Desgevraagd: Marsmissie van India

Driehonderd dagen zal de Mangalyaan onderweg zijn. Daarna zal de ruimtesonde meer dan zes maanden lang speuren naar methaan, mineralen en zware waterstofisotopen, in de hoop tekenen van leven te ontdekken. In verschillende media wordt de Marsmissie van India ambitieus genoemd. Is hij ook wetenschappelijk belangrijk?

“Dat valt mee. Ook ruimtevaartorganisaties ESA en Nasa bereiden nieuwe missies naar de rode planeet voor. Die zijn veel groter en duurder. Maar dat wil niet zeggen dat de Mangalyaan geen wetenschappelijk interessante dingen kan vinden”, zegt planeetonderzoeker Daphne Stam (L&R ) desgevraagd.

Wetenschappers zijn bijvoorbeeld in debat over de vraag of er methaan op Mars is. “Zowel op de planeet zelf als vanaf de grond is methaan gemeten. Maar een grote groep wetenschappers stelt dat er meetfouten zijn gemaakt. Daarom is het belangrijk dat ook de Mangalyaan dat onderzoekt.” Op aarde is methaan vooral afkomstig van levende organismen. Op Mars kan het ook op leven wijzen.

Vijf jaar geleden slaagde India er al in om naar de maan te gaan. Ze ontdekten destijds water in de bodem. “Dat was een geslaagde missie, Mars is een logische volgende stap.”

Maar eenvoudig is het niet. Alleen de Verenigde Staten, Europa en Rusland waren succesvol op de rode planeet. Meer dan de helft van de missies liep zelfs slecht af. Vooral het landen ging vaak mis. “De atmosfeer van Mars is ontzettend dun. Daardoor is het lastig om af te remmen. Bovendien zijn de grote stofstormen onvoorspelbaar. Het is ook een kleine planeet, waardoor het ingewikkeld is om in een goede baan te komen. Het is een risicoplaneet.”

Dat beaamt hoogleraar space engineering Boudewijn Ambrosius. Hij benadrukt dat het ruimtevaartuig tien maanden onderweg is en in een paar minuten moet landen of in de juiste baan komen. “Alle technologie moet goed werken: elk plofboutje dat niet goed functioneert, betekent een mislukte missie. Alles gebeurt ver weg en automatisch. Radiosignalen van en naar aarde doen er tientallen minuten over. Ingrijpen kan niet.”

De missie kost ‘slechts’ 54 miljoen euro. “Dat is heel goedkoop”, zegt Ambrosius. “Een Marsmissie van ESA of Nasa kost al snel honderden miljoenen. India is een lage-lonenland en kan met minder geld misschien hetzelfde doen.” Stam: “Het plan werd pas een jaar geleden goedgekeurd. Als dit India lukt, is dat zeer indrukwekkend.”

De missie is vooral bedoeld om technologie te demonstreren. “Als ze slagen laat India zien waar het toe in staat is. Er gaat veel nieuwe technologie mee, die ook gebruikt kan worden voor andere toepassingen. Bijvoorbeeld voor telecommunicatie of het verkleinen van instrumenten of de stroomvoorziening”, zegt Stam. Die kunnen vervolgens gebruikt worden voor satellieten, die het milieu analyseren en weersvoorspellingen doen. Of militair worden ingezet voor spionage.

Verschillende kranten melden een Aziatische ruimtestrijd. “Dat is ten dele waar”, zegt Ambrosius. “China is veel verder. Ze hebben al bemande vluchten uitgevoerd en veel meer budget. Ook Japan is belangrijk en Zuid-Korea is in opkomst.”