Voormalig TU-student Bart liep als hoogbegaafde vast in het onderwijssysteem. Ontwikkelcentrum Digibende helpt hem de weg terug te vinden naar de universiteit.
Bart (rechts) en Filemon Wesselink (links). Filemon is nauw betrokken bij Digibende en is tijdens het interview aanwezig als steun voor Bart. (Foto's: Guus de Graaf / Digibende)
Na vier mislukte studies in Delft (industrieel ontwerpen), Leiden (sterrenkunde), Groningen (sterrenkunde) en opnieuw Delft (computer science engineering) komt Bart (26) in december 2020 thuis te zitten. Overprikkeld, gefrustreerd en teleurgesteld in een onderwijssysteem waar hij zich niet thuis voelt. Bart is hoogbegaafd en universiteiten kunnen hem niet voldoende ondersteunen. Hij dreigt tussen wal en schip te raken, tot hij in mei 2021 Digibende ontdekt.
- Digibende is een ontwikkelcentrum dat zich richt op jongeren van 12 tot 28 jaar met een sterke interesse in de digitale wereld, die onvoldoende aansluiting vinden binnen het onderwijs of nog niet klaar zijn voor de stap naar werk. Inmiddels zijn er vestigingen in Kelpen-Oler en Amstelveen. Binnenkort opent ook een locatie in Delft.
Via Digibende leert Bart hoe zijn ideale leeromgeving eruitziet. Hij hoopt in de toekomst zijn studieloopbaan te kunnen voortzetten. Om jongeren met soortgelijke problemen te motiveren om eerder hulp te zoeken, deelt hij zijn verhaal met Delta.
We spreken af bij Digibende in Amstelveen. In een rustige ruimte schuift behalve Bart ook Filemon Wesselink aan. Hij is nauw betrokken bij Digibende en is aanwezig als steun voor Bart, die het spannend vindt om zijn verhaal te delen.
Bang om zweverig of onsamenhangend over te komen, kiest hij zijn woorden zorgvuldig en denkt hij lang na voordat hij antwoord geeft.
Zombie
“Op de middelbare school was ik erg ingetogen”, vertelt Bart. “Klasgenoten zeiden wel eens dat ik er altijd stoned uitzag. Ik liep als een zombie door de gang, plofte in het lokaal neer op een stoel en viel in slaap.”
‘Ik plofte neer op een stoel en viel in slaap’
“Ik herinner het nog precies. Het begon tijdens een les biologie in 4 vwo, totdat ik uiteindelijk ieder uur van de dag mijn hoofd op tafel legde en in slaap viel.”
Het slapen was een symptoom, weet Bart nu. Hij viel niet in slaap omdat hij moe was, maar omdat wat er op dat moment gebeurde voor hem zo traumatiserend was, dat zijn lichaam besloot dat het beter was om er ‘maar even niet bij te zijn’.
Hij vindt het moeilijk om erover praten. “Ik had er op dat moment geen benul van dat slapen een fysieke reactie op trauma was.
Dat trauma is ontstaan omdat Bart gedurende een lange periode voortdurend stress en depressieve gedachten ervaarde. Hij voelde zich niet ‘gezien’ en vond geen aansluiting op school.
‘Mensen zoals Albert Einstein, toch?’
Die gevoelens kreeg hij voor het eerst toen hij zes jaar was – tenminste, dat is de eerste herinnering die hij eraan heeft. De stress en depressiviteit bleven jarenlang onopgemerkt en kwamen uiteindelijk fysiek tot uiting op de middelbare school. Want daar gaat het niet goed met Bart, iets dat ook zijn docent Grieks opvalt.
“Zij is hoogbegaafdheidsspecialist en riep me na een les bij zich. Ik was weer eens in slaap gevallen en verwachtte mijn excuses te moeten aanbieden. In plaats daarvan vroeg ze of ik wist wat hoogbegaafdheid was. ‘Mensen zoals Albert Einstein, toch?’, antwoordde ik.” En Bart dus. Al vindt hij het moeilijk om toe geven omdat het ‘zo verwaand klinkt’.
Frustratie
Na zijn eindexamen kiest Bart voor een studie industrieel ontwerpen aan de TU Delft, maar dat bleek een verkeerde keuze. “Ik wilde graag de technische kant met het creatieve combineren. Ik kwam er alleen snel achter dat ik helemaal niet creatief ben.” Hij stopt na het eerste semester en gaat studeren in Leiden.
‘Zodra het voor een cijfer is roept het bij mij weerstand op’
Bij de opleiding sterrenkunde leeft hij voor het eerst écht op in het onderwijs, maar moet hij ook voor het eerst écht zijn best doen om tentamens te halen. “Dat is het verwende van hoogbegaafden, dat zijn we niet gewend.”
Opnieuw zit zijn hoogbegaafdheid hem in de weg. “Werken voor een cijfer riep weerstand op. Het was zó frustrerend wanneer ik een paar dagen voor een examen mijn boek pakte en de stof niet tot me kon nemen. Dan kon ik mijn boek wel door de kamer smijten.”
De enige manier waarop het Bart toch lukt om voor tentamens te leren is om studeren zo lang mogelijk uit te stellen. “Zodat de druk het uiteindelijk won van de weerstand.” Het levert hem fysieke klachten op. “Ik had spierpijn in mijn armen, benen en nek.”
Studieadviseur
Op zoek naar ondersteuning klopt Bart verschillende keren aan bij studieadviseurs, maar waar hij ook komt, ze bieden hem het standaard hulppakket aan: huiswerkbegeleiding, study buddies of trainingen tegen tentamenvrees. Het zijn praktische oplossingen die Bart niet helpen. “Ik heb bijvoorbeeld geen tentamenvrees. Als ik plaatsneem in een tentamenzaal valt bij mij juist alle druk weg. Ik ben dan opgelucht dat ik niet meer hoef te leren.”
Een praatgroep voor hoogbegaafden waar de studieadviseur in Leiden hem op attendeert, noemt hij ‘nog het meest passende advies dat ik heb gekregen’.
Digibende
Als Bart bij zijn derde studie – computer science engineering – zijn bsa niet haalt komt hij in december 2020 noodgedwongen thuis te zitten. Zes maanden later organiseert Digibende een webinar. Tijdens de webinar geeft hoogleraar Erik Scherder een lezing en wordt gesproken over de beperkingen van passend onderwijs. Sommige studenten kampen met zulke specifieke problemen, kunnen onderwijsinstelling daar wel rekening mee houden?
Het is voor Bart de perfecte reclame. Hij meldt zich aan bij Digibende Amstelveen. “Op dat moment was ik zoekende naar hoe ik binnen een studie mijn eigen ruimte zou kunnen creëren.”
Bij Digibende leert hij projecten zelf in te vullen. “Ik mag op- en afschalen wanneer ik wil. Dat is belangrijk, omdat ik toewerk naar een doel: sterk in mijn schoenen staan.” Want Bart wil terug naar de universiteit. “Ik wil heel graag weer sterrenkunde in Leiden proberen, de studie waar ik voor het eerst opleefde.”
Prikkels
Teruggaan zal geen makkelijke opgave worden, weet Bart. Maar hij is nu wel beter voorbereid. Bij Digibende leert hij vaardigheden die hij tijdens zijn vorige studieperiode niet bezat.
“Ik oefen nu bijvoorbeeld met het verwerken van prikkels in de omgeving. In een supermarkt raak ik snel overprikkeld van mensen die praten of de karretjes die geluid maken. Hier leer ik om die prikkels te managen. Toen ik hier kwam had ik geen flauw idee hoe ik moest aanvoelen wanneer ik overprikkeld raak. Nu weet ik beter wanneer ik mezelf moet terugtrekken, zodat ik later op de dag ook nog energie heb.”
Misschien wel belangrijker is dat Bart bij Digibende leert dat hij werk leuk mag vinden. “Mijn ervaring op de universiteit is dat je werkt om een cijfer te halen. Maar cijfers zijn niet leuk. Dankzij projectwerk leer ik nu die associatie los te koppelen: van werk is lijden naar werk mag leuk zijn.”
Opbloeien
Dankzij Digibende bloeit Bart weer op, hij vreest de collegebanken niet maar is juist enthousiast om weer te gaan studeren. Dat gevoel gunt hij al zijn lotgenoten. “Het onderwijs in Nederland schuurt voor degenen die niet in het systeem passen. Dat zijn vaak ook juist mensen die opbloeien als ze in de juiste omgeving mogen werken en leren. Totdat er in het onderwijssysteem aan buitenbeentjes wordt gedacht, biedt Digibende uitkomst.”
‘Het onderwijs in Nederland schuurt voor degenen die buiten de boot vallen’
“Het is geen vervanger voor een studie, maar een mogelijkheid om te ontdekken hoe een ideale leeromgeving eruit mag zien. Uitgerust met die kennis hoop ik uiteindelijk weer student te mogen zijn.”
Digibende Delft
De Delftse vestiging van Digibende opent in mei. Omdat Digibende met kleine groepjes werkt, is nog een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Voor aanmelding of meer informatie kun je contact opnemen via de website.
Do you have a question or comment about this article?
m.vanderveldt@tudelft.nl
Comments are closed.