Campus

Junkfood voor dolfijnen

Ontwerper en dierengek Willem Mees van der Bijl ontwikkelde een apparaat dat dolfijnen wegjaagt bij visnetten, de Dolphin Saver. Hiermee wordt dolfijnen een gruwelijke dood bespaard.

Van der Bijl lijkt een gelukkig mens, omdat hij zijn vak kan combineren met zijn liefde voor zoogdieren.

2

‘Wie wil helpen om dolfijnen te redden?’ IO-student Willem Mees van der Bijl zag in 1998 een poster met deze oproep op de TU hangen en was meteen verkocht. Hij ging praten met Floris Koumans, initiatiefnemer van het dolfijnenproject en directeur van het Delftse bedrijf Cuckoo Company. ,,Hij is visser geweest in Griekenland en zag daar veel dode dolfijnen die verstrikt waren geraakt in visnetten.” Geen tonijn, want tonijnvissers vangen bewust dolfijnen, omdat daaronder altijd veel tonijn zwemt. ,,En daar is natuurlijk niets tegen te doen.”

Eigenlijk was het een afstudeerproject, maar omdat Van der Bijl nog lang niet aan afstuderen toe was, mocht hij stage lopen bij het bedrijf. ,,Normaal gesproken duurt een stage drie maanden, ik heb er negen maanden gezeten.”

De opdracht was om een apparaat te maken dat dolfijnen weghoudt van de vaak kilometerslange drijfnetten. ,,Dolfijnen zoeken zo’n visnet expres op, ze zien het als een soort snacken door al die vissen die erin vast zitten”, zegt Van der Bijl. Elk jaar komen hierdoor duizenden dolfijnen op een gruwelijke manier om. De vissers lijden aanzienlijke schade door kapotte netten en verloren visvangst.

De enige mogelijkheid om de dolfijnen te redden, is om ze weg te houden bij de netten. Dat kan door middel van geluid. Net als vleermuizen ‘zien’ dolfijnen door middel van echolocatie. Ze zenden een bepaald geluid uit, waarmee ze zich oriënteren in het vaak troebele water. Een geluidssignaal van het apparaat verblindt de dolfijnen tijdelijk waardoor ze niets meer zien. ,,Het werkt als een soort felle zaklamp. Hierdoor worden de dieren ontmoedigd om in de buurt van het visnet te komen”, zegt Van der Bijl.

Hij deed onderzoek naar het geluidssignaal waar dolfijnen het best op reageerden. Dit signaal werd ingebouwd in een waterdicht apparaat dat aan de visnetten wordt vastgemaakt. Nadat het apparaat, dat Dolphin Saver werd genoemd, was getest in Griekenland, hield het project voor Van der Bijl op: hij ging weer verder met studeren.
Diepgang

Van jongs af aan had Van der Bijl twee grote interesses: biologie en productontwerpen. ,,Industrieel ontwerpen in Delft bleek een goede keus”, vertelt hij. ,,Ik ben ook op de academie in Eindhoven gaan kijken, maar daar ligt de nadruk meer op het pure ontwerpen. In Delft leer je meer dan alleen tekenen; de studie heeft meer diepgang. Het is minder het pure ontwerpen dan ik me op de middelbare school had voorgesteld.”

Van der Bijl studeerde in mei 2000 cum laude af op buitenspelmateriaal voor kinderen met en zonder een handicap. ,,Detrend is dat steeds meer gehandicapte kinderen thuis wonen. Schommels en klimrekken zijn voor hen niet toegankelijk. Ik heb gekeken wat voor mogelijkheden er zijn om gehandicapte en niet gehandicapte kinderen samen te laten spelen.”

Van der Bijl presenteerde zo veel ideeën, dat er uiteindelijk drie studenten op afstudeerden. ,,De visies werd ook door andere studenten gebruikt, maar werden niet officieel gekoppeld aan mijn project.”

Van der Bijl vond een baan als ontwerper bij ontwerpbureau Dok Medical in Amsterdam en verhuisde naar Haarlem, dicht bij Heemstede, waar hij opgroeide. ,,Ik houd namelijk niet van treinen.” Na ongeveer een jaar hing directeur Floris Koumans van Cuckoo Company aan de lijn om Van der Bijl terug te halen. Het dolfijnenproject werd erg groot, en Van der Bijl was nodig om het product verder te ontwikkelen.

Van der Bijl had er wel oren naar, want de baan bij Dok Medical bleek minder bij hem te passen dan verwacht. ,,Het onderwerp waar ik aan werkte deed ik samen met één man en die samenwerking lukte niet goed.” Toch heeft hij getwijfeld of hij terug wilde verhuizen naar Delft. Delft, de stad waar hij jaren had gestudeerd en gewoond, waar hij speelde bij de Delftse Komedie. ,,Maar als je er werkt, is Delft een heel ander soort stad”, vindt hij. Hij kocht een huisje in de binnenstad en fietst elke dag heen en weer naar het kantoor van Cuckoo Company aan de Kalfjeslaan.

Bij Cuckoo Company krijgt Van der Bijl de kans om zich met veel verschillende zaken bezig te houden. Zo maakte hij de folders en advertenties voor de Dolphin Saver voor de Griekse markt. ,,Iets helemaal uitzoeken, een visie erop bedenken en aan de hand daarvan een product ontwerpen, dat vind ik leuk om te doen”, zegt hij. ,,Ik houd van aparte producten, waarbij je nieuwe markten kunt aanboren.”

De Dolphin Saver is inmiddels ‘uitontwikkeld’ en verkoopt goed. Een collega van Van der Bijl, TU-alumnus Rick van Lent, is bezig om het project wereldwijd op de markt te zetten. Inmiddels werkt Van der Bijl aan het aanpassen van het signaal voor orka’s. ,,Orka’s vallen vislijnen aan, en daar worden vissers hopeloos van”, zegt hij. ,,Met het gevolg dat ze allerlei illegale oplossingen bedenken, zoals bommen gooien.”
Fitness

Zijn nieuwste project is de Tube Trainer, een buis die gebruikt wordt door fysiotherapeuten en sporters om bindweefsel sterker te maken. ,,Ergonomie en het menselijk lichaam fascineren me”, zegt Van der Bijl, die in zijn vrije tijd veel aan fitness doet. Toen een fysiotherapeut contact zocht met Cuckoo Company met een idee voor een product om spieren en bindweefsel te trainen, hapte Van der Bijl toe. ,,De man had een regenpijp gevuld met zand en die aan beide kanten dichtgeplakt.” Van der Bijl maakte er een produceerbaar en betrouwbaar product van.

Zijn Tube Trainer wordt inmiddels ook gebruikt door Olympische sporters, en voetballers van Feyenoord en Sparta. ,,De verkoop loopt als een trein.” Van der Bijl houdt zich nu ook bezig met het bedenken van oefeningen en geeft binnenkort een cursus aan fysiotherapeuten over de Tube Trainer. ,,Het is echt mijn kindje.Het is heerlijk om een project helemaal van begin tot eind te doen.”

De Dolphin Saver noch de Tube Trainer zijn door hem zelf bedacht. Zou hij niet liever een eigen idee uitwerken tot een product? ,,Natuurlijk ben ik voortdurend bezig met andermans uitvindingen, dat inspireert me ook”, zegt Van der Bijl. ,,Maar mijn vak is niet uitvinden, ik ben goed in het uitontwikkelen van deze vindingen tot volwaardige producten. Niet voor niets word je bij IO opgeleid tot ‘ingenieur in de productontwikkeling’. Op wetenschappelijk niveau begeleid je de uitvinders van idee tot vermarkting. Het leuke is dat je hierbij binnen dit proces natuurlijk zelf ook vindingen doet, op het gebied van techniek, maar ook op het gebied van ergonomie, vormgeving en marketing. Zo blijven er altijd dingen van jezelf in zitten.”

Plannen voor zijn verdere loopbaan heeft hij nog niet. ,,Het is geweldig om met een heleboel mensen in een team te werken. Wij werken hier met zijn twaalven, maar er zitten hier wel heel veel bv’s onder een dak. SaveWave is een aparte bv, en de TubeTrainer zit ook in eigen aparte bv. We willen graag klein en snel blijven. Natuurlijk lijkt het me leuk om ooit een keer voor mezelf te beginnen, maar nu nog niet. In een team heeft ieder zijn specialisme. Zo ben ik minder goed in ordersystemen en financiën. Dat kan ik nu makkelijk overlaten aan anderen die daar beter in zijn.”

www.savewave.net . .

www.tubetrainer.com . .

www.cuckoo.nl . .

Naam: Willem Mees van der Bijl

Leeftijd: 28 jaar

Studie: industrieel ontwerpen
Afstudeerjaar: 2000

Afstudeerrichting: productontwerpen praktijk
Woonplaats: Delft
Verliefd/verloofd/getrouwd: alleenstaand

Loopbaan: Ontwerper bij ontwerpbureau DOK Medical in Amsterdam (2000) en ontwerper bij Cuckoo Company in Delft (2001 % heden)

Ontwerper en dierengek Willem Mees van der Bijl ontwikkelde een apparaat dat dolfijnen wegjaagt bij visnetten, de Dolphin Saver. Hiermee wordt dolfijnen een gruwelijke dood bespaard. Van der Bijl lijkt een gelukkig mens, omdat hij zijn vak kan combineren met zijn liefde voor zoogdieren.

2

‘Wie wil helpen om dolfijnen te redden?’ IO-student Willem Mees van der Bijl zag in 1998 een poster met deze oproep op de TU hangen en was meteen verkocht. Hij ging praten met Floris Koumans, initiatiefnemer van het dolfijnenproject en directeur van het Delftse bedrijf Cuckoo Company. ,,Hij is visser geweest in Griekenland en zag daar veel dode dolfijnen die verstrikt waren geraakt in visnetten.” Geen tonijn, want tonijnvissers vangen bewust dolfijnen, omdat daaronder altijd veel tonijn zwemt. ,,En daar is natuurlijk niets tegen te doen.”

Eigenlijk was het een afstudeerproject, maar omdat Van der Bijl nog lang niet aan afstuderen toe was, mocht hij stage lopen bij het bedrijf. ,,Normaal gesproken duurt een stage drie maanden, ik heb er negen maanden gezeten.”

De opdracht was om een apparaat te maken dat dolfijnen weghoudt van de vaak kilometerslange drijfnetten. ,,Dolfijnen zoeken zo’n visnet expres op, ze zien het als een soort snacken door al die vissen die erin vast zitten”, zegt Van der Bijl. Elk jaar komen hierdoor duizenden dolfijnen op een gruwelijke manier om. De vissers lijden aanzienlijke schade door kapotte netten en verloren visvangst.

De enige mogelijkheid om de dolfijnen te redden, is om ze weg te houden bij de netten. Dat kan door middel van geluid. Net als vleermuizen ‘zien’ dolfijnen door middel van echolocatie. Ze zenden een bepaald geluid uit, waarmee ze zich oriënteren in het vaak troebele water. Een geluidssignaal van het apparaat verblindt de dolfijnen tijdelijk waardoor ze niets meer zien. ,,Het werkt als een soort felle zaklamp. Hierdoor worden de dieren ontmoedigd om in de buurt van het visnet te komen”, zegt Van der Bijl.

Hij deed onderzoek naar het geluidssignaal waar dolfijnen het best op reageerden. Dit signaal werd ingebouwd in een waterdicht apparaat dat aan de visnetten wordt vastgemaakt. Nadat het apparaat, dat Dolphin Saver werd genoemd, was getest in Griekenland, hield het project voor Van der Bijl op: hij ging weer verder met studeren.
Diepgang

Van jongs af aan had Van der Bijl twee grote interesses: biologie en productontwerpen. ,,Industrieel ontwerpen in Delft bleek een goede keus”, vertelt hij. ,,Ik ben ook op de academie in Eindhoven gaan kijken, maar daar ligt de nadruk meer op het pure ontwerpen. In Delft leer je meer dan alleen tekenen; de studie heeft meer diepgang. Het is minder het pure ontwerpen dan ik me op de middelbare school had voorgesteld.”

Van der Bijl studeerde in mei 2000 cum laude af op buitenspelmateriaal voor kinderen met en zonder een handicap. ,,Detrend is dat steeds meer gehandicapte kinderen thuis wonen. Schommels en klimrekken zijn voor hen niet toegankelijk. Ik heb gekeken wat voor mogelijkheden er zijn om gehandicapte en niet gehandicapte kinderen samen te laten spelen.”

Van der Bijl presenteerde zo veel ideeën, dat er uiteindelijk drie studenten op afstudeerden. ,,De visies werd ook door andere studenten gebruikt, maar werden niet officieel gekoppeld aan mijn project.”

Van der Bijl vond een baan als ontwerper bij ontwerpbureau Dok Medical in Amsterdam en verhuisde naar Haarlem, dicht bij Heemstede, waar hij opgroeide. ,,Ik houd namelijk niet van treinen.” Na ongeveer een jaar hing directeur Floris Koumans van Cuckoo Company aan de lijn om Van der Bijl terug te halen. Het dolfijnenproject werd erg groot, en Van der Bijl was nodig om het product verder te ontwikkelen.

Van der Bijl had er wel oren naar, want de baan bij Dok Medical bleek minder bij hem te passen dan verwacht. ,,Het onderwerp waar ik aan werkte deed ik samen met één man en die samenwerking lukte niet goed.” Toch heeft hij getwijfeld of hij terug wilde verhuizen naar Delft. Delft, de stad waar hij jaren had gestudeerd en gewoond, waar hij speelde bij de Delftse Komedie. ,,Maar als je er werkt, is Delft een heel ander soort stad”, vindt hij. Hij kocht een huisje in de binnenstad en fietst elke dag heen en weer naar het kantoor van Cuckoo Company aan de Kalfjeslaan.

Bij Cuckoo Company krijgt Van der Bijl de kans om zich met veel verschillende zaken bezig te houden. Zo maakte hij de folders en advertenties voor de Dolphin Saver voor de Griekse markt. ,,Iets helemaal uitzoeken, een visie erop bedenken en aan de hand daarvan een product ontwerpen, dat vind ik leuk om te doen”, zegt hij. ,,Ik houd van aparte producten, waarbij je nieuwe markten kunt aanboren.”

De Dolphin Saver is inmiddels ‘uitontwikkeld’ en verkoopt goed. Een collega van Van der Bijl, TU-alumnus Rick van Lent, is bezig om het project wereldwijd op de markt te zetten. Inmiddels werkt Van der Bijl aan het aanpassen van het signaal voor orka’s. ,,Orka’s vallen vislijnen aan, en daar worden vissers hopeloos van”, zegt hij. ,,Met het gevolg dat ze allerlei illegale oplossingen bedenken, zoals bommen gooien.”
Fitness

Zijn nieuwste project is de Tube Trainer, een buis die gebruikt wordt door fysiotherapeuten en sporters om bindweefsel sterker te maken. ,,Ergonomie en het menselijk lichaam fascineren me”, zegt Van der Bijl, die in zijn vrije tijd veel aan fitness doet. Toen een fysiotherapeut contact zocht met Cuckoo Company met een idee voor een product om spieren en bindweefsel te trainen, hapte Van der Bijl toe. ,,De man had een regenpijp gevuld met zand en die aan beide kanten dichtgeplakt.” Van der Bijl maakte er een produceerbaar en betrouwbaar product van.

Zijn Tube Trainer wordt inmiddels ook gebruikt door Olympische sporters, en voetballers van Feyenoord en Sparta. ,,De verkoop loopt als een trein.” Van der Bijl houdt zich nu ook bezig met het bedenken van oefeningen en geeft binnenkort een cursus aan fysiotherapeuten over de Tube Trainer. ,,Het is echt mijn kindje.Het is heerlijk om een project helemaal van begin tot eind te doen.”

De Dolphin Saver noch de Tube Trainer zijn door hem zelf bedacht. Zou hij niet liever een eigen idee uitwerken tot een product? ,,Natuurlijk ben ik voortdurend bezig met andermans uitvindingen, dat inspireert me ook”, zegt Van der Bijl. ,,Maar mijn vak is niet uitvinden, ik ben goed in het uitontwikkelen van deze vindingen tot volwaardige producten. Niet voor niets word je bij IO opgeleid tot ‘ingenieur in de productontwikkeling’. Op wetenschappelijk niveau begeleid je de uitvinders van idee tot vermarkting. Het leuke is dat je hierbij binnen dit proces natuurlijk zelf ook vindingen doet, op het gebied van techniek, maar ook op het gebied van ergonomie, vormgeving en marketing. Zo blijven er altijd dingen van jezelf in zitten.”

Plannen voor zijn verdere loopbaan heeft hij nog niet. ,,Het is geweldig om met een heleboel mensen in een team te werken. Wij werken hier met zijn twaalven, maar er zitten hier wel heel veel bv’s onder een dak. SaveWave is een aparte bv, en de TubeTrainer zit ook in eigen aparte bv. We willen graag klein en snel blijven. Natuurlijk lijkt het me leuk om ooit een keer voor mezelf te beginnen, maar nu nog niet. In een team heeft ieder zijn specialisme. Zo ben ik minder goed in ordersystemen en financiën. Dat kan ik nu makkelijk overlaten aan anderen die daar beter in zijn.”

www.savewave.net . .

www.tubetrainer.com . .

www.cuckoo.nl . .

Naam: Willem Mees van der Bijl

Leeftijd: 28 jaar

Studie: industrieel ontwerpen
Afstudeerjaar: 2000

Afstudeerrichting: productontwerpen praktijk
Woonplaats: Delft
Verliefd/verloofd/getrouwd: alleenstaand

Loopbaan: Ontwerper bij ontwerpbureau DOK Medical in Amsterdam (2000) en ontwerper bij Cuckoo Company in Delft (2001 % heden)

Editor Redactie

Do you have a question or comment about this article?

delta@tudelft.nl

Comments are closed.