Crisis

Tenzij men zichzelf diep verstopt in een laboratorium of wegduikt achter de boekenkast. Maar ook dan zal men de financiële crisis niet ontlopen, omdat die zonder twijfel gevolgen heeft voor de omvang van het financiële belang dat de overheid hecht aan wetenschappelijke arbeid.
Nu is een crisis op zijn tijd niet slecht. De zeepbel kan niet te lang gespannen staan en hoogmoed moet op gezette tijden ten val komen, anders hebben brutale mensen binnenkort de gehele wereld. Een crisis disciplineert. Het zet iedereen weer met beide benen op de grond, en sommige daaronder. Een crisis brengt ook herinneringen met zich mee. Ik denk terug aan de dotcom-crisis van 2001. Toen waren de slachtoffers de meest basale principes van de bedrijfseconomie niet machtig: bedrijven die geen winst maken delven uiteindelijk het onderspit. Alle hoop is goed, maar iedere verwachting moet uiteindelijk wel ingelost worden. Deze keer zijn het de domoren die niet snappen dat een beloofde hogere opbrengst altijd gepaard gaat met een hoger risico. IJslanders zijn verre familie van de Noormannen, dus een invasie van spaaraanbiedingen met een rente die significant hoger is dan de marktrente had met een gezonde dosis scepsis ontvangen moeten worden. Maar heb geen medelijden. Diegene die meer dan honderdduizend euro heeft staan op een IJslandse spaarrekening kan vast een financieel potje breken en zal hoogstwaarschijnlijk aan risicospreiding doen. En dan de stumpers die een beleggingshypotheek hebben en nu hun rendementen zien kelderen en angstig uitkijken naar het moment dat de banken hen vriendelijk doch dringend vragen om even ‘bij te storten’. Doet hen misschien denken aan hun studententijd toen ze ook geregeld werd gevraagd om de ‘bierpot’ bij te vullen tenzij ze weer een overheerlijk glas water wilde hebben. Voor de zoveelste keer: de beurs is het enige casino ter wereld dat om negen uur ’s ochtends open gaat. En goed beleggen is niet aandelen kopen van fondsen waarvan je zelf verwacht dat die gaan stijgen, maar van fondsen waarvan anderen een stijging verwachten. John Maynard Keynes zag succesvol beleggen als het raden van de uitslag van een miss-verkiezing. Zelf val ik op volslanke negerinnen maar ik besef donders goed dat het schriele blondje altijd wint.
Het stomste wat we nu kunnen doen is stoppen met consumeren en investeren. Geld moet rollen. Maakt niet uit waarheen. Het deed me daarom goed te lezen dat het WRR-rapport ‘Innovatie vernieuwd’ tegen het kabinetsbeleid in adviseert om de eerste geldstroom weer te laten groeien ten koste van de tweede geldstroom. Ik hoop dat het cvb zich ook anti-cyclisch opstelt en de uitgaven aan salarissen en onderzoeksinvesteringen op peil houdt. Doen we dat niet dan is het aanbreken van een nieuwe crisis een kwestie van weinig tijd. Nu is het moment om te zaaien: aandelen Shell, Philips en ABN Amro kopen, aio’s aannemen, tijdelijke contracten permanent maken, een te dure faculteit Bouwkunde bouwen. Immers, van iedere tegenslag wordt een mens sterker, onkruid vergaat niet en op verkoolde puinhopen worden de mooiste paleizen gebouwd.
Ik verlang naar een koude winter. 

Patrick van der Duin is toekomstonderzoeker bij de sectie technology, strategy and entrepeneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management.