PvdA’er Heemskerk heeft zwak voor ondernemers

Even gloorde er bij de ongeveer vijftig belangstellenden hoop op een verhit debat, maar nog voor hij de confrontatie aanging met technostarters en studenten, haalde Heemskerk de angel er al uit: “We zijn het denk ik redelijk eens.”

De vlam sloeg dan ook niet in de pan. Op pleidooien om technostarters en innovatieve technieken meer faciliteiten, minder lasten en meer ruimte te bieden moest Heemskerk soms passen, maar kon hij regelmatig ook aangeven dat EZ en het kabinet er concreet aan werken of al hebben gewerkt.

In zijn inleiding toonde de PvdA-staatssecretaris al lang een zwak voor ondernemers en ondernemerschap te hebben. Als economiestudent verbaasde het hem eind jaren 80/begin jaren 90 – ‘toen het ook moeilijk was om aan een baan te komen’- dat veruit de meeste studiegenoten per se bij multinationals en universiteiten wilden werken en maar heel weinigen kozen een eigen bedrijf.

“Heel raar”, meende hij, “want juist als je net afstudeert, ben je flexibel en heb je nog weinig kosten”. Daarom ziet hij ook in de huidige recessie grote kansen voor ontslagenen en afstudeerders om als zzp’er aan de slag te gaan. “Je bent efficiënt, flexibel en goedkoop.”

Hij onderkende dat het moeilijk is om als zelfstandige financiering te krijgen en benadrukte dat zijn ministerie op drie vlakken probeert de gang naar het ondernemerschap zo makkelijk mogelijk te maken. “Voor technostarters is geld een probleem. EZ helpt ze met geld en praktische steun.”

Daarnaast stelde hij dat de overheid doorgaat de regeldruk te verminderen. Het vorige kabinet heeft de regeldruk met 18 procent laten dalen en dit kabinet mikt op 25 procent. “Maar een ondernemer voelt dat niet zo. Ik maak het daarom graag concreet door goede voorbeelden te geven. Zo is er geen eerstedagsmelding meer voor nieuwe werknemers.”

In een adem meldde hij dat premier Balkenende onlangs met 62 voorstellen voor vermindering van regeldruk naar de Europese Commissie in Brussel is getogen.

Als derde pijler noemde hij de Groeiversneller, waarbij met kapitaal en coaching bedrijven na de start worden geholpen uit te groeien naar volwassen ondernemingen.

Om zijn gehoor nog iets meer te overtuigen, meldde Heemskerk dat het ook vanuit partij-ideologisch oogpunt logisch is dat hij zich druk maakt voor ondernemerschap. “Bedrijven bieden werkgelegenheid en dat is goed voor werknemers. Bedrijven leveren ook belastinggeld op en daar kunnen we dan weer leuke dingen mee doen voor de bevolking.”

Dat hij zich als PvdA’er in het verleden inzette voor microkredieten voor kleine onderneminkjes noemde hij ook logisch. “Want op eigen benen staan biedt mensen vrijheid, ruimte en kansen op ontplooiing.”

Heemskerks betoog over wat de overheid doet sloot nauw aan bij de inleidingen van de decanen van 3mE en L&R. Jacco Hoekstra van L&R houdt zijn studenten voor dat afstuderen een unieke kans is om in het ondernemerschap te stappen en dat de TU dergelijke starters steunt. “De faculteit L&R is hofleverancier van Yes!Delft en niet alleen wat betreft luchtvaart- en ruimtevaarttoepassingen.”

Volgens Marco Waas (3mE) moet er door de huidige financiële crisis veel veranderen en biedt dat ‘een enorme uitdaging’. De regio die met voorsprong uit de crisis komt, is volgens hem goed af. Juist daarom moeten de TU en TU’ers ondernemend actief zijn en blijven.

Hetzelfde geldt in zijn ogen vanwege de uitdagingen die er liggen op het vlak van energie, milieu, gezondheid en infrastructuur, ‘precies de vier thema’s van de TU’.

In de aansluitende discussie probeerde Jan van der Tempel, een van de mensen achter het hydraulische platform Ampelmann, het vuurtje meteen op te stoken met de suggestie de TU’s van het ministerie van onderwijs over te hevelen naar dat van Economische Zaken.

“De TU is beroemd om wat we uitvinden, bouwen, doen. Maar dat doet het bij OCW niet best. Voor OCW moet het allemaal puur wetenschappelijk zijn, met publicaties in Science en zo.”

Heemskerk bluste het brandje met een visie waarin ruimte is voor denken en doen. “OCW moet waken over pure wetenschap. Wat er uit de ivoren toren komt, kan ineens heel relevant zijn. Tegelijk willen wij op EZ dat kennis die er is, wordt ontsloten en dat doen we met bijvoorbeeld de mkb-vouchers, waarmee ondernemers in het mkb voor innovaties kennis kunnen inkopen.”

Zo neutraliseerde hij ook de stelling dat er nu veel nadruk ligt op ‘de kenniseconomie’, maar dat er steeds minder geld zou gaan naar de ontwikkeling van kennis. “Publiek valt het mee, vooral de private R&D blijven nu achter.”

Hij benadrukte dat de overheid haar verantwoordelijkheid juist in de huidige crisis neemt door 200 miljoen euro uit te trekken om onderzoekers die bij het bedrijfsleven (tijdelijk) moeten afvloeien onder te brengen bij publieke instituten als universiteiten.

Op een zelfde manier pareerde hij pleidooien voor meer aandacht en steun voor starters en voor high techbedrijven die na hun start meer zouden groeien als de overheid met drang en dwang gebruik van innovatieve technologie zou stimuleren.

De overheid biedt volgens Heemskerk steun met mkb-winstvrijstelling en door zelf duurzaam in te kopen, al gaf hij toe dat het een ‘taai’ proces is om nieuwkomers bij de overheidsinkopen naar binnen te krijgen.

Hetzelfde speelt in zijn ogen als het gaat om de inzet van innovatieve technieken in bijvoorbeeld dijkmanagement. Bij overheid en consortia zijn, aldus de staatssecretaris beroepstrots en gevestigde belangen soms lastig te doorbreken. In de nieuwe aanbestedingswet wordt de inzet van innovatieve technieken volgens Heemskerk beter geregeld.”

Uiteindelijk is de wervingstekst van de website van het Delft School of Design (DSD) verwijderd, in afwachting van de juridische mogelijkheden.
Het tegen betaling promoveren bij de Delft School of Design, blijkt (voorlopig) niet te kunnen. Volgens de verwijderde wervingstekst op de website zou promotie de eerste twee jaar 10 duizend euro per jaar moeten kosten, om daarna – na toelating tot de laatste twee jaar – gratis te zijn. Hans Suijkerbuijk van de afdeling beleidscoördinatie en -ondersteuning legt uit wat het probleem is: “Als ze geld willen vragen, moeten ze meedoen aan een accreditatietraject, zodat ze een officiële kwaliteitsgarantie krijgen.” Zonder dit krijgen buitenlandse promovendi volgens Arie Graafland, DSD-directeur, van de immigratie- en naturalisatiedienst, geen verblijfsvergunning. “Het zijn geen mensen die met een beurs komen studeren en het zijn geen promovendi, dus het is onduidelijk wat ze dan wél zijn”, vertelt hij. 

“Het idee is nog steeds om volgend jaar september met deze opleiding te beginnen”, vertelt Graafland. “We hebben ook al een stuk of vijftien vooraanmeldingen. Het betreft trouwens uitsluitend buitenlandse studenten. Nederlandse studenten zijn hier niet voor te porren.”
Graafland benadrukt dat een constructie als deze in bijvoorbeeld Engeland en Amerika een stuk normaler is. “Daar is het bovendien nog een stukje duurder. Twintig- of dertigduizend dollar, of vijftien- tot twintigduizend pond per jaar zijn dan normale bedragen.”

Universiteitskoepel VSNU kwam opvallend genoeg juist deze week in een brief aan minister Plasterk met een voorstel om verschillende promotietrajecten mogelijk te maken, waaronder constructies die opleiding en onderzoek combineren en daardoor sterk lijken op het traject van DSD. Groot voordeel van zoiets is volgens Graafland de ‘commitment’ die beide partijen van tevoren tonen. Bovendien zorgt concurrentie met ‘gewone’ promotietrajecten voor een soort kwaliteitscontrole. Graafland wacht af wat de mogelijkheden nu precies zijn. “We zullen zien wat wel en niet kan.”