Het feit dat iedereen met smartphones rondloopt en overal sporen achterlaat, zal onze samenleving volledig veranderen, betoogt Alex Pentland.
Als je denkt dat je een uniek persoon bent met een eigen goede smaak en een onafhankelijke wil, dan bezorgt Pentland je een onaangename verrassing. Ieder mens is namelijk aantoonbaar het product van de ideeën uit zijn omgeving. Mensen nemen die over in een proces van sociaal leren, waarbij ze goed kijken naar de meest succesvolle individuen in de groep, en hun gedrag imiteren.
Nu zijn deze denkbeelden niet nieuw in de sociologie. Nieuw is dat Pentland en zijn team aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) gedrag meetbaar maken. Keer op keer brengen ze de sociale interactie in groepen of bedrijven in kaart. Wie praat hoe lang met wie, hoeveel interactie hebben ze op sociale media enzovoort. Enkele weken later hebben ze terabytes aan data die laten zien hoe ideeën en opvattingen door een groep gevormd en gedeeld worden. Pentland noemt deze nieuwe data-gedreven gedragswetenschap ‘sociale fysica’, maar je kunt het ook numerieke sociologie noemen.
Ideeën vervullen een centrale rol in de sociale fysica. Zo zelfs dat Pentland cultuur, wetenschap en management op één hoop gooit. Het gaat er om een onweerstaanbaar verhaal over de werkelijkheid neer te zetten en dat te toetsen aan de realiteit.
Het genereren van voldoende nieuwe ideeën, een vlotte verspreiding en een goede selectie zijn van wezenlijk belang voor een gezonde en innovatieve samenleving. De basiselementen zijn eenvoudig (exploratie, onderlinge betrokkenheid, sociaal leren en meten van ideeënstromen), maar de achterliggende wiskunde en de hoeveelheid data worden al snel vrij indrukwekkend.
Pentland, behalve hoogleraar aan het MIT ook big-data expert bij het World Economic Forum en medeoprichter van tal van bedrijfjes, laat zien wat de uitkomsten van de sociale fysica betekenen voor de organisatie van groepen, bedrijven, steden en zelfs de samenleving in zijn geheel.
In plaats van te besturen op basis van veronderstellingen, betoogt Pentland, hebben of krijgen we de middelen om economisch verkeer, verspreiding van ziekten of het functioneren van de zorg real time te volgen. En bij te sturen. Proeven met open data uit Afrika (opendataforafrica.org) en Trento, Italië laten zien wat voor inzichten data verschaffen in alles van infrastructuur tot onderwijs en gezondheidszorg.
Alleen … het mag niet. Omdat de data beschermd zijn. Pentland vindt dat we daar eens vlot afspraken over moeten maken en zijn voorstel voor privacybeleid vormt de basis van de ontwerpregelgeving van zowel het WEF als de EU.
Het boek fascineert doordat het alles in een nieuw perspectief plaatst: van vriendschappen tot economisch beleid. Het boek irriteert ook. Door de educatieve toon en de vreemde beeldspraken (‘valkuilen omzeilen’). Bij mij won de nieuwsgierigheid het van de irritatie,
Alex Pentland, Sociale Big Data, opkomst van de data-gedreven samenleving, Maven publishing 2014, 328 bladzijden, 22 euro.
Comments are closed.