Terwijl ik dit schrijf, zit ik aan een bureau dat bezaaid ligt met pennen. Balpennen. Hoe ik er aan kom? Geen idee. Waarom ze daar liggen? Omdat ik pennen nodig heb.
Maar wacht eens even, ik zit toch te schrijven op een toetsenbord? Waar heb ik die pennen dan voor nodig? Als ik een idee heb of een actie die ik wil onthouden, dan schrijf ik dat in Evernote of stuur mijzelf een e-mail ter herinnering. Wat moet ik met al die pennen? Als ik naar links kijk ligt daar een papieren composthoop van boeken, bonnetjes en losse papiertjes. En als ik op die papiertjes kijk zie ik: PEN! Aha, ik gebruik ze dus blijkbaar om dingen mee op te schrijven op losse papiertjes die ik vervolgens op een stapel leg naast mijn toetsenbord. Best handig. Want dan blijft het bureau onder die stapel in ieder geval schoon.
Heeft de balpen nog waarde? Van alle pennen die ik op dit moment zie liggen is er niet één die ik zelf heb aangeschaft. Pennen komen op raadselachtige wijze tot mij. Je kunt de wereldbevolking opdelen in twee groepen: zij die pennen kopen en zij die pennen hebben. Ik hoor bij de tweede soort. Maar wat nu als de stroom opdroogt? Ga ik ze dan zelf kopen? Of heb ik ze niet nodig? Eén ding is zeker. Ik gebruik ze. Het bewijs ligt naast me. Maar waardeer ik de balpen wel genoeg?
Het was een lange weg naar succes voor de balpen. De allereerste balpen zag het licht in 1888. Het duurde veertig jaar voordat de techniek tot het eerste commerciële succes leidde in Argentinië. En daarna duurde het nog eens vijftien jaar voordat de grote spelers van nu (Parker, Bic, etc.) de markt begonnen te veroveren.
De moderne balpen werkt zo goed (en sommige goedkope varianten zo slecht) doordat alles klopt: de viscositeit van de inkt is groot genoeg en niet te groot. De inkt lekt niet langs het balletje maar wordt makkelijk verdeeld bij het schrijven. De inkt droogt snel op het papier maar niet in de vulling. De tolerantie van het balletje is perfect, waardoor het soepel rolt en goed afdicht. Het lijkt allemaal zo vanzelfsprekend maar het heeft decennia geduurd voordat we er achter waren wat de perfecte balpen nodig heeft. Hij is een boegbeeld voor de ware betekenis van het woord ‘innovatie’: interdisciplinaire samenwerking, vallen en opstaan, grote risico’s nemen en volharding.
Ik merk dat ik te licht denk over dit soort collectieve verworvenheden. Het wordt tijd dat ik de balpen ga eren voor wat hij is: een technisch wonder dat voor een habbekrats in de winkel ligt. Ik ga mijn eerbetoon starten met de aanschaf van een balpen die kost wat hij waard is. Ik zal mijzelf trakteren op een heel dure balpen met een bijpassend foedraal (voor als ik op reis ga). Ik wil er een houder bij van geborsteld staal, waar ik de pen in kan zetten als ik hem niet gebruik. Die zal ik naast mijn computer zetten en uitlichten met een softone lichtspotje.
Elke keer als ik iets onbelangrijks op een papiertje krabbel, zal ik een minuut stilte in acht nemen voor John J. Loud, László en György Bíró, Milton Reynolds en de vele anderen, die zo hard hebben gewerkt om dit analoge wonder mogelijk te maken.
Comments are closed.