Minister van financiën Wouter Bos sluit niet uit dat de basisbeurs wordt omgezet in een lening. ‘Het is een interessante optie die zeker naar voren zal komen bij de brede heroverwegingen’, zegt hij in een interview met nu.nl.
Het kabinet moet straks flink bezuinigen om de oplopende staatsschuld terug te dringen. Op Prinsjesdag zijn daarom twintig werkgroepen ingesteld, die per beleidsterrein gaan uitzoeken waar bezuinigd kan worden. In het voorjaar wil het kabinet de knoop doorhakken. “We hebben de oppositie toegezegd dat we hun suggesties ook mee zullen nemen”, zegt Bos. “De VVD stelde voor de studiefinanciering op de schop te nemen”.
“Sommige landen kennen al een dergelijk systeem van studiefinanciering”, aldus Bos. “Daar zie je dat studenten na een gewenningsperiode vrij snel genezen van leenangst. Het is juist prettig dat er een systeem is dat je alles kunt lenen en niet alles hoeft bij te verdienen. Bovendien kun je vervolgens jaren doen over het aflossen, waarbij de termijn ook weer afhankelijk is van het inkomen. Met deze veiligheidskleppen kun je het risico beperken.”
Het afschaffen van de basisbeurs mag jongeren er niet van weerhouden te gaan studeren. “Als een nieuwe vorm van studiefinanciering ervoor zorgt dat studeren alleen nog toegankelijk is voor de elite, dan zal ik daar nooit voor zijn”, verzekert Bos. Maar: “Zoals we de afgelopen tijd al vaak hebben aangegeven zijn er geen taboes meer. Ook op het terrein van hoger onderwijs zal de werkgroep naar alle opties kijken. Pas daarna is het tijd voor politieke afwegingen.”
Voor hij minister werd pleitte Bos al voor een hervorming van de studiefinanciering. Rijke hoogopgeleiden zouden meer studiefinanciering moeten terugbetalen dan armere afgestudeerden. Hij zei destijds: “De slager op de hoek betaalt nu mee aan de opleiding van een advocaat, dat is perverse solidariteit.”
De proefopstelling van dr.ir. Jan Friesen ziet er raar uit; een mangoboom waarvan de stam is ingepakt met folie en warmte-elementen. Een boom met een soort warmtedeken om zich heen. En dat in de tropen?
Met zijn proefopstelling probeerde Friesen het afgelopen jaar meer inzicht te krijgen in de hydrologische kringloop in bossen in West-Afrika. Hij wilde meten hoeveel water na een regenbui blijft hangen in de kruinen van bomen.
“Het gewicht van alle regendruppels op de bladeren drukt de boom een klein stukje in”, zegt Friesen. “Hooguit een micrometer (een haar is ongeveer zestig micrometer dik – red.). Uit de stam steken zes schroeven, drie op oog- en drie op kniehoogte. Daartussen zitten drie instrumenten, zogenaamde potentiometers, die meten hoe sterk de boom inkrimpt.”
Om zulke kleine variaties te kunnen meten, moet de temperatuur om de stam constant gehouden worden. Vandaar de isolatiedekens – anders zetten de schroeven teveel uit of krimpen ze teveel, waardoor de meetresultaten waardeloos worden.
Friesen pakte het afgelopen jaar mangobomen en diverse savannebomen in met zijn isolatiedekens, in Ghana, Burkina Faso en Nigeria. Voorafgaand aan deze experimenten verrichtte hij metingen aan een lindeboom in de Botanische Tuin van de TU, om er zeker van te zijn dat de opstelling functioneert. De informatie over de waterhuishouding van de bomen wil Friesen linken aan satellietgegevens over de vochtigheid van het aardoppervlak.
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA maakt al vijftien jaar vochtigheidsplaatjes van West-Afrika, door middel van radar vanuit satellieten. Als de bodem kaal is, dringt de radar slechts enkele centimeters door in de grond. Als de bodem bedekt is met vegetatie, dan meet de radar voornamelijk de vochtstatus van de vegetatie.
De vochtstatus van het hele bodemprofiel en de relatie tussen bodem en vegetatie meet de radar dus niet. En juist om die informatie staan hydrologen te springen. Ze willen weten hoeveel water na een regenbui de grond insijpelt, hoeveel in de boomkruinen blijft hangen, hoe snel het water verdampt en hoe sterk bomen transpireren. Het zijn mysteries die Friesen wilde oplossen.
Helaas bleken de experimenten in de tropen een stuk lastiger uit te voeren dan in de hortus. “Vooral in Nigeria hadden we het moeilijk”, zegt Friesen. “De elektriciteit viel vaak uit waardoor we de temperatuur niet goed konden controleren. Op een gegeven moment werkten we met een generator, maar die ging vaak kapot en reserveonderdelen konden we niet krijgen.”
Meer succes had Friesen met het bestuderen van de radargegevens. Hij ontdekte dat de vegetatie op veel plekken ‘s ochtends vochtiger is dan ‘s avonds. Op andere plaatsen was het net omgekeerd. Jaar in jaar uit zijn dezelfde patronen zichtbaar.
“Die verschillen werden altijd aangezien voor ruis”, zegt Friesen. “Maar dat is het allerminst. Op de plekken waar de vegetatie ‘s avonds minder vochtig is, hebben de bomen meer moeite om het water dat ze gedurende een hete dag transpireren aan te vullen met vers water uit de bodem. Ze doen daar dan langer over en zijn ‘s nachts ook nog bezig hun waterinhoud op pijl te brengen. Wat we daar dus zien is dat de bomen kampen met waterstress. De radarbeelden vertellen ons dus wel wat er dieper in de grond gebeurt. Dat is wetenschappelijk gezien interessant, maar ook belangwekkend voor de landbouw. Als je op de radarbeelden ziet dat in bepaalde gebieden bomen kampen met waterstress en je weet wat voor bomen daar groeien, dan kun je bepalen wat voor gewassen je daar het beste kunt verbouwen.”
Het kabinet moet straks flink bezuinigen om de oplopende staatsschuld terug te dringen. Op Prinsjesdag zijn daarom twintig werkgroepen ingesteld, die per beleidsterrein uitzoeken waar bezuinigd kan worden. In het voorjaar wil het kabinet de knoop doorhakken. ‘We hebben de oppositie toegezegd dat we hun suggesties ook zullen meenemen’, zegt Bos. ‘De VVD stelde voor de studiefinanciering op de schop te nemen.’
‘Sommige landen kennen al een dergelijk systeem van studiefinanciering’, aldus Bos. ‘Daar zie je dat studenten na een gewenningsperiode vrij snel genezen van leenangst. Het is juist prettig dat er een systeem is dat je alles kunt lenen en niet alles hoeft bij te verdienen. Bovendien kun je vervolgens jaren doen over het aflossen, waarbij de termijn ook weer afhankelijk is van het inkomen. Met deze veiligheidskleppen kun je het risico beperken.’
Het afschaffen van de basisbeurs mag jongeren er niet van weerhouden te gaan studeren. ‘Als een nieuwe vorm van studiefinanciering ervoor zorgt dat studeren alleen nog toegankelijk is voor de elite, dan zal ik daar nooit voor zijn’, verzekert Bos. Maar: ‘Zoals we de afgelopen tijd al vaak hebben aangegeven zijn er geen taboes meer. Ook op het terrein van hoger onderwijs zal de werkgroep naar alle opties kijken. Pas daarna is het tijd voor politieke afwegingen.’
Voor hij minister werd pleitte Bos al voor een hervorming van de studiefinanciering. Rijke hoogopgeleiden zouden meer studiefinanciering moeten terugbetalen dan armere afgestudeerden. Hij zei destijds: ‘De slager op de hoek betaalt nu mee aan de opleiding van een advocaat, dat is perverse solidariteit.’
Comments are closed.