, is het commentaar op de twee kasten. Slechts één meisje – lid van de faculteitsraad van Letteren – zegt regelmatig met haar chipkaart te betalen. ,,Dat ding werkt prima. Ik heb nooit problemen gehad.” Maar hoongelach is haar deel. ,,Zeg, word jij betaald door het college? Dat systeem is gewoon slecht.”
Barcode
De Studentenfractie stond twee jaar geleden niet onwelwillend tegenover het plan van de studentenchipkaart. Maar al vrij snel na de introductie keerde de partij zich tegen het beloofde wonder. ,,Tegen het principe van de chipkaart hebben we niets. Je moet je alleen afvragen wat je ermee wilt”, vertelt Erik van Buiten, u-raadslid namens de partij. ,,Heel veel zaken zoals het inschrijven voor tentamens of het lenen van bibliotheekboeken kan ook gewoon met behulp van de barcode en dus zonder die chip.”
Benni Leemhuis, vertegenwoordiger van de Studentenfractie in het Presidium: ,,Waarom heeft de universiteit een eigen kaart nodig? De redenering die je altijd hoort is: we moeten mee met de tijd. Maar misschien is dat ding wel helemaal niet zo nodig. Ik heb sterk de indruk dat de universiteit proeftuin is geweest voor de ontwikkeling van de chipknip, en er ook nog aan meebetaald heeft ook.”
Volgens Van Buiten is de overhaaste introductie van de chipkaart in september 1995 een belangrijke reden van het mislukken. ,,Ze zijn heel amateuristisch begonnen. Ze wisten niet eens precies wat ze wilden. Geen van de data waarop de verschillende functies van de kaart zouden werken, is gehaald. Wij geloven er niet meer in.”
Bij de hoofdingang van het Academiegebouw staat een van de twee beruchte IBG-zuilen die de universiteit rijk is. Een groen-blauwe kast met beeldscherm; door met de vinger het scherm aan te tippen kan de student opdrachten geven. Voor deze toepassing van de chipkaart hebben Van Buiten en Leemhuis geen goed woord over. Zelfs het faculteitsraad-meisje dat net zo enthousiast deed over de chipkaart, moet bekennen dat ze van de diensten van de IBG-zuil nog nooit gebruik gemaakt heeft. Het apparaat staat er al ruim anderhalf jaar, maar schijnt sinds kort pas enigszins te werken.
Leemhuis tikt zijn geheime cijfercode in. ‘Er wordt verbinding gezocht met de computer van de IB-Groep. Een ogenblikje geduldalstublieft’, antwoordt de zuil. Als het contact gemaakt is kan Leemhuis kiezen uit een aantal mogelijkheden zoals: studie gegevens inzien, brochures bestellen en adres wijzigen. De eerste optie leert Leemhuis dat hij geschiedenis studeert en wat hij per maand aan studiefinanciering ontvangt. Maar het apparaat legt ook uit hoe de tempobeurs werkt en stuurt op verzoek een folder toe. Allemaal tamelijk zinloos volgens de beide studentbestuurders. ,,Ze hadden ook gewoon een zuil met formulieren neer kunnen zetten.”
,,Die zuil wordt af en toe wel eens gebruikt”, vertelt de conciërge van het Academiegebouw. Maar het apparaat heeft zich door zijn problematische verleden de afkeer van het personeel op de hals gehaald. ,,Er zijn constant storingen. Pasjes die vastzitten. Dat ding moet hier weg.”
De meeste studenten kunnen de chipkaart dus missen als kiespijn. Drs. R.H.U. Niklewicz, medewerker van het Bureau en projectleider van de studentenchipkaart aan de RUG, is ook niet echt rouwig dat de kaart verdwijnt. ,,De kaart heeft geen extra functie meer, want de chip wordt nauwelijks gebruikt.”
Hoewel de Stichting Studentenchipkaart (het consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-groep) volgens Niklewicz tweederde van de kosten betaalt, is de universiteit met de chipkaart toch een stuk duurder uit dan met de gewone collegekaart. Deze laatste kost een gulden of vijf, de chipkaart ongeveer het viervoudige. Onder andere omdat de kaart uit veiligheidsoverwegingen niet over de post wordt toegestuurd, maar opgehaald moet worden bij het postkantoor. Niklewicz: ,,Als de prijs van de kaart gelijk was geweest, was er geen vuiltje aan de lucht geweest.”
Volgens Niklewicz kwam de chipkaart voor de RUG eigenlijk te vroeg. Twente, waar men redelijk positief is over de kaart, experimenteerde voordien al jaren met een magneetkaart. De aanloopproblemen waren in Twente vrij snel verholpen, terwijl in Groningen alles fout ging wat er fout kon gaan. Maar de belangrijkste reden dat Twentse studenten wel massaal met de chipkaart betalen is waarschijnlijk dat studenten duurder uit zijn wanneer ze zonder de kaart betalen. Een maatregel die de RUG nooit heeft durven nemen. Enerzijds omdat slechts een deel van de studenten over de kaart beschikt (in Twente heeft iedereen er één), anderzijds omdat de kaart voor een dergelijke maatregel wel goed moet functioneren. Klachten zijn er in Twente echter over de trage vervanging. Wie zijn chipkaart verliest, moet drie tot vier weken wachten voor hij een nieuwe krijgt. Bij de gewone collegekaart duurde dat een paar dagen.
Beveiliging
Hoewel de chipkaart van het Gronings toneel verdwijnt, heeft het cvb de deur niet helemaal dichtgeslagen. Wie wil mag verder experimenteren mits het geen klagende studenten oplevert. Drs. R.F. Janz, interim-directeur van het Rekencentrum van de RUG, wil doorgaan met het experiment. ,,Identificatie wordt de belangrijkste functie van de kaart in de toekomst. De betaalfunctie is links en rechts ingehaalddoor de PTT en de banken.”
Identificatie via de chipkaart heeft twee voordelen. De universiteit kan gemakkelijker personen weren die geen gebruik mogen maken van bepaalde faciliteiten en vanachter zijn of haar eigen bureau kan de student dingen regelen waarvoor hij nu naar de faculteit moet.
Sinds enige maanden werkt Janz aan inbelvoorzieningen voor studenten. Maar hoe controleer je of degene die inlogt daadwerkelijk de persoon is voor wie hij zich uitgeeft. Beveiliging met passwords is een manier, maar volgens Janz ,,zo lek als een mandje.” Daarom heeft Janz enkele tientallen studenten als proef thuis een chipkaartlezer gegeven, waarin zij hun pasje in moeten voeren wanneer ze het universitaire netwerk willen betreden. ,,Een hele nette manier van beveiligen”, volgens Janz, waarmee op de lange termijn op beveiligingskosten kan worden bezuinigd.
Maar naast netwerkbeveiliging heeft de kaart ook voor de student voordelen. Wellicht kan hij zich in de toekomst thuis opgeven voor tentamens en zijn cijfers opvragen. Ook de IBG-zuilen kunnen verdwijnen omdat studenten met hun eigen pc contact kunnen zoeken met de IB-Groep.
Volgens sommigen is het chipkaart-experiment in Groningen mislukt omdat slechts een deel van de studenten een kaart had. Janz is een tegengestelde mening toegedaan. ,,De RUG is te vroeg en te massaal begonnen. Je begint met tien studenten, dan tweehonderd, dan pas een paar duizend.”
Janz hoopt dat de chipcard na een jaar afwezigheid in september 1998 terug zal zijn in Groningen. ,,Uiteindelijk zal het er wel van komen. Over een aantal jaren weet je gewoon niet anders meer.”
Tot zover Groningen. Komend studiejaar krijgt ook iedere Delftse student een chipkaart. Haalt Delft zich zo geen Groningse problemen op de hals? Ir. N.P. de Koo van het Rekencentrum en voorzitter van de projectgroep ‘Delftse CampusCard’, denkt van niet. Net als zijn collega Janz is hij van mening dat de identificatiefunctie primair moet worden. De Koo verwacht niet dat de chipkaart in Delft een betaalfunctie krijgt. De TU kende in het verleden al een magneetkaart, die vanwege storings- en fraudegevoeligheid is afgevoerd.
Beveiliging van het universitaire netwerk en voorzieningen die niet voor derden bedoeld zijn, wordt de belangrijkste functie van de kaart. Ook De Koo streeft ernaar dat studenten uiteindelijk thuis een kastje krijgen waarin hij of zij de chipkaart moet invoeren alvorens in te kunnen loggen. Zo kan de student zich inschrijven voor tentamens, en persoonlijke gegevens inzien, ondermeer van de IB-Groep. De Koo hoopt dan ook dat de TU verschoond kan blijven van de IBG-zuilen.
Ook de nieuwe bibliotheek is ingericht op de chipkaart. Voor het lenen van boeken is geen aparte pas meer nodig. Daarnaast bestaat de mogelijkheid niet-bevoegden geen toegang te verlenen tot de terminals of specifieke databestanden.
De TU betaalt 11,50 gulden per jaar per student aan de stichting Studentenchipkaart. Dat is een stuk meer dan de kosten voor de huidige kaart. Het probleem van de lange vervangingstijd in geval van verlies, zal volgens De Koo naaralle waarschijnlijkheid volgend jaar ook verdwenen zijn. De stichting heeft beloofd dat de ongelukkige binnen 48 uur over een nieuwe kaart kan beschikken.
Toch resteert de vraag hoe zinvol de chipkaart is. Een aantal toepassingen – zoals het lenen van boeken – is ook mogelijk met behulp van een simpele barcode. Daarnaast zal de beveiliging van een aantal faciliteiten inderdaad verbeteren, maar waterdicht wordt het niet. Of je nou – zoals vroeger – het password van vriend of vriendin leent, of – zoals in de toekomst – de pas met pincode. Zonder veel problemen kun je gebruik maken van faciliteiten waar je officieel geen recht op hebt.
foto’s: Elmer Spaargaren
,,,,
Komend studiejaar krijgt iedere Delftse student in plaats van de huidige collegekaart een chipkaart. De functies van de kaart staan nog niet vast, maar centraal staat een betere identificatie. De Rijksuniversiteit Groningen experimenteert al twee jaar met de chip. In die tijd ging er zo veel mis, dat onlangs besloten is de kaart af te schaffen. Wat ging er fout in Groningen, en waarom denkt de TU dat het in Delft wel goed zal gaan? Op bezoek bij boze Groningse studenten.
Groningen: hoofdstad van het Noorden. Martinitoren voor de oudere generatie, tegenwoordig vooral beroemd en berucht vanwege het Groninger Museum. Hoofdkwartier van KPN, maar voor studerend Nederland is Groningen synoniem voor het waterhoofd dat regelmatig van naam verandert, en tegenwoordig als IB-Groep door het leven gaat.
Dit laatste feit is voor de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) niet onbelangrijk. Het zal geen toeval zijn dat de RUG twee jaar geleden werd uitverkoren door een consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-Groep om als proeftuin te fungeren voor de studentenchipkaart. Namens het hbo deed de Hanzehogeschool, ook in de noordelijke hoofdstad gevestigd, mee aan de proef. De Universiteit Twente kreeg lucht van het revolutionaire plan (een dergelijke multi-functionele kaart bestond nog nergens ter wereld) en monsterde ook aan.
Zo kregen zevenduizend letteren- en rechtenstudenten aan de RUG, en de totale studentenpopulatie van de Hanzehogeschool en TU Twente in september 1995 de studentenchipkaart: een collegekaart met een aantal extra functies. De RUG deed voornamelijk mee vanwege de betalingsfunctie. Studenten zouden met de kaart elektronisch kunnen betalen in kantines en bij kopieerapparaten, en zo zouden vele duizenden guldens per jaar aan de aanschaf van kleingeld kunnen worden bespaard.
Naast deze betalingsfunctie verscheen vrij snel een aantal zogenaamde IBG-zuilen op het toneel waarmee studenten hun gegevens bij de IB-Groep kunnen inzien en zonodig veranderingen kunnen doorgeven. De kaart biedt ook mogelijkheden voor elektronische identificatie. Een functie waar in eerste instantie slechts weinig toepassingen voor bedacht werden.
De theorie leek mooi, maar de praktijk had de nodige verrassingen in petto. De betalingsfunctie vereiste aanpassingen aan het kassasysteem in kantines. Omdat alledrie de pilot-instellingen een eigen kassaleverancier hadden, gingen deze leveranciers de technische uitdaging op eigen houtje aan. Problemen deden zich overal voor, maar in Twente en aan de Hanzehogeschool was het ergste leed vrij snel geleden.
Aan de RUG daarentegen bleek met het nieuwe betalingssysteem een doos van Pandora te zijn opengetrokken. De ene storing na de andere manifesteerde zich: saldi werden gewist, kaarten opgegeten, het systeem ging plat wanneer een student niet voldoende geld op zijn kaart had om zijn kroketje te kunnen betalen, en er bleek een zogenaamde spookkaart in omloop waarmee onbeperkt kosteloos gegeten kan worden (deze kaart circuleert nog steeds).
Ergernissen alom en boze studenten in overvloed. De studenten keerden de chip alras massaal de rug toe. Ook andere functies, zoals het bekijken van de eigen gegevens via de IBG-zuil, konden zich niet in veel populariteit verheugen. Niet in de laatste plaats omdat de apparaten meestentijds buiten werking waren.
Zinloos
Sinds november vorig jaar (bijna anderhalf jaar na introductie) werkt het betalen met de chipkaart eindelijk naar behoren. Sinds kerst zijn ook de IBG-zuilen de meeste kinderziektes ontgroeid. Maar bij de houders van de chipkaart – de letteren- en rechtenstudenten – heeft de kaart een dermate slechte naam dat slechts een enkeling er nu gebruik van maakt. Daar komt bij dat de betaalfunctie van de chipkaart door de praktijk is achterhaald. Chipper en chipknip kunnen hetzelfde, maar hebben een veel breder bereik dan een paar universitaire kantines.
Onder aanvoering van de Studenten Fractie Groningen (aan de RUG zijn de beide studentenpartijen een aantal jaren geleden met succes gefuseerd) wist de universiteitsraad in februari het college van bestuur te overtuigen dat een derde jaar experimenteren met de kaart zinloos is. Vanaf september 1997 heeft iedere Groningse student weer een normale collegekaart met naam, pasfoto en barcode. En dat terwijl studenten aan zes andere universiteiten en een groot aantal hogescholen vanaf september juist voor het eerst kennis zullen maken met de chipkaart. Hebben de anderen niet willen leren van het Groningse voorbeeld, of haakt Groningen af op een moment dat juist alle kinderziektes uit de kaart zijn verdwenen?
Onverschillig
Het weer is prachtig op deze maandagmorgen begin maart. Voor het Harmoniegebouw in Groningen (thuisbasis van de faculteiten Rechten en Letteren) koesteren studenten zich met hun bekertje koffie in de prille lentezon. Rijen passeren binnen de kassa. Maar het chipkaart-apparaat blijft onbenut. Iedereen betaalt de cassière gewoon contant. ,,Jawel hoor, af en toe betaalt er wel eens iemand met die kaart”, vertelt de dame even later. Maar volgens cijfers van de universiteit betaalt slechts 6,7 procent van de houders met de chipkaart.
Het verdwijnen van de kaart laat ze onverschillig, de studenten die nu in de zon aan hun koffie nippen. Weinigen zeggen het erg te vinden dat ze in september weer met een gewone kaart op zak lopen. ,,Ik gebruik de chip nergens voor”, is het meest gehoorde commentaar. Het lenen van boeken in de bibliotheek met de collegekaart is een gemak dat de Groningse student al jaren kent. Maar hiervoor is geen chipnodig. Ook studenten met de gewone kaart is dit voorrecht gegund door middel van de barcode op hun collegekaart.
Een jaar geleden deed de chipkaart ook dienst als OV-jaarkaart. Over deze functie waren veel studenten wel enthousiast (minder ballast in de portemonnee). Maar sinds enige maanden is de OV-functie afgeschaft.
Naast het Harmoniegebouw is de chipkaart ook te gebruiken in de kantine van het Academiegebouw. Aan de muur hangen twee grijze apparaten waarmee de kaart opgeladen kan worden. De minimum inleg is 25 gulden. Volgens critici ook een reden dat de kaart mislukt is. Voor studenten zou deze drempel net iets te hoog zijn, temeer omdat vanwege de participatie van PTT-Telecom aan het project aan de kassa ook betaald kan worden met een telefoonkaart. Deze laatste heb je voor een tientje.
De toegang tot de apparaten wordt geblokkeerd door een groep converserende studenten. ,,Dat ding werkt nooit”, is het commentaar op de twee kasten. Slechts één meisje – lid van de faculteitsraad van Letteren – zegt regelmatig met haar chipkaart te betalen. ,,Dat ding werkt prima. Ik heb nooit problemen gehad.” Maar hoongelach is haar deel. ,,Zeg, word jij betaald door het college? Dat systeem is gewoon slecht.”
Barcode
De Studentenfractie stond twee jaar geleden niet onwelwillend tegenover het plan van de studentenchipkaart. Maar al vrij snel na de introductie keerde de partij zich tegen het beloofde wonder. ,,Tegen het principe van de chipkaart hebben we niets. Je moet je alleen afvragen wat je ermee wilt”, vertelt Erik van Buiten, u-raadslid namens de partij. ,,Heel veel zaken zoals het inschrijven voor tentamens of het lenen van bibliotheekboeken kan ook gewoon met behulp van de barcode en dus zonder die chip.”
Benni Leemhuis, vertegenwoordiger van de Studentenfractie in het Presidium: ,,Waarom heeft de universiteit een eigen kaart nodig? De redenering die je altijd hoort is: we moeten mee met de tijd. Maar misschien is dat ding wel helemaal niet zo nodig. Ik heb sterk de indruk dat de universiteit proeftuin is geweest voor de ontwikkeling van de chipknip, en er ook nog aan meebetaald heeft ook.”
Volgens Van Buiten is de overhaaste introductie van de chipkaart in september 1995 een belangrijke reden van het mislukken. ,,Ze zijn heel amateuristisch begonnen. Ze wisten niet eens precies wat ze wilden. Geen van de data waarop de verschillende functies van de kaart zouden werken, is gehaald. Wij geloven er niet meer in.”
Bij de hoofdingang van het Academiegebouw staat een van de twee beruchte IBG-zuilen die de universiteit rijk is. Een groen-blauwe kast met beeldscherm; door met de vinger het scherm aan te tippen kan de student opdrachten geven. Voor deze toepassing van de chipkaart hebben Van Buiten en Leemhuis geen goed woord over. Zelfs het faculteitsraad-meisje dat net zo enthousiast deed over de chipkaart, moet bekennen dat ze van de diensten van de IBG-zuil nog nooit gebruik gemaakt heeft. Het apparaat staat er al ruim anderhalf jaar, maar schijnt sinds kort pas enigszins te werken.
Leemhuis tikt zijn geheime cijfercode in. ‘Er wordt verbinding gezocht met de computer van de IB-Groep. Een ogenblikje geduldalstublieft’, antwoordt de zuil. Als het contact gemaakt is kan Leemhuis kiezen uit een aantal mogelijkheden zoals: studie gegevens inzien, brochures bestellen en adres wijzigen. De eerste optie leert Leemhuis dat hij geschiedenis studeert en wat hij per maand aan studiefinanciering ontvangt. Maar het apparaat legt ook uit hoe de tempobeurs werkt en stuurt op verzoek een folder toe. Allemaal tamelijk zinloos volgens de beide studentbestuurders. ,,Ze hadden ook gewoon een zuil met formulieren neer kunnen zetten.”
,,Die zuil wordt af en toe wel eens gebruikt”, vertelt de conciërge van het Academiegebouw. Maar het apparaat heeft zich door zijn problematische verleden de afkeer van het personeel op de hals gehaald. ,,Er zijn constant storingen. Pasjes die vastzitten. Dat ding moet hier weg.”
De meeste studenten kunnen de chipkaart dus missen als kiespijn. Drs. R.H.U. Niklewicz, medewerker van het Bureau en projectleider van de studentenchipkaart aan de RUG, is ook niet echt rouwig dat de kaart verdwijnt. ,,De kaart heeft geen extra functie meer, want de chip wordt nauwelijks gebruikt.”
Hoewel de Stichting Studentenchipkaart (het consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-groep) volgens Niklewicz tweederde van de kosten betaalt, is de universiteit met de chipkaart toch een stuk duurder uit dan met de gewone collegekaart. Deze laatste kost een gulden of vijf, de chipkaart ongeveer het viervoudige. Onder andere omdat de kaart uit veiligheidsoverwegingen niet over de post wordt toegestuurd, maar opgehaald moet worden bij het postkantoor. Niklewicz: ,,Als de prijs van de kaart gelijk was geweest, was er geen vuiltje aan de lucht geweest.”
Volgens Niklewicz kwam de chipkaart voor de RUG eigenlijk te vroeg. Twente, waar men redelijk positief is over de kaart, experimenteerde voordien al jaren met een magneetkaart. De aanloopproblemen waren in Twente vrij snel verholpen, terwijl in Groningen alles fout ging wat er fout kon gaan. Maar de belangrijkste reden dat Twentse studenten wel massaal met de chipkaart betalen is waarschijnlijk dat studenten duurder uit zijn wanneer ze zonder de kaart betalen. Een maatregel die de RUG nooit heeft durven nemen. Enerzijds omdat slechts een deel van de studenten over de kaart beschikt (in Twente heeft iedereen er één), anderzijds omdat de kaart voor een dergelijke maatregel wel goed moet functioneren. Klachten zijn er in Twente echter over de trage vervanging. Wie zijn chipkaart verliest, moet drie tot vier weken wachten voor hij een nieuwe krijgt. Bij de gewone collegekaart duurde dat een paar dagen.
Beveiliging
Hoewel de chipkaart van het Gronings toneel verdwijnt, heeft het cvb de deur niet helemaal dichtgeslagen. Wie wil mag verder experimenteren mits het geen klagende studenten oplevert. Drs. R.F. Janz, interim-directeur van het Rekencentrum van de RUG, wil doorgaan met het experiment. ,,Identificatie wordt de belangrijkste functie van de kaart in de toekomst. De betaalfunctie is links en rechts ingehaalddoor de PTT en de banken.”
Identificatie via de chipkaart heeft twee voordelen. De universiteit kan gemakkelijker personen weren die geen gebruik mogen maken van bepaalde faciliteiten en vanachter zijn of haar eigen bureau kan de student dingen regelen waarvoor hij nu naar de faculteit moet.
Sinds enige maanden werkt Janz aan inbelvoorzieningen voor studenten. Maar hoe controleer je of degene die inlogt daadwerkelijk de persoon is voor wie hij zich uitgeeft. Beveiliging met passwords is een manier, maar volgens Janz ,,zo lek als een mandje.” Daarom heeft Janz enkele tientallen studenten als proef thuis een chipkaartlezer gegeven, waarin zij hun pasje in moeten voeren wanneer ze het universitaire netwerk willen betreden. ,,Een hele nette manier van beveiligen”, volgens Janz, waarmee op de lange termijn op beveiligingskosten kan worden bezuinigd.
Maar naast netwerkbeveiliging heeft de kaart ook voor de student voordelen. Wellicht kan hij zich in de toekomst thuis opgeven voor tentamens en zijn cijfers opvragen. Ook de IBG-zuilen kunnen verdwijnen omdat studenten met hun eigen pc contact kunnen zoeken met de IB-Groep.
Volgens sommigen is het chipkaart-experiment in Groningen mislukt omdat slechts een deel van de studenten een kaart had. Janz is een tegengestelde mening toegedaan. ,,De RUG is te vroeg en te massaal begonnen. Je begint met tien studenten, dan tweehonderd, dan pas een paar duizend.”
Janz hoopt dat de chipcard na een jaar afwezigheid in september 1998 terug zal zijn in Groningen. ,,Uiteindelijk zal het er wel van komen. Over een aantal jaren weet je gewoon niet anders meer.”
Tot zover Groningen. Komend studiejaar krijgt ook iedere Delftse student een chipkaart. Haalt Delft zich zo geen Groningse problemen op de hals? Ir. N.P. de Koo van het Rekencentrum en voorzitter van de projectgroep ‘Delftse CampusCard’, denkt van niet. Net als zijn collega Janz is hij van mening dat de identificatiefunctie primair moet worden. De Koo verwacht niet dat de chipkaart in Delft een betaalfunctie krijgt. De TU kende in het verleden al een magneetkaart, die vanwege storings- en fraudegevoeligheid is afgevoerd.
Beveiliging van het universitaire netwerk en voorzieningen die niet voor derden bedoeld zijn, wordt de belangrijkste functie van de kaart. Ook De Koo streeft ernaar dat studenten uiteindelijk thuis een kastje krijgen waarin hij of zij de chipkaart moet invoeren alvorens in te kunnen loggen. Zo kan de student zich inschrijven voor tentamens, en persoonlijke gegevens inzien, ondermeer van de IB-Groep. De Koo hoopt dan ook dat de TU verschoond kan blijven van de IBG-zuilen.
Ook de nieuwe bibliotheek is ingericht op de chipkaart. Voor het lenen van boeken is geen aparte pas meer nodig. Daarnaast bestaat de mogelijkheid niet-bevoegden geen toegang te verlenen tot de terminals of specifieke databestanden.
De TU betaalt 11,50 gulden per jaar per student aan de stichting Studentenchipkaart. Dat is een stuk meer dan de kosten voor de huidige kaart. Het probleem van de lange vervangingstijd in geval van verlies, zal volgens De Koo naaralle waarschijnlijkheid volgend jaar ook verdwenen zijn. De stichting heeft beloofd dat de ongelukkige binnen 48 uur over een nieuwe kaart kan beschikken.
Toch resteert de vraag hoe zinvol de chipkaart is. Een aantal toepassingen – zoals het lenen van boeken – is ook mogelijk met behulp van een simpele barcode. Daarnaast zal de beveiliging van een aantal faciliteiten inderdaad verbeteren, maar waterdicht wordt het niet. Of je nou – zoals vroeger – het password van vriend of vriendin leent, of – zoals in de toekomst – de pas met pincode. Zonder veel problemen kun je gebruik maken van faciliteiten waar je officieel geen recht op hebt.
foto’s: Elmer Spaargaren
Komend studiejaar krijgt iedere Delftse student in plaats van de huidige collegekaart een chipkaart. De functies van de kaart staan nog niet vast, maar centraal staat een betere identificatie. De Rijksuniversiteit Groningen experimenteert al twee jaar met de chip. In die tijd ging er zo veel mis, dat onlangs besloten is de kaart af te schaffen. Wat ging er fout in Groningen, en waarom denkt de TU dat het in Delft wel goed zal gaan? Op bezoek bij boze Groningse studenten.
Groningen: hoofdstad van het Noorden. Martinitoren voor de oudere generatie, tegenwoordig vooral beroemd en berucht vanwege het Groninger Museum. Hoofdkwartier van KPN, maar voor studerend Nederland is Groningen synoniem voor het waterhoofd dat regelmatig van naam verandert, en tegenwoordig als IB-Groep door het leven gaat.
Dit laatste feit is voor de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) niet onbelangrijk. Het zal geen toeval zijn dat de RUG twee jaar geleden werd uitverkoren door een consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-Groep om als proeftuin te fungeren voor de studentenchipkaart. Namens het hbo deed de Hanzehogeschool, ook in de noordelijke hoofdstad gevestigd, mee aan de proef. De Universiteit Twente kreeg lucht van het revolutionaire plan (een dergelijke multi-functionele kaart bestond nog nergens ter wereld) en monsterde ook aan.
Zo kregen zevenduizend letteren- en rechtenstudenten aan de RUG, en de totale studentenpopulatie van de Hanzehogeschool en TU Twente in september 1995 de studentenchipkaart: een collegekaart met een aantal extra functies. De RUG deed voornamelijk mee vanwege de betalingsfunctie. Studenten zouden met de kaart elektronisch kunnen betalen in kantines en bij kopieerapparaten, en zo zouden vele duizenden guldens per jaar aan de aanschaf van kleingeld kunnen worden bespaard.
Naast deze betalingsfunctie verscheen vrij snel een aantal zogenaamde IBG-zuilen op het toneel waarmee studenten hun gegevens bij de IB-Groep kunnen inzien en zonodig veranderingen kunnen doorgeven. De kaart biedt ook mogelijkheden voor elektronische identificatie. Een functie waar in eerste instantie slechts weinig toepassingen voor bedacht werden.
De theorie leek mooi, maar de praktijk had de nodige verrassingen in petto. De betalingsfunctie vereiste aanpassingen aan het kassasysteem in kantines. Omdat alledrie de pilot-instellingen een eigen kassaleverancier hadden, gingen deze leveranciers de technische uitdaging op eigen houtje aan. Problemen deden zich overal voor, maar in Twente en aan de Hanzehogeschool was het ergste leed vrij snel geleden.
Aan de RUG daarentegen bleek met het nieuwe betalingssysteem een doos van Pandora te zijn opengetrokken. De ene storing na de andere manifesteerde zich: saldi werden gewist, kaarten opgegeten, het systeem ging plat wanneer een student niet voldoende geld op zijn kaart had om zijn kroketje te kunnen betalen, en er bleek een zogenaamde spookkaart in omloop waarmee onbeperkt kosteloos gegeten kan worden (deze kaart circuleert nog steeds).
Ergernissen alom en boze studenten in overvloed. De studenten keerden de chip alras massaal de rug toe. Ook andere functies, zoals het bekijken van de eigen gegevens via de IBG-zuil, konden zich niet in veel populariteit verheugen. Niet in de laatste plaats omdat de apparaten meestentijds buiten werking waren.
Zinloos
Sinds november vorig jaar (bijna anderhalf jaar na introductie) werkt het betalen met de chipkaart eindelijk naar behoren. Sinds kerst zijn ook de IBG-zuilen de meeste kinderziektes ontgroeid. Maar bij de houders van de chipkaart – de letteren- en rechtenstudenten – heeft de kaart een dermate slechte naam dat slechts een enkeling er nu gebruik van maakt. Daar komt bij dat de betaalfunctie van de chipkaart door de praktijk is achterhaald. Chipper en chipknip kunnen hetzelfde, maar hebben een veel breder bereik dan een paar universitaire kantines.
Onder aanvoering van de Studenten Fractie Groningen (aan de RUG zijn de beide studentenpartijen een aantal jaren geleden met succes gefuseerd) wist de universiteitsraad in februari het college van bestuur te overtuigen dat een derde jaar experimenteren met de kaart zinloos is. Vanaf september 1997 heeft iedere Groningse student weer een normale collegekaart met naam, pasfoto en barcode. En dat terwijl studenten aan zes andere universiteiten en een groot aantal hogescholen vanaf september juist voor het eerst kennis zullen maken met de chipkaart. Hebben de anderen niet willen leren van het Groningse voorbeeld, of haakt Groningen af op een moment dat juist alle kinderziektes uit de kaart zijn verdwenen?
Onverschillig
Het weer is prachtig op deze maandagmorgen begin maart. Voor het Harmoniegebouw in Groningen (thuisbasis van de faculteiten Rechten en Letteren) koesteren studenten zich met hun bekertje koffie in de prille lentezon. Rijen passeren binnen de kassa. Maar het chipkaart-apparaat blijft onbenut. Iedereen betaalt de cassière gewoon contant. ,,Jawel hoor, af en toe betaalt er wel eens iemand met die kaart”, vertelt de dame even later. Maar volgens cijfers van de universiteit betaalt slechts 6,7 procent van de houders met de chipkaart.
Het verdwijnen van de kaart laat ze onverschillig, de studenten die nu in de zon aan hun koffie nippen. Weinigen zeggen het erg te vinden dat ze in september weer met een gewone kaart op zak lopen. ,,Ik gebruik de chip nergens voor”, is het meest gehoorde commentaar. Het lenen van boeken in de bibliotheek met de collegekaart is een gemak dat de Groningse student al jaren kent. Maar hiervoor is geen chipnodig. Ook studenten met de gewone kaart is dit voorrecht gegund door middel van de barcode op hun collegekaart.
Een jaar geleden deed de chipkaart ook dienst als OV-jaarkaart. Over deze functie waren veel studenten wel enthousiast (minder ballast in de portemonnee). Maar sinds enige maanden is de OV-functie afgeschaft.
Naast het Harmoniegebouw is de chipkaart ook te gebruiken in de kantine van het Academiegebouw. Aan de muur hangen twee grijze apparaten waarmee de kaart opgeladen kan worden. De minimum inleg is 25 gulden. Volgens critici ook een reden dat de kaart mislukt is. Voor studenten zou deze drempel net iets te hoog zijn, temeer omdat vanwege de participatie van PTT-Telecom aan het project aan de kassa ook betaald kan worden met een telefoonkaart. Deze laatste heb je voor een tientje.
De toegang tot de apparaten wordt geblokkeerd door een groep converserende studenten. ,,Dat ding werkt nooit”, is het commentaar op de twee kasten. Slechts één meisje – lid van de faculteitsraad van Letteren – zegt regelmatig met haar chipkaart te betalen. ,,Dat ding werkt prima. Ik heb nooit problemen gehad.” Maar hoongelach is haar deel. ,,Zeg, word jij betaald door het college? Dat systeem is gewoon slecht.”
Barcode
De Studentenfractie stond twee jaar geleden niet onwelwillend tegenover het plan van de studentenchipkaart. Maar al vrij snel na de introductie keerde de partij zich tegen het beloofde wonder. ,,Tegen het principe van de chipkaart hebben we niets. Je moet je alleen afvragen wat je ermee wilt”, vertelt Erik van Buiten, u-raadslid namens de partij. ,,Heel veel zaken zoals het inschrijven voor tentamens of het lenen van bibliotheekboeken kan ook gewoon met behulp van de barcode en dus zonder die chip.”
Benni Leemhuis, vertegenwoordiger van de Studentenfractie in het Presidium: ,,Waarom heeft de universiteit een eigen kaart nodig? De redenering die je altijd hoort is: we moeten mee met de tijd. Maar misschien is dat ding wel helemaal niet zo nodig. Ik heb sterk de indruk dat de universiteit proeftuin is geweest voor de ontwikkeling van de chipknip, en er ook nog aan meebetaald heeft ook.”
Volgens Van Buiten is de overhaaste introductie van de chipkaart in september 1995 een belangrijke reden van het mislukken. ,,Ze zijn heel amateuristisch begonnen. Ze wisten niet eens precies wat ze wilden. Geen van de data waarop de verschillende functies van de kaart zouden werken, is gehaald. Wij geloven er niet meer in.”
Bij de hoofdingang van het Academiegebouw staat een van de twee beruchte IBG-zuilen die de universiteit rijk is. Een groen-blauwe kast met beeldscherm; door met de vinger het scherm aan te tippen kan de student opdrachten geven. Voor deze toepassing van de chipkaart hebben Van Buiten en Leemhuis geen goed woord over. Zelfs het faculteitsraad-meisje dat net zo enthousiast deed over de chipkaart, moet bekennen dat ze van de diensten van de IBG-zuil nog nooit gebruik gemaakt heeft. Het apparaat staat er al ruim anderhalf jaar, maar schijnt sinds kort pas enigszins te werken.
Leemhuis tikt zijn geheime cijfercode in. ‘Er wordt verbinding gezocht met de computer van de IB-Groep. Een ogenblikje geduldalstublieft’, antwoordt de zuil. Als het contact gemaakt is kan Leemhuis kiezen uit een aantal mogelijkheden zoals: studie gegevens inzien, brochures bestellen en adres wijzigen. De eerste optie leert Leemhuis dat hij geschiedenis studeert en wat hij per maand aan studiefinanciering ontvangt. Maar het apparaat legt ook uit hoe de tempobeurs werkt en stuurt op verzoek een folder toe. Allemaal tamelijk zinloos volgens de beide studentbestuurders. ,,Ze hadden ook gewoon een zuil met formulieren neer kunnen zetten.”
,,Die zuil wordt af en toe wel eens gebruikt”, vertelt de conciërge van het Academiegebouw. Maar het apparaat heeft zich door zijn problematische verleden de afkeer van het personeel op de hals gehaald. ,,Er zijn constant storingen. Pasjes die vastzitten. Dat ding moet hier weg.”
De meeste studenten kunnen de chipkaart dus missen als kiespijn. Drs. R.H.U. Niklewicz, medewerker van het Bureau en projectleider van de studentenchipkaart aan de RUG, is ook niet echt rouwig dat de kaart verdwijnt. ,,De kaart heeft geen extra functie meer, want de chip wordt nauwelijks gebruikt.”
Hoewel de Stichting Studentenchipkaart (het consortium van PTT-Telecom, IBM en de IB-groep) volgens Niklewicz tweederde van de kosten betaalt, is de universiteit met de chipkaart toch een stuk duurder uit dan met de gewone collegekaart. Deze laatste kost een gulden of vijf, de chipkaart ongeveer het viervoudige. Onder andere omdat de kaart uit veiligheidsoverwegingen niet over de post wordt toegestuurd, maar opgehaald moet worden bij het postkantoor. Niklewicz: ,,Als de prijs van de kaart gelijk was geweest, was er geen vuiltje aan de lucht geweest.”
Volgens Niklewicz kwam de chipkaart voor de RUG eigenlijk te vroeg. Twente, waar men redelijk positief is over de kaart, experimenteerde voordien al jaren met een magneetkaart. De aanloopproblemen waren in Twente vrij snel verholpen, terwijl in Groningen alles fout ging wat er fout kon gaan. Maar de belangrijkste reden dat Twentse studenten wel massaal met de chipkaart betalen is waarschijnlijk dat studenten duurder uit zijn wanneer ze zonder de kaart betalen. Een maatregel die de RUG nooit heeft durven nemen. Enerzijds omdat slechts een deel van de studenten over de kaart beschikt (in Twente heeft iedereen er één), anderzijds omdat de kaart voor een dergelijke maatregel wel goed moet functioneren. Klachten zijn er in Twente echter over de trage vervanging. Wie zijn chipkaart verliest, moet drie tot vier weken wachten voor hij een nieuwe krijgt. Bij de gewone collegekaart duurde dat een paar dagen.
Beveiliging
Hoewel de chipkaart van het Gronings toneel verdwijnt, heeft het cvb de deur niet helemaal dichtgeslagen. Wie wil mag verder experimenteren mits het geen klagende studenten oplevert. Drs. R.F. Janz, interim-directeur van het Rekencentrum van de RUG, wil doorgaan met het experiment. ,,Identificatie wordt de belangrijkste functie van de kaart in de toekomst. De betaalfunctie is links en rechts ingehaalddoor de PTT en de banken.”
Identificatie via de chipkaart heeft twee voordelen. De universiteit kan gemakkelijker personen weren die geen gebruik mogen maken van bepaalde faciliteiten en vanachter zijn of haar eigen bureau kan de student dingen regelen waarvoor hij nu naar de faculteit moet.
Sinds enige maanden werkt Janz aan inbelvoorzieningen voor studenten. Maar hoe controleer je of degene die inlogt daadwerkelijk de persoon is voor wie hij zich uitgeeft. Beveiliging met passwords is een manier, maar volgens Janz ,,zo lek als een mandje.” Daarom heeft Janz enkele tientallen studenten als proef thuis een chipkaartlezer gegeven, waarin zij hun pasje in moeten voeren wanneer ze het universitaire netwerk willen betreden. ,,Een hele nette manier van beveiligen”, volgens Janz, waarmee op de lange termijn op beveiligingskosten kan worden bezuinigd.
Maar naast netwerkbeveiliging heeft de kaart ook voor de student voordelen. Wellicht kan hij zich in de toekomst thuis opgeven voor tentamens en zijn cijfers opvragen. Ook de IBG-zuilen kunnen verdwijnen omdat studenten met hun eigen pc contact kunnen zoeken met de IB-Groep.
Volgens sommigen is het chipkaart-experiment in Groningen mislukt omdat slechts een deel van de studenten een kaart had. Janz is een tegengestelde mening toegedaan. ,,De RUG is te vroeg en te massaal begonnen. Je begint met tien studenten, dan tweehonderd, dan pas een paar duizend.”
Janz hoopt dat de chipcard na een jaar afwezigheid in september 1998 terug zal zijn in Groningen. ,,Uiteindelijk zal het er wel van komen. Over een aantal jaren weet je gewoon niet anders meer.”
Tot zover Groningen. Komend studiejaar krijgt ook iedere Delftse student een chipkaart. Haalt Delft zich zo geen Groningse problemen op de hals? Ir. N.P. de Koo van het Rekencentrum en voorzitter van de projectgroep ‘Delftse CampusCard’, denkt van niet. Net als zijn collega Janz is hij van mening dat de identificatiefunctie primair moet worden. De Koo verwacht niet dat de chipkaart in Delft een betaalfunctie krijgt. De TU kende in het verleden al een magneetkaart, die vanwege storings- en fraudegevoeligheid is afgevoerd.
Beveiliging van het universitaire netwerk en voorzieningen die niet voor derden bedoeld zijn, wordt de belangrijkste functie van de kaart. Ook De Koo streeft ernaar dat studenten uiteindelijk thuis een kastje krijgen waarin hij of zij de chipkaart moet invoeren alvorens in te kunnen loggen. Zo kan de student zich inschrijven voor tentamens, en persoonlijke gegevens inzien, ondermeer van de IB-Groep. De Koo hoopt dan ook dat de TU verschoond kan blijven van de IBG-zuilen.
Ook de nieuwe bibliotheek is ingericht op de chipkaart. Voor het lenen van boeken is geen aparte pas meer nodig. Daarnaast bestaat de mogelijkheid niet-bevoegden geen toegang te verlenen tot de terminals of specifieke databestanden.
De TU betaalt 11,50 gulden per jaar per student aan de stichting Studentenchipkaart. Dat is een stuk meer dan de kosten voor de huidige kaart. Het probleem van de lange vervangingstijd in geval van verlies, zal volgens De Koo naaralle waarschijnlijkheid volgend jaar ook verdwenen zijn. De stichting heeft beloofd dat de ongelukkige binnen 48 uur over een nieuwe kaart kan beschikken.
Toch resteert de vraag hoe zinvol de chipkaart is. Een aantal toepassingen – zoals het lenen van boeken – is ook mogelijk met behulp van een simpele barcode. Daarnaast zal de beveiliging van een aantal faciliteiten inderdaad verbeteren, maar waterdicht wordt het niet. Of je nou – zoals vroeger – het password van vriend of vriendin leent, of – zoals in de toekomst – de pas met pincode. Zonder veel problemen kun je gebruik maken van faciliteiten waar je officieel geen recht op hebt.
foto’s: Elmer Spaargaren
Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?
delta@tudelft.nl
Comments are closed.