Amsterdam hoeft niet bang te zijn. Architect Afaina de Jong is geen beeldenstormer, die achteloos voorstelt de Oude Kerk tot de laatste steen af te breken en te vervangen door een wolkenkrabber in de vorm van een ijslolly.
Haar tentoonstelling The Building Speaks, over verleden en toekomst van dit oudste gebouw van Amsterdam, raakt wel een zenuw. Want rond de Oude Kerk, ooit het hart van het laatmiddeleeuwse, toen nog hardcore katholieke Amsterdam, klinkt anno 2015 weer gemor en tandengeknars.
Amsterdammers als Geert Mak tonen zich bezorgd over de koers die onder de huidige directeur Jacqueline Grandjean is ingeslagen. Artistieke experimenten, spraakmakende tentoonstellingen? Allemaal prachtig, meent Mak, maar niet in een gebouw dat zoveel eeuwen geschiedenis met zich meetorst. Juist in de Oude Kerk moet je de natrillingen van het verre verleden kunnen registreren. Dat vraagt om rust en stilte.
Elders valt de klacht te beluisteren dat de gerestaureerde Oude Kerk niet langer de ‘huiskamer van de buurt’ is. Waar ooit zwervers werden opgevangen, drentelen nu hippe kunstminnaars rond, klinkt het bitter. Botsende visies op Amsterdam, kortom, en die achtergrond maakt de tentoonstelling in het Amsterdamse architectuurcentrum ARCAM extra interessant.
Voor Afaina de Jong – afgestudeerd aan de faculteit Bouwkunde, waar ze tegenwoordig doceert – is de Oude Kerk een vertrouwde verschijning. Haar creatieve bureau Afarai kijkt uit op de noordzijde van het gebouw: een deftige dame die uittorent boven de rosse buurt.
360 graden panorama
The Building Speaks laat zien hoe die dame zich eeuwenlang bleef vernieuwen. Bouwstijlen tuimelen over elkaar heen, aangebouwde huisjes vormen een buffer tussen kerk en stad. Een 360 graden panorama stelt de bezoeker van de tentoonstelling de kerk eens van alle kanten te bekijken, wat in werkelijkheid niet zo eenvoudig is.
Natuurlijk gaan de Jong en haar medewerkers een stapje verder. Impliciet stelt Afarai de vraag: hebben de strenge regels rond Monumentenzorg niet als ongewenst resultaat dat we een beschermd gebouw verhinderen mee te veranderen met de tijd?
Nu in de Nederlandse architectuur het accent verschuift van nieuwbouw naar herbestemming zal die netelige vraag steeds vaker de kop opsteken. Behoedzaam probeert De Jong de bezoeker ervan te overtuigen dat er nieuw leven in de Oude Kerk schuilt. Met art prints, die nieuwe vormen en onverwachte kleuren over detailfoto’s van de Oude Kerk leggen. En een maquette toont objecten van glas, net buiten de kerkmuren geplaatst, die nieuwe ideeën over de toekomst van de Oude Kerk kunnen weerspiegelen. Of stomdronken toeristen.
The Building Speaks. Tot en met 22 november 2015 te zien in Arcam, Amsterdam. Toegang gratis. www.arcam.com
Comments are closed.