The prehistoric axes of Geistingen seem even more puzzling under the microscope, or so metal researcher Janneke
Nienhuis discovered.
Their cutting edges are sharp but show no traces of uses. Although socketed, they were never hafted. The hollow bronze axes of Geistingen, dating from the late bronze period (600 to 800 BC), present a true mystery to archaeologists. What were these objects used for?
“About 30 of them have been dug up in Flanders and the Netherlands,” says Janneke Nienhuis, who studied the bronze during her Master’s degree at the Centre for Archaeology, Art History and Science (Caas), a collaborative venture between TU Delft and Leiden University’s faculties of archaeology and art history.“Most of them were found near the town of Geistingen, hence their name.”
The material expert thouroughly examined the bronze in the hope of discovering how the Geistingen axes were made, which in turn might reveal something about their purpose. This spring she will publish her findings in the Journal of Archaeology in the Low Countries. The article however will probably only serve to deepen the mystery.
Nienhuis took samples from an axe from the Museum Het Valkhof in Nijmegen and from a specimen from the Gallo-Romeins Museum in Tongeren. Using optical and electron microscopy, she characterized the microstructures, and with X-Ray Fluorescence she determined their composition.
Both axes contain sulphur, lead and traces of iron, titanium, cobalt and zinc. There is probably no single ore in the world with which you can make an alloy with these characteristics. One would have had to mix different kinds of ores. Another possibility, which initially seems more plausible, is that the smiths made the materials by melting scrap or ingots that they had imported. Since no suitable ores for copper production were mined in the low countries, archaeologists believe this explanation makes more sense.
But Nienhuis doesn’t agree: “I found too many traces of sulphur, silver and lead. If the axes were made by (re-)melting scrap, you’d expect most of these traces to have dissipated in the slag. From an archaeological point of view it may seem strange, but I’m a proponent of the theory that the smiths used ores.” Needless to say, she adds, laughing, “this topic results in some very interesting discussions”.
Kom, noem eens wat bekende Delftenaren. Een klein rondje langs de redactie leverde een volstrekt willekeurig lijstje met namen als Francine Houben, Liesbeth van der Pol, Ben Ale, Wubbo Ockels, Han Vrijling, Jacob Fokkema, Wytze Patijn, Salomon Kroonenberg, Cees Dekker, Jo Coenen, Winy Maas, Alfred Kleinknecht en Bob Ursem. Met excuus aan alle niet-genoemden. Vanwaar deze exercitie? Er is onlangs een Biografisch Portaal geopend dat toegang geeft tot biografieën van ruim veertigduizend Nederlanders die ertoe hebben gedaan. Helaas vingen we met al onze bekende Delftenaren bot in de database. Het staat er niet met zoveel woorden, maar om opgenomen te worden in het Biografisch Portaal is aanmelding bij Petrus’ portaal een eerste vereiste. Kortom, alleen dode Delftenaren. Als eersten verschijnen dan in de categorie onderwijs & wetenschap de namen van jurist en schrijver Hugo de Groot en Anthony van Leeuwenhoek, die de microscoop uitvond. En van Simon Stevin (1548-1620) die samen met de vader van Hugo de Groot een valproef uitvoerde vanaf de Delftse Nieuwe Kerk met twee loden bollen van verschillend gewicht. Zo bewezen ze nog vóór Galilei dat, anders dan Aristoteles had beweerd, de valsnelheid niet afhankelijk is van de massa. Leuke proef, maar toen was er van een TU (opgericht in 1842) nog lang geen sprake. Wij willen natuurlijk bekende namen van de TU weten. Welnu, ook daarin voorziet het Biografisch Portaal. We noemen er een paar: natuurkundige Jan Burgers die in 1918 in Delft een stromingslaboratorium oprichtte dat nog steeds in gebruik is, maar die zelf pas weer opbloeide toen hij in Maryland een veel mooier lab kon inrichten. Of de vermaard veelzijdige Gerrit van Iterson die in 1907 hoogleraar werd in Delft en tien jaar later de Botanische Tuin stichtte, oorspronkelijk de Cultuurtuin voor Technische Gewassen. Ook Cornelis Lely (1954-1929) ontbreekt niet in de eregalerij. In 1875 behaalde hij in Delft de ingenieurstitel, in 1891 tekende hij de Afsluitdijk die pas enkele jaren na zijn dood voltooid werd. We kunnen nog stilstaan bij Nobelprijswinnaar scheikunde Jacobus van ’t Hoff (1852-1911) die het driejarig programma in Delft in twee jaar afrondde en vervolgens geen diploma kreeg, waarna hij vertrok. Een andere gemiste kans voor Delft is Nobelprijswinnaar Heike Kamerlingh Onnes (1853-1926) die in 1878 een aanstelling in Delft kreeg, maar vier jaar later een positie kreeg aangeboden in Leiden, waar hij in 1908 helium vloeibaar kreeg en in 1911 de supergeleiding ontdekte.
De biografieën op de site zijn gedegen, uitgebreid, van voetnoten voorzien ze en gaan een stuk verder dan Wikipedia. Van alle categorieën is onderwijs en wetenschap met 1169 lemma’s het grootst, op de voet gevolgd door kerk en godsdienst (997). Jammer alleen dat de adviesraad (dertien personen) geen leden van technische universiteiten kent.
Comments are closed.