Customize Consent Preferences

We use cookies to help you navigate efficiently and perform certain functions. You will find detailed information about all cookies under each consent category below.

The cookies that are categorized as "Necessary" are stored on your browser as they are essential for enabling the basic functionalities of the site. ... 

Always Active

Necessary cookies are required to enable the basic features of this site, such as providing secure log-in or adjusting your consent preferences. These cookies do not store any personally identifiable data.

No cookies to display.

Functional cookies help perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collecting feedback, and other third-party features.

No cookies to display.

Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics such as the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.

No cookies to display.

Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.

No cookies to display.

Advertisement cookies are used to provide visitors with customized advertisements based on the pages you visited previously and to analyze the effectiveness of the ad campaigns.

No cookies to display.

Onderwijs

TU-proffen willen eigen ‘mini-Grenoble’

Als het aan Delftse materiaalwetenschappers ligt, heeft de TU Delft in 2009 zijn eigen super-rontgenmicroscoop. Een ‘synchrotron’-microscoop doorstraalt materialen met zeer energierijke rontgenstraling.

Een ‘synchrotron’-microscoop doorstraalt materialen met zeer energierijke röntgenstraling. Uit de afbuiging van die straling, het diffractiepatroon, kan vervolgens zeer precies worden afgeleid hoe het onderzochte materiaal er van binnen in drie dimensies uitziet, tot op enkele microns nauwkeurig.

Wie nu van een synchrotronbundel gebruik wil maken, moet daarvoor naar een reuzenlaboratorium in het buitenland, zoals de European Synchrotron Radiation Facility (ESRF) in het Franse Grenoble. Maar inmiddels zijn in Japan en de Verenigde Staten ook miniversies in de maak. Die passen in een kleine kamer. De aanschaf daarvan zou Nederland fors op voorsprong kunnen zetten, meent onder meer materiaalonderzoeker prof.dr.ir. Leo Kestens (3mE). “We zouden de allereersten in Europa kunnen zijn die een tabletop synchrotron in gebruik nemen. Misschien plaatsen we zelfs de eerste commerciële order.”

De TU Delft en haar partneruniversiteiten kunnen de 3D-supermicroscoop goed gebruiken voor onderzoek naar bijvoorbeeld kristalgroei en materiaalbelasting en .vervorming bij zowel metalen als polymeren. Ook is de microscoop goed inzetbaar voor medisch onderzoek naar bijvoorbeeld kanker en farmaceutische stoffen. “Je kunt met deze techniek echt in een materiaal kruipen en er door zijn microstructuur rondwandelen”, zegt Kestens. “Dit belooft heel leuk te worden.”

De techniek zorgt al jaren voor spannende wetenschap. Afgelopen zomer gebruikten Britse paleontologen synchrotronstraling om versteende embryo’s van een half miljard jaar oud van binnen te bekijken. In Italië wierp de röntgenstraling nieuw licht op bepaalde fresco’s uit Pompeï en in Frankrijk gebruikten materiaalwetenschappers de synchrotron-faciliteit van ESRF om de eigenschappen te meten van een nieuw materiaal dat harder is dan diamant: opeengepakte koolstofstaafjes, ofwel ‘ACNR’.

Een stuurgroep van materiaalkundigen en toegepast-natuurkundigen is momenteel binnen en buiten de TU Delft aan het lobbyen voor de supermicroscoop. Onder meer prof.dr.ir. Tim van der Hagen, prof.dr.ir. Sybrand van der Zwaag, prof.dr.ir. Ad Verkooijen en prof.dr.ir. Stephen Picken maken zich hard voor het miljoenenproject. Behalve bedrijven als Corus, DSM en Philips hopen de Delftenaren onderzoeksgroepen van andere universiteiten voor zich te winnen. Een naam voor de faciliteit hebben de onderzoekers al: D*Light, ofwel Dutch tabletop synchrotron light source.

Om het 6 tot 10 miljoen euro dure apparaat te kunnen bekostigen, willen de materiaalkundigen onder meer een aanvraag indienen voor een zogeheten ‘NWO-groot’-subsidie, bedoeld voor ambitieuze onderzoeksfaciliteiten. Volgens NWO leert de ervaring dat ongeveer 40 tot 50 procent van de aanvragen wordt gehonoreerd. Als alles meezit, zouden de eerste metingen in de loop van 2009 kunnen plaatsvinden.

De eerste oriënterende stappen zijn inmiddels gezet. Zo hadden de onderzoekers vorige maand de Japanse hoogleraar prof. Hiromari Yamada op bezoek, die in Japan aan een mini-synchrotron werkt. Binnenkort staat een werkbezoek van de Amerikaanse mini-synchrotronkenner prof. Ron Ruth op het programma. En voor de openingsplechtigheid van de net verhuisde afdeling materiaalwetenschappen, op 14 december, komt vanuit Denemarken dr. Dorte Juul Jensen over, eveneens expert op het gebied van synchrotronmicroscopie.

Uit de afbuiging van die straling, het diffractiepatroon, kan vervolgens zeer precies worden afgeleid hoe het onderzochte materiaal er van binnen in drie dimensies uitziet, tot op enkele microns nauwkeurig.



Wie nu van een synchrotronbundel gebruik wil maken, moet daarvoor naar een reuzenlaboratorium in het buitenland, zoals de European Synchrotron Radiation Facility (ESRF) in het Franse Grenoble. Maar inmiddels zijn in Japan en de Verenigde Staten ook miniversies in de maak. Die passen in een kleine kamer. De aanschaf daarvan zou Nederland fors op voorsprong kunnen zetten, meent onder meer materiaalonderzoeker prof.dr.ir. Leo Kestens (3mE). “We zouden de allereersten in Europa kunnen zijn die een tabletop synchrotron in gebruik nemen. Misschien plaatsen we zelfs de eerste commerciële order.”



De TU Delft en haar partneruniversiteiten kunnen de 3D-supermicroscoop goed gebruiken voor onderzoek naar bijvoorbeeld kristalgroei en materiaalbelasting en .vervorming bij zowel metalen als polymeren. Ook is de microscoop goed inzetbaar voor medisch onderzoek naar bijvoorbeeld kanker en farmaceutische stoffen. “Je kunt met deze techniek echt in een materiaal kruipen en er door zijn microstructuur rondwandelen”, zegt Kestens. “Dit belooft heel leuk te worden.”



De techniek zorgt al jaren voor spannende wetenschap. Afgelopen zomer gebruikten Britse paleontologen synchrotronstraling om versteende embryo’s van een half miljard jaar oud van binnen te bekijken. In Italië wierp de röntgenstraling nieuw licht op bepaalde fresco’s uit Pompeï en in Frankrijk gebruikten materiaalwetenschappers de synchrotron-faciliteit van ESRF om de eigenschappen te meten van een nieuw materiaal dat harder is dan diamant: opeengepakte koolstofstaafjes, ofwel ‘ACNR’.



Een stuurgroep van materiaalkundigen en toegepast-natuurkundigen is momenteel binnen en buiten de TU Delft aan het lobbyen voor de supermicroscoop. Onder meer prof.dr.ir. Tim van der Hagen, prof.dr.ir. Sybrand van der Zwaag, prof.dr.ir. Ad Verkooijen en prof.dr.ir. Stephen Picken maken zich hard voor het miljoenenproject. Behalve bedrijven als Corus, DSM en Philips hopen de Delftenaren onderzoeksgroepen van andere universiteiten voor zich te winnen. Een naam voor de faciliteit hebben de onderzoekers al: D*Light, ofwel Dutch tabletop synchrotron light source.



Om het 6 tot 10 miljoen euro dure apparaat te kunnen bekostigen, willen de materiaalkundigen onder meer een aanvraag indienen voor een zogeheten ‘NWO-groot’-subsidie, bedoeld voor ambitieuze onderzoeksfaciliteiten. Volgens NWO leert de ervaring dat ongeveer 40 tot 50 procent van de aanvragen wordt gehonoreerd. Als alles meezit, zouden de eerste metingen in de loop van 2009 kunnen plaatsvinden.



De eerste oriënterende stappen zijn inmiddels gezet. Zo hadden de onderzoekers vorige maand de Japanse hoogleraar prof. Hiromari Yamada op bezoek, die in Japan aan een mini-synchrotron werkt. Binnenkort staat een werkbezoek van de Amerikaanse mini-synchrotronkenner prof. Ron Ruth op het programma. En voor de openingsplechtigheid van de net verhuisde afdeling materiaalwetenschappen, op 14 december, komt vanuit Denemarken dr. Dorte Juul Jensen over, eveneens expert op het gebied van synchrotronmicroscopie.


 

Redacteur Redactie

Heb je een vraag of opmerking over dit artikel?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.