‘Zo’n sabbatical wil ik ook wel’

‘Boos’. Dat woord valt regelmatig bij een rondgang over de campus. Sommigen willen ‘heel graag’ hun mening over declaraties kwijt, anderen alleen schoorvoetend of zonder naam erbij. Zoals een collega van onderzoeker Erik Louw. “Tijdens de koffie hoorde ik haar zeggen dat haar dochter – die op het vwo zit – vroeg of zij ook zo declareerde.”

Zij is niet de enige die wordt aangesproken op werken bij de TU. “Mijn buurman lacht zich dood”, zegt docent transportbeleid Jan Anne Annema laconiek. “Hij weet dat ik hier werk en vindt dat het hier boeven zijn. Dat moet ik dan weer gaan sussen.” Er wordt veel gepraat over de declaraties. “Men is verbaasd”, zegt Annema. “Waarom zo veel en zulke hoge bedragen declareren? ‘Zo’n sabbatical wil ik ook wel’, hoor je dan.”

Hoogleraar economie Alfred Kleinknecht ‘ergert zich dood’. “Ik zit te piekeren of ik een promovendus nog voor achthonderd euro naar een conferentie mag sturen en dan heb je een idioot die dertienduizend euro declareert voor Cape Cod.” Ook docent 3mE Peter Naaijen is ‘heel boos’. “Bizar vind ik een ‘sabbatical’ van anderhalve maand waarvoor onder meer een luxe vakantiehuis en meer dan vijfduizend euro aan vliegtickets zijn gedeclareerd. Ook bizar: declaraties van duizenden euro’s aan onder meer adsl-abonnementen, terwijl iedere medewerker via de TU en Ipact gratis pijlsnel internet kan krijgen.”

Volgens Kleinknecht ‘windt iedereen zich er over op’, maar is er ook berusting. “Het gevoel: ‘je doet er toch niks aan’. Dat laatste is overigens dodelijk voor de intrinsieke motivatie van mensen.” Het echte probleem is volgens Kleinknecht dat universiteiten een autoritaire top-down structuur hebben. “De macht, de status en salarissen trekken de verkeerde personen aan: geldwolven en machtswellustelingen. Bestuurders zouden nooit meer moeten verdienen dan hoogleraren. Universiteiten moet je niet laten besturen door mensen die werken voor geld. Het moet gebeuren uit liefde voor de wetenschap.”

De medezeggenschap – de onderdeelcommissie – is volgens Kleinknecht ‘een doekje voor het bloeden’. “Veel te weinig bevoegdheden. De raad van toezicht zou voor de helft moeten worden gekozen vanuit de werkvloer. Een negentiende-eeuwse staalfabriek moet je top-down besturen, maar op een universiteit moet de macht bij professionals liggen.”

Overigens hebben decanen gezamenlijk besloten niet in Delta te reageren. Enkelen laten hun afspraak voor een kort interview daarom afzeggen: ‘de discussie wordt in de universiteit gevoerd en niet via Delta’. Medewerkers zeggen geen dure hotels te declareren. “Er zijn grenzen: ik kan niet naar het Hilton”, zegt Annema. “Gezien de beperkte middelen moet je bij onze afdeling nu wel heel goede redenen hebben om naar een conferentie te gaan”, zegt ontwerpdocent Elise van Dooren. “Vroeger waren er wel hooglerarendiners, maar die zijn al verdwenen.” Vergaderingen voor de opleidingscommissie zijn vaak met een lunch, omdat een dagdeel inplannen met docenten vaak niet lukt, zegt Van Dooren. “Die lunches zijn van Sodexo: een schaal met broodjes kaas en vleeswaren, bekertjes melk en een appeltje.”

De regels voor declaratiebedragen verruimen, zoals collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg wil? “Een waanzinnige oplossing”, zegt Naaijen. “Natuurlijk: de werkelijke kosten vergoeden is normaal, maar er moet een maximum aan zijn.” Annema pleit voor bestuurders die zo zuinig mogelijk declareren. “Constant nadenken: kan ik mijn boterhamzakje meenemen? Dat vind ik een leuke stijl.”

Student werktuigbouwkunde Lars (hij wil niet met achternaam in Delta) vindt alle ophef ‘een hoop gezeur’. “Ergens klopt het niet, maar ik zou er niet zo’n gedoe van maken. Het gaat denk ik om relatief kleine bedragen als je naar de hele TU kijkt.”

Andere studenten zeggen dat ‘op alles wordt gekort’. “Geen studiefinanciering voor je master en een boete voor lang studeren”, zegt Rob van Nunen, masterstudent luchtvaart- en ruimtevaarttechniek. “En ondertussen smijt het bestuur geld over de balk. Iedereen moet korten, dus zij ook.”

Zijn maat Jorg Meij, masterstudent bouwkunde, vindt echter dat dienstreizen veel kunnen kosten, maar ook veel kunnen opleveren. “Maar, zeven ton voor twee auto’s met chauffeur? Je kunt ook in iets mindere auto’s rijden”, zegt Joris Bruil, die offshore engineering studeert.

Of de kwestie schadelijk is voor de TU? “Nee joh”, zegt Annema. “De reputatie van de TU kan wel tegen een stootje.”

Het college van bestuur zegt dat uit onderzoek van de dienst Finance blijkt dat het voor de TU voordeliger is om onkosten te vergoeden op basis van daadwerkelijke kosten in plaats van via een lijst met maximum bedragen. De onderzoeksresultaten (van jaren geleden) zijn niet bewaard, aldus  Fred Rens, hoofd shared service centre (SSC) Finance. Wel is volgens Rens uit steekproeven dezelfde conclusie te trekken. “Misschien is het zo dat onze medewerkers goed shoppen of dat er goed is ingekocht. Het gros van de medewerkers waakt als goed huisvader over de portemonnee. Ik denk dat het daarom voordeliger is om daadwerkelijke kosten te vergoeden. Vooral opdrachtgevers uit de tweede en derde geldstroom leggen het ons op om daadwerkelijke kosten te declareren.” Bovendien, zo legt Rens uit, zijn er goede controlemechanismen. “Declaraties worden door meerdere ogen gecontroleerd op redelijkheid: door het SSC, door iemand die geacht wordt als budgethouder een handtekening te zetten en door de procuratiehouder voordat de betaling aan de bank wordt aangeboden.” En een sabbatical van 22 duizend euro? “Het is niet aan ons om daar een oordeel over te vellen als er een handtekening van een budgethouder onder staat.”

Zie ook ‘Meer schade voor college dan voor TU’: www.delta.tudelft.nl/24558