Bouwvakkers brengen leven op stille campus

_{In studieruimtes en op andere plekken gaat de zonwering nu automatisch naar beneden. (Foto: TU Delta)}

De komende weken komt er een tweede ‘coronaproject’ bij: de zonwering wordt volledig geautomatiseerd. Elke kant van het gebouw krijgt zijn eigen instelling. Dat is nu niet het geval, terwijl de omstandigheden wel verschillen. “Aan de zuidkant heb je bijvoorbeeld vroeg op de dag veel zon terwijl het aan de oostkant lang koud en schaduwrijk blijft.” Van der Velde wil dat de lamellen op de zuidkant zo worden geprogrammeerd dat ze in de lente en zomer automatisch dichtgaan zodra de zon de ruimtes opwarmt. “Daarmee maken we korte metten met de warmteklachten. In  de winter doen we het omgekeerde, zodat de zonwarmte juist wel binnen kan. En dat betekent: minder stoken.”

_{Eén van de aangepakte zalen is de Korvezeezaal. (Foto: TU Delta).}

Wat er dan precies is gebeurd? Hij wijst naar boven, naar het plafond. Langs de ramen hebben Cornelisse en zijn team extra afzuiging laten aanleggen om zonnewarmte af te voeren, al het leidingwerk in het plafond is extra ingepakt met isolatiemateriaal en over bijna de volledige collegezaal zijn extra roosterbanen aangebracht. “We hebben veel onderzoek gedaan naar alle problemen, en ontdekten dat frisse lucht die de zaal in wordt geblazen niet tot de grond komt”, legt hij uit. “Met de nieuwe roosterbanen ontstaan een soort tornado’s die naar beneden blazen en vervolgens de lucht via de vloer door de volledige ruimte verspreiden.”

Volgens Cornelisse was het vrij eenvoudig om de werkzaamheden naar voren te halen. “Het voortraject, dat wel intensief was, hadden we immers al achter de rug. En de aannemers waarmee we werken, konden nu ook wel wat werk gebruiken.”

De studenten op de campus maakten de afgelopen maanden plaats voor klusjesmannen en het geroezemoes van TU’ers werd vervangen door boor- en zaaggeluiden. Een aantal projecten die oorspronkelijk in de zomer op de planning stond, is vanwege de coronacrisis naar voren gehaald. Zo kreeg de Library een efficiëntere zonwering, maakte 3mE grote vorderingen met de nieuwe cavitatietunnel en pakte TNW Zuid de geluidsproblemen aan.

Library: zonnestralen beter buiten houden

“Je moet van de nood een deugd maken”, zegt gebouwbeheerder Andre van der Velde van de TU Library. De Library is elke dag tot middernacht geopend, wat het lastig maakt om onderhoudsklussen uit te voeren die lawaai maken of om veel ruimte vragen. “Toen duidelijk werd dat de Library voor langere tijd nauwelijks toegankelijk is voor studenten, heb ik gezegd: kom maar op.”



Hij is deze maanden druk in de weer geweest met de elektrische zonwering van het gebouw. Lamellen die zonnestralen en warmte moeten buiten houden, raakten namelijk regelmatig verstrikt of bleven hangen door de schuin geplaatste buitengevels. “Daarnaast klaagden studenten vaak over de warmte in de studieruimtes langs de zuidgevel.”



Puzzelen met staaldraden en veren

En dus ging hij puzzelen. “Ik denk net zo lang over iets na totdat ik een goede oplossing heb gevonden.” Hij ontwierp een automatisch zelfspansysteem van drukveren en staaldraden dat ervoor moeten zorgen dat zonwering altijd strak blijft staan. Inmiddels zijn alle zonweringen voorzien van dat systeem. Het grootste voordeel volgens Van der Velde? Duurzaamheid. “Je bent straks een stuk minder tijd en materiaal kwijt aan onderhoud en reparaties.”

_{In studieruimtes en op andere plekken gaat de zonwering nu automatisch naar beneden. (Foto: TU Delta)}

De komende weken komt er een tweede ‘coronaproject’ bij: de zonwering wordt volledig geautomatiseerd. Elke kant van het gebouw krijgt zijn eigen instelling. Dat is nu niet het geval, terwijl de omstandigheden verschillen. “Aan de zuidkant heb je bijvoorbeeld vroeg op de dag veel zon terwijl het aan de oostkant lang koud en schaduwrijk blijft.” Van der Velde wil dat de lamellen op de zuidkant zo worden geprogrammeerd dat ze in de lente en zomer automatisch dichtgaan zodra de zon de ruimtes opwarmt. “Daarmee maken we korte metten met de warmteklachten. In de winter doen we het omgekeerde, zodat de zonnewarmte juist wel binnen kan. En dat betekent: minder stoken.”

Cavitatietunnel: 12 ton staal en 17 kuub water

Ook bij de faculteit 3mE is er veel bouwactiviteit. Daar wordt namelijk een nieuwe cavitatietunnel aangelegd. Hier zullen wetenschappers straks vragen kunnen onderzoeken als: wat is de invloed van luchtsmering op het brandstofverbruik van een schip? Door de coronacrisis hoeft de aannemer het werk niet meer stil te leggen tijdens college-uren. En dat scheelt enige tijd.



De TU heeft sinds de jaren vijftig zijn eigen cavitatietunnel om in een gesloten watercircuit onder meer de levensduur van scheepspropellers te testen. Die is vorige maand afgevoerd om plaats te maken voor een nieuwe cavitatietunnel: een stalen gevaarte van 12 ton, waar straks 17 kuub water doorheen stroomt. “Zelf noem ik het liever een multiphaseflow-tunnel”, zegt onderzoeker Cornel Thill die vanuit 3mE het bouwproces begeleidt. “We kunnen in de nieuwe tunnel namelijk ook lucht toevoegen aan de waterstroom.”

_{De oude cavitatietunnel is in mei afgevoerd.}

Zout water als antwoord op wetenschappelijke vragen

Het kostenplaatje: anderhalf miljoen euro. Dit bedrag wordt deels gedekt door een NWO-subsidie, maar ook de faculteit 3mE heeft diep in de buidel getast. Wat het meest bijzonder is? Volgens Thill is het de enige cavitatietunnel ter wereld voor academisch onderzoek die optioneel met zout water werkt in plaats van alleen maar zoet water. “We denken hier grote wetenschappelijke sprongen mee te kunnen maken. We wéten dat de aanwezigheid van gasbellen in zout water verschil maakt ten opzichte van zoet water, maar hoeveel verschil is de vraag.”

Ook willen Thill en zijn collega’s antwoord geven op vragen die vandaag de dag interessant zijn. Zoals hoe je schepen duurzamer kunt laten varen door lucht toe te voegen rondom de romp of de propeller. Of wat de invloed is van het geluid van caviterende propellers op de communicatiestromen van walvissen en andere zoogdieren in het water. “Veel van de tot nu toe verzamelde kennis gaat namelijk alleen over zoet water.” De nieuwe tunnel moet eind 2020 af zijn. 

TNW Zuid: minder gezoem

Bij TNW Zuid is de coronacrisis gebruikt om problemen met geluid en het klimaat in collegezalen en werkruimtes te lijf te gaan. “Hoor je het? Het is hier een stuk stiller geworden”, zegt projectmanager Mike Cornelisse terwijl hij de deur opent van de Korvezeezaal.

Het TNW Zuid-gebouw is zo’n drie jaar oud en al gauw na oplevering druppelden de eerste klachten binnen. Over het gezoem van beamers, het geruis van buizen en over het binnenklimaat. “We hebben alle klachten verzameld, onderzocht en gebundeld in een soort ‘restpuntenproject’”, vertelt Cornelisse.

Afgelopen zomer zijn er twee succesvolle pilots uitgevoerd in collegezalen om zowel de klimaat- als geluidsproblemen aan te pakken. “Zo is het volume van gezoem en andere achtergrondgeluiden nu 34 decibel terwijl dat 48 was.” Het aanpassen van vijf kleinere werkruimtes stond oorspronkelijk aankomende zomer gepland, maar net als in de TU Library worden die werkzaamheden vervroegd. “Normaal is het heel lastig dit soort dingen in te plannen omdat je om de colleges heen moet werken. Fijn dat we van een trieste periode alsnog iets nuttigs kunnen maken”, meent Cornelisse.  

_{Eén van de aangepakte zalen is de Korvezeezaal. (Foto: TU Delta).}

Wat er dan precies is gebeurd? Hij wijst naar boven, naar het plafond. Langs de ramen hebben Cornelisse en zijn team extra afzuiging laten aanleggen om zonnewarmte af te voeren, al het leidingwerk in het plafond is extra ingepakt met isolatiemateriaal en over bijna de volledige collegezaal zijn extra roosterbanen aangebracht. “We hebben veel onderzoek gedaan naar de problemen, en ontdekten dat frisse lucht die de zaal in wordt geblazen niet tot de grond komt”, legt hij uit. “Met de nieuwe roosterbanen ontstaan een soort tornado’s die naar beneden blazen en vervolgens de lucht via de vloer door de volledige ruimte verspreiden.”

Volgens Cornelisse was het vrij eenvoudig om de werkzaamheden naar voren te halen. “Het voortraject, dat wel intensief was, hadden we immers al achter de rug. En de aannemers waarmee we werken, konden nu ook wel wat werk gebruiken.”