Dekaan na konflikt op non-aktief

.m.elling@wtm.tudelft.nl. De auteur, hoofddocent communicatie en kennisoverdracht, overweegt om later dit jaar in deze rubriek op uw mailtjes terug te komen.

Vlamingen schijnen bij het woord ‘cultuur’ onmiddellijk aan Franse overheersing te denken. Bij sommige Nederlanders daarentegen wekt de spelling ‘kultuur’ associaties met Kulturkammer. Behalve in combinaties als kritiese kulturele aksie, want dan denken we aan alternatief toneel dat gesubsidieerd moet worden.

Hoe dan ook, tot voor kort kon je in Vlaamse bladen koppen vinden als ‘Dekaan na konflikt op non-aktief’. Geschreven in de zogenaamde ‘toegelaten’ spelling: de spelling die wettelijk was toegestaan buiten de sfeer van overheid en onderwijs. Delta, net als andere Nederlandse kranten de ‘voorkeurspelling’ volgend, zou hier vier keer een c hebben gebruikt. Daarin gesteund overigens door de gebruikelijke spellingcontroleprogramma’s, want die gingen allemaal uit van de voorkeurspelling.

Dat alles is veranderd nu de nieuwe spelling is ingevoerd. Geen toegelaten spelling meer, alleen de voorkeurspelling mag nog. Dat betekent bijna altijd een c: fractie, functie, insect, product, publicatie, vacature. Soms is een k vereist: elektrotechniek, katalysator, akkoord, vakantie, praktijk.

Morrend hebben de Belgen zich aangepast aan het Nederlandse gebruik. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen? Heel eenvoudig. Ritzen en zijn Vlaamse collega Van den Bossche wilden een zo gering mogelijke spellingverandering. Een taaldatabank met zo’n 82 miljoen woorden moest bepalen welke woorden het meest gebruikelijk waren. Als de databank nu maar voldoende Nederlandse kranten en tijdschriften bevat, dan kom je vanzelf wel uit bij de voorkeurspelling: vooral c-vormen dus. En die kranten zaten er in: bijvoorbeeld twee complete jaargangen NRC Handelsblad.

Moeten we nu per woord opzoeken of het met een c dan wel met een k moet worden geschreven? In feite niet. Voor Nederlanders die al de voorkeurspelling gebruikten, is er vrijwel niets veranderd. Bij de schaarse veranderingen heeft de spellingcommissie geprobeerd consequent te werk te gaan en doorzichtige regels te hanteren. Welke dat zijn, en hoe het dan toch kan dat het Groene Boekje locatie voorschrijft terwijl de redactie van Van Dale beslist heeft dat het lokatie moet zijn, leest u volgende week.

Voor uw eventuele reacties op deze spellingrubriek drukten wij vorige week een verkeerd e-mailadres af. Wie vragen wil stellen aan Rien Elling kan ze sturen naar: m.g.m.elling@wtm.tudelft.nl. De auteur, hoofddocent communicatie en kennisoverdracht, overweegt om later dit jaar in deze rubriek op uw mailtjes terug te komen.

Vlamingen schijnen bij het woord ‘cultuur’ onmiddellijk aan Franse overheersing te denken. Bij sommige Nederlanders daarentegen wekt de spelling ‘kultuur’ associaties met Kulturkammer. Behalve in combinaties als kritiese kulturele aksie, want dan denken we aan alternatief toneel dat gesubsidieerd moet worden.

Hoe dan ook, tot voor kort kon je in Vlaamse bladen koppen vinden als ‘Dekaan na konflikt op non-aktief’. Geschreven in de zogenaamde ‘toegelaten’ spelling: de spelling die wettelijk was toegestaan buiten de sfeer van overheid en onderwijs. Delta, net als andere Nederlandse kranten de ‘voorkeurspelling’ volgend, zou hier vier keer een c hebben gebruikt. Daarin gesteund overigens door de gebruikelijke spellingcontroleprogramma’s, want die gingen allemaal uit van de voorkeurspelling.

Dat alles is veranderd nu de nieuwe spelling is ingevoerd. Geen toegelaten spelling meer, alleen de voorkeurspelling mag nog. Dat betekent bijna altijd een c: fractie, functie, insect, product, publicatie, vacature. Soms is een k vereist: elektrotechniek, katalysator, akkoord, vakantie, praktijk.

Morrend hebben de Belgen zich aangepast aan het Nederlandse gebruik. Hoe hebben we dat voor elkaar gekregen? Heel eenvoudig. Ritzen en zijn Vlaamse collega Van den Bossche wilden een zo gering mogelijke spellingverandering. Een taaldatabank met zo’n 82 miljoen woorden moest bepalen welke woorden het meest gebruikelijk waren. Als de databank nu maar voldoende Nederlandse kranten en tijdschriften bevat, dan kom je vanzelf wel uit bij de voorkeurspelling: vooral c-vormen dus. En die kranten zaten er in: bijvoorbeeld twee complete jaargangen NRC Handelsblad.

Moeten we nu per woord opzoeken of het met een c dan wel met een k moet worden geschreven? In feite niet. Voor Nederlanders die al de voorkeurspelling gebruikten, is er vrijwel niets veranderd. Bij de schaarse veranderingen heeft de spellingcommissie geprobeerd consequent te werk te gaan en doorzichtige regels te hanteren. Welke dat zijn, en hoe het dan toch kan dat het Groene Boekje locatie voorschrijft terwijl de redactie van Van Dale beslist heeft dat het lokatie moet zijn, leest u volgende week.