Koudetechniek

En als koelvloeistof wordt geen freon maar zwaveldioxide gebruikt: hartstikke giftig natuurlijk.”

Prof.ir. Henk van der Ree van de sectie Koudetechniek bij Werktuigbouw kijkt vol liefde naar de antieke koelkast. ,,Waarschijnlijk is dit de oudste nog werkende koelkast in Nederland. Hij is door General Electric in Amerika gemaakt tussen 1926 en 1935. In 1931 werd het éénmiljoenste exemplaar aangeboden aan Henry Ford.”

,,Om precies te zijn stamt hij uit 1933, dat stond op een klein schakelaartje aan de binnenkant”, weet Herman Broekhuizen, de man die na een tip de koelkast in 1980 bij een Brabantse boer uit de schuur haalde. ,,Hij zag er toen niet uit: onder de kippenmest, de deur hing scheef en de onderkant was weggerot, maar hij werkte nog. We kregen hem gratis mee. In de huidige staat is de waarde van deze koelkast nauwelijks in geld uit te drukken.”

Aan de hand van een paar foto’s laat Broekhuizen zien hoe hij de koelkast heeft opgeknapt: ,,Hij is opnieuw gelakt en her en der zijn voor de stevigheid wat schroefjes toegevoegd maar verder zijn alle onderdelen nog origineel.”

Bijzonder is dat het koelaggregaat met het compressorvat als een geheel op de kast is geplaatst: kast en koeling zijn twee aparte onderdelen. Van der Ree: ,,Je had in wezen gewoon een kast met een apart koelapparaat. Later verdwenen de pootjes en verhuisde het compressorvat naar beneden zodat de huisvrouw minder diep hoefde te bukken.”

De koelkast is op een fles cola na leeg. Bijzonder is de binnenafwerking van emaille en natuurlijk de handgreep waarmee de deur wordt geopend. Van der Ree: ,,Dezelfde sluiting als op de oude Bosch-koelkasten. Sinds 1958 zijn zulke sluitingen verboden. Van binnenuit zijn ze niet te openen. In het verleden is het voorgekomen dat kinderen stikten als ze zich in de koelkast verstopten tijdens het verstoppertje spelen.”

,,De grote bol bovenop is het compressorvat. De ribbels die rondom de bovenkant lopen vormen de condensor, tegenwoordig zit deze als zwart rooster aan de achterkant. En als koelvloeistof wordt geen freon maar zwaveldioxide gebruikt: hartstikke giftig natuurlijk.”

Prof.ir. Henk van der Ree van de sectie Koudetechniek bij Werktuigbouw kijkt vol liefde naar de antieke koelkast. ,,Waarschijnlijk is dit de oudste nog werkende koelkast in Nederland. Hij is door General Electric in Amerika gemaakt tussen 1926 en 1935. In 1931 werd het éénmiljoenste exemplaar aangeboden aan Henry Ford.”

,,Om precies te zijn stamt hij uit 1933, dat stond op een klein schakelaartje aan de binnenkant”, weet Herman Broekhuizen, de man die na een tip de koelkast in 1980 bij een Brabantse boer uit de schuur haalde. ,,Hij zag er toen niet uit: onder de kippenmest, de deur hing scheef en de onderkant was weggerot, maar hij werkte nog. We kregen hem gratis mee. In de huidige staat is de waarde van deze koelkast nauwelijks in geld uit te drukken.”

Aan de hand van een paar foto’s laat Broekhuizen zien hoe hij de koelkast heeft opgeknapt: ,,Hij is opnieuw gelakt en her en der zijn voor de stevigheid wat schroefjes toegevoegd maar verder zijn alle onderdelen nog origineel.”

Bijzonder is dat het koelaggregaat met het compressorvat als een geheel op de kast is geplaatst: kast en koeling zijn twee aparte onderdelen. Van der Ree: ,,Je had in wezen gewoon een kast met een apart koelapparaat. Later verdwenen de pootjes en verhuisde het compressorvat naar beneden zodat de huisvrouw minder diep hoefde te bukken.”

De koelkast is op een fles cola na leeg. Bijzonder is de binnenafwerking van emaille en natuurlijk de handgreep waarmee de deur wordt geopend. Van der Ree: ,,Dezelfde sluiting als op de oude Bosch-koelkasten. Sinds 1958 zijn zulke sluitingen verboden. Van binnenuit zijn ze niet te openen. In het verleden is het voorgekomen dat kinderen stikten als ze zich in de koelkast verstopten tijdens het verstoppertje spelen.”