Wie voor zijn dertigste nog geen grote bijdrage aan de wetenschap heeft geleverd, zal dat ook nooit meer doen, stelde Albert Einstein. Maar hij vergiste zich, zeggen twee onderzoekers nu.
De stelling klopte misschien nog wel in Einsteins eigen tijd, toen met name in de kwantummechanica enkele twintigers wetenschappelijke doorbraken forceerden. Maar in de loop der jaren schoof de leeftijdsgrens steeds verder op. Wetenschappers verrichten hun beste werk nu op latere leeftijd.
Dat schrijven Benjamin Jones en Bruce Weinberg in het blad van de Amerikaanse academie van wetenschappen PNAS. Aan de hand van biografische informatie stelden zij vast op welke leeftijd wetenschappers het baanbrekende werk verrichtten waarmee ze later de Nobelprijs voor de geneeskunde, natuurkunde of chemie zouden winnen.
Natuurkundigen die hun ontdekkingen vóór 1905 deden en later de Nobelprijs wonnen, waren gemiddeld 37 jaar oud ten tijde van het eureka-moment. Na 1985 moesten natuurkundigen door de bank genomen wachten tot ze een jaar of vijftig waren voordat ze hun beste werk zouden verrichten.
Onder scheikundigen steeg de gemiddelde leeftijd van 36 naar 46 jaar en onder medische wetenschappers van 38 naar 45 jaar. Jones en Weinberg keken ook naar belangrijke wetenschappelijke artikelen die geen Nobelprijs opleverden. Daar zagen ze dezelfde trend.
De onderzoekers vermoeden dat ervaring in de wetenschap tegenwoordig zwaarder weegt. Er is immers minder aandacht voor theoretisch onderzoek, dat meer begrip dan kennis vereist. Wetenschappers bouwen vaker voort op het werk van hun voorgangers.
Dat heeft de Commissie Gelijke Behandeling bepaald. Transseksueel Justus had de UvA verzocht om een nieuw diploma, dat hij in Amerika aan de muur kon hangen. Hij had geen zin om bezoekers uit te leggen dat hij vroeger als vrouw was geboren.
Privacy
Ook als hij solliciteerde en een kopie van zijn diploma moest overhandigen, wilde hij werkgevers niet hoeven vertellen over zijn geslachtsverandering. Dat zou zijn privacy schenden. Bovendien was hij bij sollicitaties wel eens afgewezen op zijn transseksualiteit.
Geen uitzondering
De UvA wilde wel een verklaring van afstuderen verstrekken, maar weigerde een nieuwe bul. Een bul wordt maar één keer verstrekt, aldus de universiteit. Daarop zijn geen uitzonderingen mogelijk. Dat zou in de wet staan.
Aanpassen
Maar dat staat helemaal niet in de wet, constateert de commissie Gelijke Behandeling. Transseksuelen mogen al hun officiële papieren aanpassen, zelfs hun geboorteakte. Dus waarom niet hun diploma? Ook als de UvA met haar strikte regel diplomafraude wil tegengaan, is een uitzondering volgens de commissie best mogelijk.
Schuld
De UvA schuift de schuld nog steeds van zich af. Voorzitter Karel van der Toorn beweert blij te zijn met de uitspraak en wil ‘hopelijk nog deze week’ een diploma uitreiken. De minister van OCW zou daarvoor de wet op het hoger onderwijs moeten aanpassen. De wet dus, die helemaal niet verbiedt dat de UvA het diploma uitreikt.
Comments are closed.