Hij ging mee met astronaut André Kuipers naar Sterrenstad in Rusland, regelt reportages voor bijvoorbeeld ‘Nova’ en ‘Jules Unlimited’, en probeert de publieke interesse voor ruimtevaart te vergroten.
“Als je mij vraagt: wat doe ik nu de hele dag? Dan komt er helemaal niks bij me boven.” Michel van Baal is persvoorlichter bij ruimtevaartorganisatie ESA in Noordwijk.
Na zijn afstuderen wist Michel van Baal één ding zeker: hij wilde zijn dagen niet met ‘technisch geneuzel’ slijten. “De nauwkeurigheid die je als ingenieur lucht- en ruimtevaart nodig hebt, ontbreekt bij mij. Ik heb die passie niet, geef mij maar de grote lijnen.” Hij ging aan de slag bij Space Expo, het bezoekerscentrum van zijn huidige werkgever ESA in Noordwijk. Daar runde hij een onderwijsproject voor het gebruik van aardobservatiebeelden in het aardrijkskundeonderwijs. Hij verzon lesmateriaal en gaf in Space Expo les aan de bovenbouw havo/vwo.
De keus viel op hem vanwege zijn kennis van de ruimtevaart en zijn ervaring met onderwijs. Tijdens zijn studie was hij docent natuurkunde. “Ik stond op mijn twintigste voor een klas 2-lbo”, vertelt hij. “Dat ging best aardig, al klaagde er ooit een leerling dat zijn proefwerk naar bier stonk.” In die tijd was Van Baal voorzitter van Jansbrug en keek hij daar vaak samen met andere verenigingsleden op de bar de proefwerken na. “En daar lag wel eens een plasje bier. Dat lesgeven was een fascinerend contrast met de TU, elke maandag was het weer een cultuurshock.”
Zijn huidige baas haalde hem naar ESA. Dat was nog een hele toer, omdat de deur bij ESA vrijwel op slot zit voor Nederlanders. ESA is een Europese organisatie, en het aandeel Nederlanders in de organisatie is verhoudingsgewijs groter dan de financiële bijdrage van ons land. Zijn sollicitatieprocedure duurde daarom veertien maanden. “Daar werd ik af en toe wel moedeloos van.”
Van Baal moet lachen bij de vraag wat hij bij ESA doet. En valt even stil. “Daar kan ik moeilijk antwoord op geven. Ik ben officieel gezien technisch communicatiemedewerker, ben een vertaler tussen de techneuten van ESA en de buitenwereld. Als je iets door hen laat uitleggen, snap je er als leek meestal weinig van. Ik vertaal het, zodat je het snapt maar het toch voldoende correct is om voor de wetenschapper acceptabel te zijn.”
Ook onderhoudt hij contacten met de media over de ongeveer tachtig grote en talloze kleine projecten van ESA. “Hier worden satellieten ontwikkeld, hier zit de expertise. Ik probeer journalisten daarvoor te interesseren. Maar dat is vaak ad-hocwerk, wij commanderen ze niet, de interesse komt uiteindelijk van hen.”
Hij vindt zijn werk soms moeilijk. “Wetenschappers streven van nature naar compleetheid, en zijn niet geneigd concessies te doen om het begrijpelijker te maken.” De techneutenachtergrond komt hem daarbij goed van pas. “Met een pr-achtergrond luisteren ze niet eens naar je.”
Concessies
Pr-werk is, in tegenstelling tot wat velen denken, helemaal niet zo makkelijk, vindt Van Baal. “Je wandelt over een dunne lijn en als je niet oppast gaat je kop er aan beide kanten af. Ik moet proberen aandacht voor ESA te genereren, zonder concessies te doen aan deugdelijkheid en politieke gevoeligheid. Dat lukt niet altijd, maar je moet de belangen wel kennen.”
De afgelopen tijd heeft Van Baal meegewerkt aan twee grote media-evenementen: de ruimtereis van André Kuipers en de Huygenssonde die naar Titan is gevlogen. “Ik schrijf persberichten, leg journalisten uit wat er gaat gebeuren. Het geeft me voldoening als ik zie dat mijn formuleringen worden overgenomen door het Journaal.”
Van Baal vindt het een schande dat er in Nederland zo weinig waardering is voor ruimtevaart. “De spannende science-missies en bemande ruimtemissies zijn maar een klein deel van de ruimtevaart. Tachtig procent bestaat uit telecommunicatie, satellietverbindingen, en aardobservaties voor weer en klimaat. Dat is een deel van de infrastructuur, hoe kun je dat niet belangrijk vinden?”
Een vol jaar is Van Baal bezig geweest met de missie van André Kuipers. “Je weet van tevoren dat dat een mediahype wordt, mijn taak was dat in goede banen te leiden.” Dat is hem aardig gelukt. Hij kreeg het voor elkaar om de avond voor de lancering via een satelliettelefoon contact te leggen met André Kuipers. “We hadden dat nodig voor een item van ‘Jules Unlimited’, maar door de quarantaine was André bijna onbenaderbaar. Het was bijna een militaire operatie. André filmde zichzelf met zijn videocamera terwijl hij met de Menno Bentveld buiten sprak, die zichzelf ook filmde. De tapes hebben we via de dokter van André naar buiten gesmokkeld. Ik ben nog steeds trots dat da’t is gelukt.”
Waarom hij koos voor een studie lucht- en ruimtevaart? “Dat vraag ik me al vijftien jaar af”, lacht Van Baal. “Het was een irrationele beslissing. Sterrenkunde of medicijnen heb ik ook overwogen. Als je achttien bent, weet je nog niet goed waar je interesse ligt. Het maakt ook niet zoveel uit wat je studeert, maar ik ben wel blij dat ik een gedegen opleiding heb gehad.”
Als slimme scholier die uitblonk in wis- en natuurkunde zocht Van Baal vooral een uitdaging. ” Lucht- en ruimtevaart stond als moeilijk te boek.” Van Baal noemt zichzelf een concreet mens, die ergens voor ga’a’t. L&R had een toegepaste klank en bij een studie als werktuigbouw kon hij zich niets voorstellen. “Het waren bizarre overwegingen.”
Volgens hem stromen veel mensen met verkeerde ideeën in bij L&R. “Voor vliegenthousiastelingen is het eerste jaar een moeilijke tijd, want je krijgt voornamelijk wiskunde.” Zelf stond hij redelijk blanco tegenover de studie. “Dat is gezond, en makkelijker om al die wiskunde te verteren. Ik was bijvoorbeeld verbaasd dat er mensen waren die op gehoor vliegtuigen konden herkennen.”
Weddenschap
Hij ging ooit in op de weddenschap (voor tien gulden!) dat hij op het bord van lucht- en ruimtevaarticoon professor Theo de Jong durfde te schrijven: ‘ik houd niet van vliegtuigen’, ondertekend met zijn naam. “Gelukkig veegde de conciërge twee minuten voor de komst van de professor het bord leeg.”
Van de zeven jaar TU heeft hij er vijf gestudeerd. Hij is er een paar keer tussenuit geweest, bracht een half jaar door in Kourou, Frans Guyana, waar hij stage liep bij de Europese lanceerbasis van ESA. Ook deed hij de Owee-werkgroep. In zijn derde jaar, in 1991-1992, was hij voorzitter van Jansbrug. “Dat jaar ertussenuit was heel verfrissend, ik had daarna weer heel veel zin om te gaan studeren.”
Hij zat de vereniging voor in een bloeiperiode, toen er zoveel nieuwe aanmeldingen kwamen dat het credo ‘vol is vol’ van kracht werd. “In zeker opzicht is Jansbrug de meest efficiënte organisatie waar ik ooit voor gewerkt heb. Elk jaar waren er nieuwe mensen, waardoor je geen eilandjes had, geen strategisch eigenbelang. Iedereen heeft een IQ van 120 of meer, is enthousiast, fris, welwillend. Alles ging soepel. Dat vind je nergens.” Dat de mensen met wie hij toen werkte, nu nog steeds goede vrienden zijn, zegt eigenlijk alles.
De opleiding ziet hij als een stevige basis voor zijn verdere carrière. Zoals zovelen noemt hij de denkmethode die je bij de TU leert, al zet hij er tegelijk vraagtekens bij. “Techneuten zijn vaak rechtlijnig, ze denken dat ze vanuit de techniek alle problemen kunnen oplossen”, zegt hij. “De techneut staat na een discussie tijdens een vergadering op, trekt een conclusie en denkt daarmee dat het probleem opgelost is. En is vervolgens verbaasd dat dat niet zo is. Hij gaat voorbij aan politieke issues, persoonlijke gevoelens, macht en eilandjesdenken.”
Over zijn leven na’ ESA denkt Van Baal nog niet. De behoefte om de ruimtevaart te verlaten is er zeker niet. Hij citeert wijlen professor Wittenberg, voormalig voorzitter van Space Expo: “Voortmodderen, en uitkijken naar opportunities. Zo benader ik mijn carriÈre. Je moet weten wat je wilt, en je ogen goed openhouden zodat je kansen kunt herkennen. Maar ik heb geen pad uitgestippeld, volgens mij word je daar ongelukkig van.”
Naam: Michel van Baal
Leeftijd: 33 jaar
Geboorteplaats: Enschede
Woonplaats: Delft
Studie: luchtvaart- en ruimtevaarttechnologie
Afstudeerrichting: baanmechanica
Afstudeeronderwerp: ‘Het nauwkeurig plaatsbepalen van topex-poseidon met behulp van het TDRS-systeem’
Afstudeerjaar: 1996
Verliefd/verloofd/getrouwd: getrouwd
Loopbaan: Al tijdens zijn stage kwam hij in aanraking met ESA. Na zijn afstuderen werkte hij vier jaar aan een onderwijsvernieuwingsproject bij Space Expo in Noordwijk. In 2000 begon hij bij ESA/Estec als pr-functionaris, een functie die hij nog steeds bekleedt.
Foto’s: (Hans Stakelbeek/FMAX)
Na zijn afstuderen wist Michel van Baal één ding zeker: hij wilde zijn dagen niet met ‘technisch geneuzel’ slijten. “De nauwkeurigheid die je als ingenieur lucht- en ruimtevaart nodig hebt, ontbreekt bij mij. Ik heb die passie niet, geef mij maar de grote lijnen.” Hij ging aan de slag bij Space Expo, het bezoekerscentrum van zijn huidige werkgever ESA in Noordwijk. Daar runde hij een onderwijsproject voor het gebruik van aardobservatiebeelden in het aardrijkskundeonderwijs. Hij verzon lesmateriaal en gaf in Space Expo les aan de bovenbouw havo/vwo.
De keus viel op hem vanwege zijn kennis van de ruimtevaart en zijn ervaring met onderwijs. Tijdens zijn studie was hij docent natuurkunde. “Ik stond op mijn twintigste voor een klas 2-lbo”, vertelt hij. “Dat ging best aardig, al klaagde er ooit een leerling dat zijn proefwerk naar bier stonk.” In die tijd was Van Baal voorzitter van Jansbrug en keek hij daar vaak samen met andere verenigingsleden op de bar de proefwerken na. “En daar lag wel eens een plasje bier. Dat lesgeven was een fascinerend contrast met de TU, elke maandag was het weer een cultuurshock.”
Zijn huidige baas haalde hem naar ESA. Dat was nog een hele toer, omdat de deur bij ESA vrijwel op slot zit voor Nederlanders. ESA is een Europese organisatie, en het aandeel Nederlanders in de organisatie is verhoudingsgewijs groter dan de financiële bijdrage van ons land. Zijn sollicitatieprocedure duurde daarom veertien maanden. “Daar werd ik af en toe wel moedeloos van.”
Van Baal moet lachen bij de vraag wat hij bij ESA doet. En valt even stil. “Daar kan ik moeilijk antwoord op geven. Ik ben officieel gezien technisch communicatiemedewerker, ben een vertaler tussen de techneuten van ESA en de buitenwereld. Als je iets door hen laat uitleggen, snap je er als leek meestal weinig van. Ik vertaal het, zodat je het snapt maar het toch voldoende correct is om voor de wetenschapper acceptabel te zijn.”
Ook onderhoudt hij contacten met de media over de ongeveer tachtig grote en talloze kleine projecten van ESA. “Hier worden satellieten ontwikkeld, hier zit de expertise. Ik probeer journalisten daarvoor te interesseren. Maar dat is vaak ad-hocwerk, wij commanderen ze niet, de interesse komt uiteindelijk van hen.”
Hij vindt zijn werk soms moeilijk. “Wetenschappers streven van nature naar compleetheid, en zijn niet geneigd concessies te doen om het begrijpelijker te maken.” De techneutenachtergrond komt hem daarbij goed van pas. “Met een pr-achtergrond luisteren ze niet eens naar je.”
Concessies
Pr-werk is, in tegenstelling tot wat velen denken, helemaal niet zo makkelijk, vindt Van Baal. “Je wandelt over een dunne lijn en als je niet oppast gaat je kop er aan beide kanten af. Ik moet proberen aandacht voor ESA te genereren, zonder concessies te doen aan deugdelijkheid en politieke gevoeligheid. Dat lukt niet altijd, maar je moet de belangen wel kennen.”
De afgelopen tijd heeft Van Baal meegewerkt aan twee grote media-evenementen: de ruimtereis van André Kuipers en de Huygenssonde die naar Titan is gevlogen. “Ik schrijf persberichten, leg journalisten uit wat er gaat gebeuren. Het geeft me voldoening als ik zie dat mijn formuleringen worden overgenomen door het Journaal.”
Van Baal vindt het een schande dat er in Nederland zo weinig waardering is voor ruimtevaart. “De spannende science-missies en bemande ruimtemissies zijn maar een klein deel van de ruimtevaart. Tachtig procent bestaat uit telecommunicatie, satellietverbindingen, en aardobservaties voor weer en klimaat. Dat is een deel van de infrastructuur, hoe kun je dat niet belangrijk vinden?”
Een vol jaar is Van Baal bezig geweest met de missie van André Kuipers. “Je weet van tevoren dat dat een mediahype wordt, mijn taak was dat in goede banen te leiden.” Dat is hem aardig gelukt. Hij kreeg het voor elkaar om de avond voor de lancering via een satelliettelefoon contact te leggen met André Kuipers. “We hadden dat nodig voor een item van ‘Jules Unlimited’, maar door de quarantaine was André bijna onbenaderbaar. Het was bijna een militaire operatie. André filmde zichzelf met zijn videocamera terwijl hij met de Menno Bentveld buiten sprak, die zichzelf ook filmde. De tapes hebben we via de dokter van André naar buiten gesmokkeld. Ik ben nog steeds trots dat da’t is gelukt.”
Waarom hij koos voor een studie lucht- en ruimtevaart? “Dat vraag ik me al vijftien jaar af”, lacht Van Baal. “Het was een irrationele beslissing. Sterrenkunde of medicijnen heb ik ook overwogen. Als je achttien bent, weet je nog niet goed waar je interesse ligt. Het maakt ook niet zoveel uit wat je studeert, maar ik ben wel blij dat ik een gedegen opleiding heb gehad.”
Als slimme scholier die uitblonk in wis- en natuurkunde zocht Van Baal vooral een uitdaging. ” Lucht- en ruimtevaart stond als moeilijk te boek.” Van Baal noemt zichzelf een concreet mens, die ergens voor ga’a’t. L&R had een toegepaste klank en bij een studie als werktuigbouw kon hij zich niets voorstellen. “Het waren bizarre overwegingen.”
Volgens hem stromen veel mensen met verkeerde ideeën in bij L&R. “Voor vliegenthousiastelingen is het eerste jaar een moeilijke tijd, want je krijgt voornamelijk wiskunde.” Zelf stond hij redelijk blanco tegenover de studie. “Dat is gezond, en makkelijker om al die wiskunde te verteren. Ik was bijvoorbeeld verbaasd dat er mensen waren die op gehoor vliegtuigen konden herkennen.”
Weddenschap
Hij ging ooit in op de weddenschap (voor tien gulden!) dat hij op het bord van lucht- en ruimtevaarticoon professor Theo de Jong durfde te schrijven: ‘ik houd niet van vliegtuigen’, ondertekend met zijn naam. “Gelukkig veegde de conciërge twee minuten voor de komst van de professor het bord leeg.”
Van de zeven jaar TU heeft hij er vijf gestudeerd. Hij is er een paar keer tussenuit geweest, bracht een half jaar door in Kourou, Frans Guyana, waar hij stage liep bij de Europese lanceerbasis van ESA. Ook deed hij de Owee-werkgroep. In zijn derde jaar, in 1991-1992, was hij voorzitter van Jansbrug. “Dat jaar ertussenuit was heel verfrissend, ik had daarna weer heel veel zin om te gaan studeren.”
Hij zat de vereniging voor in een bloeiperiode, toen er zoveel nieuwe aanmeldingen kwamen dat het credo ‘vol is vol’ van kracht werd. “In zeker opzicht is Jansbrug de meest efficiënte organisatie waar ik ooit voor gewerkt heb. Elk jaar waren er nieuwe mensen, waardoor je geen eilandjes had, geen strategisch eigenbelang. Iedereen heeft een IQ van 120 of meer, is enthousiast, fris, welwillend. Alles ging soepel. Dat vind je nergens.” Dat de mensen met wie hij toen werkte, nu nog steeds goede vrienden zijn, zegt eigenlijk alles.
De opleiding ziet hij als een stevige basis voor zijn verdere carrière. Zoals zovelen noemt hij de denkmethode die je bij de TU leert, al zet hij er tegelijk vraagtekens bij. “Techneuten zijn vaak rechtlijnig, ze denken dat ze vanuit de techniek alle problemen kunnen oplossen”, zegt hij. “De techneut staat na een discussie tijdens een vergadering op, trekt een conclusie en denkt daarmee dat het probleem opgelost is. En is vervolgens verbaasd dat dat niet zo is. Hij gaat voorbij aan politieke issues, persoonlijke gevoelens, macht en eilandjesdenken.”
Over zijn leven na’ ESA denkt Van Baal nog niet. De behoefte om de ruimtevaart te verlaten is er zeker niet. Hij citeert wijlen professor Wittenberg, voormalig voorzitter van Space Expo: “Voortmodderen, en uitkijken naar opportunities. Zo benader ik mijn carriÈre. Je moet weten wat je wilt, en je ogen goed openhouden zodat je kansen kunt herkennen. Maar ik heb geen pad uitgestippeld, volgens mij word je daar ongelukkig van.”
Naam: Michel van Baal
Leeftijd: 33 jaar
Geboorteplaats: Enschede
Woonplaats: Delft
Studie: luchtvaart- en ruimtevaarttechnologie
Afstudeerrichting: baanmechanica
Afstudeeronderwerp: ‘Het nauwkeurig plaatsbepalen van topex-poseidon met behulp van het TDRS-systeem’
Afstudeerjaar: 1996
Verliefd/verloofd/getrouwd: getrouwd
Loopbaan: Al tijdens zijn stage kwam hij in aanraking met ESA. Na zijn afstuderen werkte hij vier jaar aan een onderwijsvernieuwingsproject bij Space Expo in Noordwijk. In 2000 begon hij bij ESA/Estec als pr-functionaris, een functie die hij nog steeds bekleedt.
Foto’s: (Hans Stakelbeek/FMAX)
Comments are closed.