Zwakke schakel werd brug Genua fataal

Deze brug haalde het internationale nieuws. Minder bekend is dat er in het laatste anderhalf jaar vijf bruggen in Italië zijn ingestort. Het land heeft een enorme inhaalslag te maken op het gebied van onderhoud van verouderde infrastructuur. “Met vele tienduizenden bruggen in het land zou het niet onlogisch zijn dat er volgend jaar nog een gaat”, constateert Van der Veen. Hij werkt al 36 jaar aan betonnen bruggen en hij is betrokken bij experimenten en onderhoud van betonnen bruggen in opdracht van Rijkswaterstaat.

De overbrugging van de Morandibrug bestaat uit drie pyloonconstructies waartussen opgelegde brugdekken zijn aangebracht. Uit analyse van getuigenverklaringen en de ligging van de brokstukken komt Van der Veen tot een mogelijk scenario van de bezwijking:

1. het bevestigingspunt van een van de betonnen tuien bezwijkt en het brugdek daar door die tui werd gefixeerd kantelt en valt eruit.
2. Ook het opgelegde tussenbrugdek komt naar beneden
3. door het eenzijdig wegvallen van de belasting knakt de pyloon en valt de andere kant op

De bevestiging van de enkele tui aan het brugdek is in ingenieurstermen een ‘key-element’. Wanneer dat bezwijkt volgen grote delen van de constructie. Tegenwoordig probeert men in ontwerpen dat soort kritische punten te vermijden. En als deze onvermijdelijk zijn, dan gelden voor key-elementen hogere veiligheidseisen dan voor de rest van de constructie. Als voorbeeld noemt Van der Veen de zuidelijke tuien van de Erasmusbrug. Die zijn extra zwaar uitgevoerd.

Hoe kan zo’n kritisch punt opeens bezwijken? Daarvoor is nader onderzoek nodig. Wel meldt Van der Veen dat het vreemd is dat de Morandibrug na twintig jaar al last had van scheurvorming, waardoor er blijkbaar kabels vervangen moesten worden. Normaal hoort een brug de eerste 35 jaar onderhoudsvrij te zijn, zegt Van der Veen. “Het is een brug met een verhaal.”

Modernere ontwerpen maken gebruik van meer tuien waardoor kritische ‘key-elementen’ vermeden worden. De tuien kunnen dan vervangen worden terwijl het verkeer gewoon doorrijdt. Dergelijke ontwerpen kunnen echter alleen met een computerprogramma berekend worden. Deze programma’s bestaan pas sinds de jaren 80, zodat de eerste tuibruggen in de zestiger jaren  met “de hand” berekend werden en daarom slechts een of twee tuien hadden per brugzijde.

Overal in Europa groeit het besef dat er extra geïnvesteerd moet worden in bestaande infrastructuur. In Nederland kwam een groot programma op gang nadat in 2007 de Hollandse Brug bij Muiderberg gesloten moest worden voor vrachtverkeer. In Duitsland zijn veel Baustellen nadat eind vorige eeuw de meeste bouwinspanning in het oosten plaatsvond, en de wegen in het westen minder aandacht kregen. In Frankrijk besloot de regering tot extra investeringen in infrastructuur van 1 miljard euro per jaar na een alarmerend rapport drie maanden geleden.

En Italië? Normaal gesproken probeert een overheid afsluitingen te voorkomen. Maar in de nasleep van het drama in Genua kan niet uitgesloten worden dat er de komende tijd bruggen preventief gesloten gaan worden, verwacht Van der Veen.

Lees ook: ‘Instorten brug Genua gevolg van verkeerde zuinigheid’