De eerste reacties op Mindlab: ‘Heftig, indrukwekkend, mooi en zorgelijk’

Translation in progress

“Heel heftig, maar ook echt mooi en belangrijk.” Theda Olsder staat na de voorstelling van Mindlab en de bijbehorende nagesprekken te praten met haar I&IC-collega Caroline Kohlmann. Olsder vervolgt: “Ik vond het heel erg dat ik niet heb gemerkt wat er allemaal speelde bij I&IC. Het maakt dat ik me wil inzetten voor sociale veiligheid.” Het sterkte haar om naar de voorstelling te komen, net als Kohlmann, die met een gemengde gevoelens naar buiten loopt: “Enerzijds maakt het me ongemakkelijk, anderzijds voel ik me nog meer aangemoedigd tot actie.”

De vrouwen waren maandagochtend twee van de zestig aanwezigen bij de eerste voorstelling van Mindlab. Deze toneelvoorstelling over sociale veiligheid in de academische wereld is gemaakt door Theatermakers Radio Kootwijk en wordt tot en met 22 november twaalf keer gespeeld voor TU-werknemers bij evenementenlocatie Lijm & Cultuur. Het doel: een collectieve ervaring bieden die ervoor kan zorgen dat het gesprek over sociale veiligheid na de voorstelling gevoerd blijft worden.

Het is niet de bedoeling dat de bezoekers direct na de voorstelling weer teruggaan naar hun werk: na afloop staan er naast een lunch tafels klaar om in kleine groepjes door te praten over de voorstelling, met hulp van vragenkaartjes en gespreksleiders. Mindlab moet onder je huid kruipen, vertelden de makers eerder aan Delta. “Alleen herkenbaarheid is niet genoeg. Het moet daaraan voorbijgaan. Het is onze bedoeling dat je het vóelt.”

Nieuwe zorgelijke inzichten

Dat lukt aardig, blijkt na afloop. I&IC-medewerker Kohlmann vond de voorstelling herkenbaar, zegt ze, en indrukwekkend. Het stuk laat zien hoe belangrijk het is om op je eigen onderbuik te vertrouwen, denkt ze. Subsidieadviseur Fleur Vermeulen loopt enigszins ‘bedrukt’ naar buiten; het stuk leverde haar ‘nieuwe zorgelijke inzichten’ op. “Het stuk laat zien dat mensen echt vastzitten in hun rol. Het is niet duidelijk wie ze helpt als er echt een groot probleem is.” Universitair docent Toeno van der Sar werd vooral ongemakkelijk van een bepaald personage in het stuk: “Het was moeilijk om te kijken naar iemand die zulk grensoverschrijdend gedrag vertoont.”

Eerder zei Oliver Sueur, interim-hoofd van het integrity office, tegen Delta dat het de bedoeling is dat minstens de helft van de TU-werknemers naar Mindlab gaat – in 2023 telde de TU Delft 8.356 medewerkers. Sueurs doel is nog ver weg; dinsdagochtend stond het aantal aanmeldingen op 593. Twee van de twaalf voorstellingen gingen niet door, omdat ze het minimum van dertig aanwezigen niet haalden. Het maximum aantal deelnemers per voorstelling is 80, met uitloop naar 110 bij grote vraag. In januari komt het toneelgezelschap terug voor een tweede reeks.

Toch is Daphne Goudsmit, zakelijk directeur van de theatergroep, blij met de opkomst. “Zeker als je bedenkt dat de communicatie pas vijf weken geleden op gang kwam.” Ook Haley Lancaster, projectleider Mindlab vanuit het integrity office, denkt dat het niet erg is dat niet alle stoelen gevuld zijn. “Een kleiner aantal past juist goed bij deze intieme setting.”

Rode draden

Het is de bedoeling dat Mindlab helpt om het collectieve gesprek over sociale veiligheid gaande te houden. Hoe denkt Lancaster dat te doen? Onder andere door goed naar de input vanuit de gesprekken te kijken, zegt zij. “Iedereen heeft zijn suggesties kunnen opschrijven. Daar halen we de rode draden uit en die koppelen we terug naar de organisatie. Het is ook een check: zijn we met de juiste dingen bezig?”

Mindlab is niet iets ‘kant-en-klaars en aantoonbaars’ om mee te pronken bij de Inspectie van het Onderwijs, zegt ze. “Het is de bedoeling dat het ons op een andere manier bewust laat worden van de problemen. En dat kan kunst op een andere manier. Het raakt je gevoel in plaats van je verstand.” Het is soms lastig om alsmaar ‘het gesprek’ te blijven voeren. “Ik heb heus gehoord dat mensen daar moe van worden. Iedereen wil dat het sociale veiligheidsprobleem is opgelost, maar voor cultuurverandering is een lange adem nodig.”

‘Deze keer zag ik nog meer kleine nuances en wakkerde het een nog dieper niveau van reflectie aan’

Just Herder, hoogleraar bij de faculteit Mechanical Engineering en hoofd van zijn afdeling, ziet de voorstelling voor de tweede keer. Als afdelingsleider was hij in april aanwezig bij de eerste voorstelling in de aula. Het raakt hem opnieuw. “Ik vond de eerste keer al heel mooi. Maar deze keer zag ik nog meer kleine nuances en wakkerde het stuk een nog dieper niveau van reflectie aan.”

College van bestuur

Hij is deze ochtend gespreksleider bij de nagesprekken, een rol waarvoor hij een speciale training volgde. Daarin viel hem iets op: “Ik hoorde vandaag mensen zeggen dat ze steun van bovenaf nodig hebben, met name van het college van bestuur (cvb). Zij vinden het essentieel dat de cvb-leden uitstralen dat ze er echt van overtuigd zijn dat sociale veiligheid heel belangrijk is.”

Dat heeft alles te maken met hun voorbeeldfunctie, denkt Herder. “Ik denk sowieso dat we ons daarvan in alle lagen van de organisatie te weinig van bewust zijn. Denk aan de promovendus die een afstudeerder begeleidt; ook die heeft een voorbeeldfunctie. Hoe we die invullen, sijpelt van hogeraf door. Dus is het een voorwaarde dat het helemaal bovenin bij het cvb al goed zit.”