Kansen in de crisis

De term Green New Deal werd midden vorig jaar geïntroduceerd door de Britse denktank New Economics Forum als strategie om de drievoudige bedreiging van kredietcrisis, klimaatcrisis en de naderende oliecrisis het hoofd te bieden door overheidsinvesteringen in energiebesparing en stimulering van duurzame energie. President Obama maakte het tot een speerpunt van zijn beleid en stelde investeringen van tientallen miljarden dollars in het vooruitzicht.
Ook in Nederland klinkt de term steeds vaker. Femke Halsema (GroenLinks) bracht het afgelopen december ter sprake bij een debat over de kredietcrisis. En afgelopen woensdag besprak PvdA-fractievoorzitter Mariëtte Hamer het plan in de aula van de TU Delft met vertegenwoordigers van Nuon, FNV, TU, projectontwikkelaarsvereniging Neprom en het groene energieconcern Econcern.
De focus van groene overheidsinvesteringen lijkt zich te richten op gebouwen. Het nationale energieverbruik is in ongeveer gelijke delen verdeeld over transport, industrie en gebouwen. Woningen nemen daarvan tweederde voor hun rekening en scholen, overheidsgebouwen en kantoren een derde. Energieverbruik door woningen omvat dus ongeveer twintig procent van het nationale energiebudget en is daarmee een factor van betekenis. Omdat jaarlijks slechts een procent van de bestaande voorraad huizen bijgebouwd wordt, ligt de grootste winst in bestaande woningen.
In Cambridge, Massachusetts, de vestigingsplaats van het MIT, werd in 2007 een campagne gestart waar Nederland een voorbeeld aan kan nemen. De gemeente stelde een op maat gesneden energiebesparingsprogramma van zeventig miljoen dollar ter beschikking – omgerekend zou dat voor heel Nederland dertien miljard euro zijn. Energieconsulenten gaan in een zeven jaar durend programma van deur tot deur om de grootste energieverspillingen in kaart te brengen. Huiseigenaren krijgen leningen met lage rente (of zelfs rentevrij) aangeboden om maatregelen te treffen, variërend van vervanging van gloeilampen door spaarlampen tot dakisolaties en efficiëntere verwarming- en koelingsystemen. Met 23 duizend gebouwen is er per huis gemiddeld drieduizend dollar ter beschikking. Het geld wordt ter beschikking gesteld door een investeringsbank. De gemeente hoopt ook op een bijdrage van het plaatselijke elektriciteitsbedrijf omdat de beoogde tien procent reductie in stroomafname investeringen in extra centrales voorkomt.
Investeringen in energiebesparende maatregelen verdienen zichzelf terug. De Boston Globe noemt het voorbeeld van iemand die 1.100 dollar investeert in isolatie en een betere airconditioner en daarmee 250 dollar per jaar bespaart op zijn energierekening. Afhankelijk van de maatregel is de terugverdientijd vijf tot tien jaar. Aanvankelijk ontvangt iemand een derde van de energiebesparing zelf totdat de lening is afbetaald, daarna is de hele (energie)winst voor hem.
Dat investeren in duurzame energie banen oplevert is de afgelopen jaren in Duitsland bewezen, waar het zogenaamde Erneuerbare Energien Gesetz met subsidies op groene stroom een indrukwekkende groene sector heeft doen opbloeien. Volgens een rapport van de Deutsche Bank leveren investeringen in duurzame energie twee tot vier maal meer banen op dan in andere sectoren. In totaal zijn er 200 duizend nieuwe banen bijgekomen, schat het Duitse ministerie van milieu.
Wat staat Nederland, dat inmiddels internationaal wordt aangesproken op ontoereikende actie om zijn klimaatambities waar te maken, nog in de weg om een Green Deal te beginnen? Minister Bos zou de semi-genationaliseerde banken kunnen dwingen om duurzame leningen te verstrekken. Daarmee kunnen mensen aan de slag om woningen te isoleren, kozijnen te vervangen of wat maar nodig is. Bouwvakkers die afvloeien vanwege afgeblazen nieuwbouwprojecten kunnen weer aan het werk, en de CO2-emissie daalt.
Ook ligt er een mooie taak voor de TU Delft: onderzoekinstituut OTB en de faculteit Bouwkunde zijn al gestart met hun onderzoeksprogramma Woningkwaliteit 2020. Daarnaast kunnen we – op praktisch niveau – studenten bijscholen tot energieconsulent om, in navolging van Cambridge, van deur tot deur te gaan.
Het is tijd voor keuzes: gaan we met geleend geld de oude economie reanimeren, of investeren we in isolatie van woningen, windparken, aardwarmte, ov-infrastructuur en andere zaken die helpen ons land op een meer duurzame koers te krijgen?

Ir. Jos Wassink is wetenschapsredacteur van Delta/Delft Integraal en auteur van het boek ‘Energierevolutie (Veen Magazines, 2007)

Maandag 11 maart

* Assessment of 3-D seismic acquisition geometries by focal beam analysis. Promotie van ir. A.W.F. Volker. Promotoren: prof.dr.ir. A.J. Berkhout en prof.dr.ir. G. Blacquière. Plaats: Aula TU, Mekelweg 5, Delft, 10.30 uur.

* Integrated optics for microwave phased-array antennas. Promotie van drs. J. Stulemeijer. Promotoren: prof.dr.ir. M.K. Smit en prof.dr.ir. H. Blok. Plaats: Aula TU, Mekelweg 5, Delft, 13.30 uur.

Dinsdag 12 maart

* Informagic 2002. Lustrumsymposium georganiseerd door W.I.S.V. Christiaan Huygens. Plaats: Aula TU, Mekelweg 5, Delft, 9.00 uur. Inl. 015-2782532.

Donderdag 14 maart

* Het voorgekookt bestaan. Vermeerlezing door H.J.A. Hofland. Plaats: Stedelijk Museum Het Prinsenhof te Delft, 20.00 uur. Inl. 015-2788213.

Gegevens voor deze rubriek kunt u doorgeven via e-mail: delta@tudelft.nl