Onderwijs

Kijken naar de Drentse bodem via internet

De geofoons om mee naar de bodem te luisteren, worden deze week in Drenthe geplant voor het Lofarproject. Onderzoeksleider Guy Drijkoningen van technische aardwetenschappen vertelt vanaf de hei hoe dit in zijn werk gaat.

Is het nog gelukt om het miljoenengaatje voor Lofar te dichten?

“Nee, we zijn met een afgeslankte versie gestart. Aanvankelijk wilde ik een arm van geofoons tot in Limburg planten. Dat is interessant, omdat daar een actieve breuklijn loopt die af en toe aardbevingen veroorzaakt. We beginnen nu eerst met armen van 25 kilometer lang, met het veld hier in Exloo als begin. Misschien kunnen we als Lofar een Europees project wordt alsnog tot in Duitsland of België geofoons planten.”

Kan een Drents schaap ook geofoons tegenkomen tijdens het grazen?

“Nee. Ze worden op vijf meter diepte, beneden de grondwaterspiegel geplant. Daar heb je minder last van omgevingsruis, zo hebben we met eerdere tests gemeten. Met een spuitlans worden ze in de grond gebracht en een twintig ton zware machine met rupsbanden stampt de grond aan. De geofoons hebben een speciale raketvorm, zodat ze rechtop gaan staan in een gat, en je kunt ze makkelijk inbrengen. We hebben ze zelf ontwikkeld met een geotechnisch bedrijf. We kunnen er verschillende soorten golven mee opvangen.”

Wat wilt u hiermee meten?

“Deze geofoons kunnen zowel drukgolven als horizontale schuifgolven registreren. Hoe meer verschillende golfsoorten je meet, hoe zekerder je weet wat voor soort gesteente zich in de ondergrond bevindt.

We hebben als eerste doel op meer dan vijf kilometer diepte in de aarde te kijken. Daarnaast willen kijken of we met dit veld van geofoons over een lange termijn de ruis in de ondergrond kunnen opnemen. We kijken nu dus of deze methode werkt. En samen met het Knmi en TNO nemen we data op over hoe de ondergrond door de tijd verandert. Hierdoor kun je live bodemverandering door gaswinning meten.”

Hoe lang bent u nog in het veld?

“Deze week gaan de eerste 48 geofoons de grond in. Dan moeten we nog driehonderd meter kabels leggen naar de webserver, waar de telescoopantennes van Lofar ook aan gelinkt zijn. Ik verwacht dat in december alles goed ligt en werkt. Dan kunnen we gewoon via de computer in onze Delftse kamertjes zien wat er in Drenthe in de ondergrond gebeurt.”

www.lofar.org

Guy Drijkoningen

Is het nog gelukt om het miljoenengaatje voor Lofar te dichten?

“Nee, we zijn met een afgeslankte versie gestart. Aanvankelijk wilde ik een arm van geofoons tot in Limburg planten. Dat is interessant, omdat daar een actieve breuklijn loopt die af en toe aardbevingen veroorzaakt. We beginnen nu eerst met armen van 25 kilometer lang, met het veld hier in Exloo als begin. Misschien kunnen we als Lofar een Europees project wordt alsnog tot in Duitsland of België geofoons planten.”

Kan een Drents schaap ook geofoons tegenkomen tijdens het grazen?

“Nee. Ze worden op vijf meter diepte, beneden de grondwaterspiegel geplant. Daar heb je minder last van omgevingsruis, zo hebben we met eerdere tests gemeten. Met een spuitlans worden ze in de grond gebracht en een twintig ton zware machine met rupsbanden stampt de grond aan. De geofoons hebben een speciale raketvorm, zodat ze rechtop gaan staan in een gat, en je kunt ze makkelijk inbrengen. We hebben ze zelf ontwikkeld met een geotechnisch bedrijf. We kunnen er verschillende soorten golven mee opvangen.”

Wat wilt u hiermee meten?

“Deze geofoons kunnen zowel drukgolven als horizontale schuifgolven registreren. Hoe meer verschillende golfsoorten je meet, hoe zekerder je weet wat voor soort gesteente zich in de ondergrond bevindt.

We hebben als eerste doel op meer dan vijf kilometer diepte in de aarde te kijken. Daarnaast willen kijken of we met dit veld van geofoons over een lange termijn de ruis in de ondergrond kunnen opnemen. We kijken nu dus of deze methode werkt. En samen met het Knmi en TNO nemen we data op over hoe de ondergrond door de tijd verandert. Hierdoor kun je live bodemverandering door gaswinning meten.”

Hoe lang bent u nog in het veld?

“Deze week gaan de eerste 48 geofoons de grond in. Dan moeten we nog driehonderd meter kabels leggen naar de webserver, waar de telescoopantennes van Lofar ook aan gelinkt zijn. Ik verwacht dat in december alles goed ligt en werkt. Dan kunnen we gewoon via de computer in onze Delftse kamertjes zien wat er in Drenthe in de ondergrond gebeurt.”

www.lofar.org

Guy Drijkoningen

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.